Op internet kun je zelf beleggen

Met internet ben je je eigen bankier. Via een paar muisklikken kun je beleggen in verre landen, exotische producten en nieuwe bedrijven. Je moet dan natuurlijk wel weten wat je doet. Wie durft?

Beleggen kan aantrekkelijker zijn dan sparen, omdat het meer kans geeft op een hoog rendement. Daartegenover staat dat het een hoger risico met zich meebrengt. Beleggen in aandelen vraagt kennis en ervaring. Wie belegt via internet loopt bovendien iets meer risico, want een tikfoutje is zo gemaakt en dan kan het zomaar gebeuren dat je 1000 aandelen koopt in plaats van 100.

Aan de andere kant kun je je via internet uitstekend voorbereiden op het beleggen. Er is volop informatie te vinden: over hoe het in zijn werk gaat, over de risico’s, de fondsen en het koersverloop. Je kunt er zelfs ‘droog oefenen’ met een aandelenportefeuille die je niet werkelijk bezit. En je vindt er spaar- en beleggingsmogelijkheden voor zowel beginnende als ervaren beleggers.

Risico’s spreiden
Aan beleggen zit altijd een zeker risico vast. Een belegger steekt geld in aandelen (stukjes van een bedrijf) of obligaties (geldleningen) in de hoop dat ze na verloop van tijd meer waard worden. Maar koersen kunnen ook dalen: de aandelen worden minder waar dan waarvoor je ze kocht. Dat is het risico dat de belegger neemt.

Verstandige beleggers proberen deze risico’s te beperken door spreiding. Dat wil zeggen dat ze niet in één bedrijf beleggen, maar in een pakket. Spreiden kun je breed zien. Als belegger kun je spreiden over verschillende markten, verschillende landen en verschillende werelddelen. Maar ook over fondsen met een hoog en een laag risico. Obligaties bijvoorbeeld worden gezien als een belegging met weinig risico, maar ook met minder kans op een hoog rendement.

Casino Kiezen, oefenen, kopen
De makkelijkste manier om te beleggen is geld steken in een beleggingsfonds, dat belegt in een portefeuille die bestaat uit een aantal ondernemingen. Er is een enorme keuze op dit gebied: van fondsen die uitsluitend in Nederlandse bedrijven beleggen tot fondsen die wereldwijd actief zijn. Via een fonds kun je ook een thema kiezen, bijvoorbeeld onroerend goed, alternatieve energie of grondstoffen. Alle banken bieden verschillende beleggingsfondsen aan, ook online. Een beoordeling van beleggingsfondsen is te vinden op www.morningstar.nl. Deze site biedt bovendien veel informatie en wordt daarom ook door professionals geraadpleegd.

Bij beleggingsfondsen bestaat geen beste koop of iets dergelijks. Een fonds dat een jaar uitstekend heeft gepresteerd, kan het een volgend jaar een stuk minder goed doen. Daarom moet je kijken naar de prestaties op de langere termijn, bijvoorbeeld van drie of vijf jaar terug tot op heden. Morningstar rangschikt de fondsen daarom op verschillende criteria: het afgelopen jaar, de afgelopen drie jaar en de afgelopen vijf jaar. Dit helpt om tot een afgewogen keuze te komen.

Op Morningstar kun je verder een portefeuille aanmaken, waarmee je je beleggingen kunt volgen. Dat kan een portefeuille zijn met aandelen die je daadwerkelijk bezit, maar je kunt ook ‘droog oefenen’ met een ‘nep-portefeuille’. Zo kun je na verloop van tijd zien wat een bepaalde combinatie van fondsen zou hebben opgebracht áls je ze gekocht had.

Betalen aan de beheerder
Beleggingsfondsen worden beheerd door fondsbeheerders, ofwel specialisten die beslissen over de te volgen beleggingsstrategie en aankopen en verkopen. Als de fondsbeheerder van een wereldwijd beleggingsfonds bijvoorbeeld verwacht dat de beurskoersen in de VS sterker zullen stijgen dan in Japan en Europa, zal hij Europese en Japanse aandelen verkopen en Amerikaanse kopen.

De beheerders doen dat niet gratis. Gewoonlijk houden fondsen voor het beheer zo’n 1,5 procent van het belegde vermogen in. Dat gaat ten koste van het rendement voor de belegger. Dat zou niet zo erg zijn, als de inzet van de fondsbeheerders garant stond voor uitstekende resultaten. Maar die garanties zijn er niet.

Indexfonds: goed en goedkoop
Goedkoper is beleggen in een vast pakket aandelen. Dergelijke pakketten volgen zo nauwkeurig mogelijk een onderliggende index (bijvoorbeeld de AEX-index of de MSCI-wereldindex) en worden ook wel indexfonds, tracker of passief beleggingsfonds genoemd. Een indexfonds bestaat uit een ‘mandje’ van alle fondsen van de betreffende index en de samenstelling blijft lange tijd achter elkaar gelijk. Alleen als de index van samenstelling verandert, verandert de tracker mee. Er is dus geen beheerder nodig die aan-
en verkoopt.

Steeds meer deskundigen prefereren indexbeleggen boven beleggen in een beleggingsfonds. In de praktijk blijken de koersen van een indexfonds op de lange termijn vrijwel altijd in waarde te stijgen en doen ze het vaak beter dan gewone fondsen. En dat tegen minimale kosten, gemiddeld 0,4 procent, wat doorwerkt in het effectieve rendement.

Dat zegt ook de Autoriteit Financiële Markten (AFM) op zijn website. De AFM stelt zelfs dat het niet in het belang van de klant is als een adviseur hem een actief gemanaged fonds aanbiedt.

Bijkomend voordeel van een indexfonds is dat je sneller klaar bent met het maken van een keuze: je hoeft slechts een paar fondsen te vergelijken in plaats van honderden. Diverse banken en andere partijen bieden indexfondsen aan. Zo is aanbieder Meesman er in gespecialiseerd. Met wat inspanning is op www.snsfundcoach.nl een overzicht van indexfondsen te vinden.

Een eigen fonds
Ervaren beleggers investeren niet (alleen) in fondsen, maar stellen zelf een pakket effecten (aandelen en obligaties) samen: hun eigen beleggingsfonds. Wie belegt via internet kan dat ook doen. Maar ga je dan eerder voor aandelen of juist voor obligaties?

Een aandeel is in feite een klein stukje van een bedrijf. Maakt het bedrijf winst, dan verdienen de aandeelhouders mee: ze krijgen dan dividend uitgekeerd. Dat kan één of meer keren per jaar gebeuren. Dividend kan worden uitgekeerd in contanten of in nieuwe aandelen.

Hoe beter het met een bedrijf gaat, des te aantrekkelijker is het om aandelen in dit bedrijf te bezitten. Bij de aankoop van aandelen geldt de wet van vraag en aanbod: hoe meer mensen een aandeel willen kopen, hoe hoger de koers (waarde) van het aandeel. Heb je aandelen en gaat de koers omhoog? Dan kun je ze voor meer geld verkopen dan dat je ervoor hebt betaald en maak je koerswinst. De koers van een aandeel kan echter ook dalen. Verkoop je op dat moment, dan maak je verlies.

De prijs van een aandeel komt tot stand op de beurs en is vooral gebaseerd op de winstverwachting van beleggers, niet zozeer op de winst die een bedrijf daadwerkelijk maakt. Verwachten beleggers dat het bedrijf de komende jaren meer winst dan gemiddeld zal maken, dan willen ze het aandeel kopen en stijgt de koers.

Een obligatie is in feite een geldlening, meestal aan de staat. In ruil daarvoor krijg je rente. Obligaties hebben een vaste looptijd. Aan het einde daarvan krijg je het totale geleende bedrag terug of neem je meteen een nieuwe obligatie. Tijdens de looptijd is er een risico dat het geld niet wordt terugbetaald, maar dat gebeurt in de praktijk niet vaak. Beleggen in obligaties is dus relatief veilig. Omdat het risico van obligaties beperkt is, is ook de rentevergoeding aan de lage kant. Obligaties zijn verhandelbaar op de beurs. De waarde hangt af van de algemene rentestand. Obligaties met een lage rentevergoeding dalen bijvoorbeeld in waarde als de kapitaalmarktrente stijgt.

Koers En opties?
Opties geven het recht om in de toekomst een bepaald aandeel tegen een vooraf overeengekomen prijs te kopen. Je speelt daarmee in op de verwachting dat een aandeel in waarde gaat stijgen. Met de optie heb je het recht om het op een bepaalde datum toch tegen een lagere prijs te kopen. Het risico dat je loopt is dat de beoogde waardestijging zich niet voordoet en je toch geld verliest. Over opties en ook over producten als futures en warrants is nog veel meer te vertellen, maar het belangrijkste is dat ze alleen geschikt zijn voor heel ervaren beleggers. Voor een particulier heeft handelen in dergelijke financiële producten meer te maken met gokken dan met op een verantwoorde manier vermogen opbouwen.

Met of zonder adviseur
Beleggers kunnen niet zelf naar de beurs om aandelen te kopen. Dat moet via een bank, een broker of een commissionair. Die zorgen ervoor dat je orders worden uitgevoerd op de beurs. De belegger betaalt hiervoor provisie. Als je serieus gaat beleggen en met flink wat geld aan de slag wilt, is goede voorlichting onontbeerlijk. Een beleggingsadviseur of vermogensbeheerder brengt je financiële positie in kaart en helpt bepalen wat het door jou gewenste maximale risico is en wat je beleggingsdoelstellingen zijn. Zo’n adviseur is verplicht alleen beleggingen te adviseren die passen bij wat mogelijk en wenselijk is in jouw situatie.

Heb je voldoende kennis om zonder adviseur aan de slag te gaan? Dan is beleggen via internet de goedkoopste manier. Je betaalt wel transactiekosten, maar die zijn veel lager dan bij beleggen via een adviseur of vermogensbeheerder. Overigens wil beleggen via internet niet zeggen dat niemand je helpt. Ook online brokers bieden hulp en advies. Maar de daadwerkelijke aan- en verkoop van aandelen doe je zelf.

Daarbij wordt het je zo makkelijk mogelijk gemaakt. Beleggingsprogramma’s bieden online de laatste koersen en handige rekenhulpmiddelen om analyses uit te voeren. Heb je je beleggingsrekening eenmaal geopend – dat gaat altijd via de post – dan kun je online je portefeuille gaan samenstellen.

Let op het prijsverschil
Banken en online brokers concurreren met elkaar op internet en de prijsverschillen zijn aanzienlijk. Het is de moeite waard om de kosten die banken en brokers in rekening brengen met elkaar te vergelijken.

Beleggers hebben te maken met twee soorten kosten: transactiekosten per order én bewaarloon voor de gehele portefeuille. Actieve beleggers zijn dus duur uit bij een bank of broker die relatief veel transactiekosten rekenen. De kosten kun je vergelijken op www.fx.nl. Een voorbeeld. De prijs van een order van 1000 euro aan aandelen op de beurs van Amsterdam loopt uiteen van 6 euro bij Lynx tot 12 euro bij Saxobank, uitgaande van drie orders per kwartaal. Vaker handelen drukt de prijs per order. Maar bij hogere orders stijgt de prijs en kan een andere bank weer goedkoper uitpakken. Het is dus handig om vooraf in te schatten hoe vaak je gaat handelen en hoe hoog de orders zullen zijn, voordat je een bank of online broker kiest.

Het bewaarloon hangt af van het totale aandelenpakket. Lynx, Saxobank en Today’s Brokers rekenen hiervoor niets. Andere aanbieders hebben ingewikkelde schema’s met percentages die oplopen tot 0,2 procent, afhankelijk van het belegde vermogen. Bewaarloon is overigens een verouderde term. Banken bewaren immers niets meer, maar ze maken wel kosten. SNS Bank spreekt daarom van een all-in tarief, waarin de kosten voor de geboden service en diensten zijn opgenomen. Dit tarief is bovendien vrijgesteld van BTW. Vaak betaalt de belegger ook kosten voor een dividenduitkering en soms voor een abonnement of voor real time (= actuele) koersinformatie.

Beste brokers
Niet alleen de kosten zijn belangrijk, ook de mogelijkheden die een online broker aanbiedt. Kun je bijvoorbeeld beleggen in opties, beleggingsfondsen en indexfondsen (trackers)? Biedt de website veel informatie? Is er telefonische assistentie beschikbaar? De mogelijkheden die online brokers bieden zijn te vergelijken op www.geld.nl.

Bij internetbeleggen is het gebruiksgemak misschien wel doorslaggevend. Wie vaak zijn portefeuille raadpleegt, heeft veel baat bij een gebruiksvriendelijke site. De Consumentenbond peilde de meningen van online beleggers en die zetten Binck en Alex op de eerste plaats. Ook BeursBulletin beoordeelde dit tweetal als beste in het online broker onderzoek van 2009, SNS Bank eindigde hier op een eervolle derde plaats. Lynx en Today’s Brokers zijn het goedkoopste, blijkt uit onderzoek van de Vereniging van Effectenbezitters.