Fibromyalgie: wekedelenreuma

Fibromyalgie is geen aandoening met een aanwijsbare oorzaak, maar een verzamelnaam van specifieke ziekteverschijnselen en klachten (een syndroom).[ITEMADVERTORIAL]

Wisselend karakter

Het kenmerkt zich door pijn in spieren en gewrichten, (ochtend)stijfheid en chronische vermoeidheid. Fibromyalgie is geen ontsteking en geen slijtage, en niet zichtbaar bij beeldvormend onderzoek.

De stekende, brandende, zeurende pijn bij fibromyalgie kan sterk wisselen in hevigheid, plaats en duur. Soms treft het de knieën, dan weer de nek- en schouderpartij, weken later zit de pijn ineens in de heupen.

Naast pijn is het vooral de vermoeidheid die mensen met fibromyalgie in hun dagelijks functioneren belemmert.

De meest voorkomende klachten zijn:

• spierpijn en (ochtend)stijfheid
• pijn in de weke delen rondom gewrichten (bindweefsel, aanhechting pezen)
• ernstige vermoeidheid
• neerslachtigheid
• slecht slapen
• krachtverlies, zwaar gevoel, tintelingen in armen of benen
• opgezette vingers
• hoofdpijn
• concentratiestoornissen
• darmklachten, buikpijn

Waar komt die pijn toch vandaan?

Fibromyalgie heeft geen aanwijsbare oorzaak en beschrijft slechts de situatie: pijn in spieren en bindweefsels. Er bestaan wel enkele theorieën over het ontstaan van de klachten:

• Pijn wordt anders ervaren: uit hersenonderzoek is gebleken dat fibromyalgiepatiënten een andere verwerking van pijnprikkels hebben.
• Verstoring in de werking van hormonen en neurotransmitters door overmatige blootstelling aan stress en spanning (overprikkeling). Bijvoorbeeld van het hormoon serotonine, dat een rol speelt bij pijnbeleving, het gevoel van welbevinden en de afgifte van het slaaphormoon melatonine.
• Gewoonlijk herstelt het lichaam zich 's nachts. Fibromyalgiepatiënten slapen vaak slecht (door pijn, ongemak), waardoor hun lichaam onvoldoende tot herstel komt.

Moe, pijn en sip

Iedereen heeft wel eens spierpijn, en we zijn allemaal wel eens moe of sip. Wanneer er echter sprake is van langdurige pijnklachten (langer dan 6 maanden) over het lichaam verspreid (in linker- en/of rechterhelft, boven- en/of onderlichaam), is het verstandig dit met de huisarts of een reumatoloog te bespreken.

Na een uitgebreid vraaggesprek over je klachten en bevindingen zal een lichamelijk onderzoek plaatsvinden, waarin onder andere de tenderpoints worden gecontroleerd. Dit zijn 18 pijnpunten over het lichaam verspreid waarop, op basis van internationale afspraken, de diagnose fibromyalgie mag worden gesteld.

Ook het uitsluiten van andere lichamelijke oorzaken en eventueel aanvullend bloed- of urineonderzoek horen bij het stellen van een correcte diagnose.

Symptoombehandeling

Omdat er geen aanwijsbare oorzaak is, bestaat de behandeling voornamelijk uit symptoombestrijding:

• pijnmedicatie (bij voorkeur paracetamol, soms NSAID, maar deze behoeven een maagbeschermer, in uiterste gevallen plaatselijke verdoving of opiaten)
• eventueel slaapmedicatie (melatonine) of een licht antidepressivum (Amitriptyline)
• dagelijkse beweging om het lichaam soepel te houden
• milde sporten, zoals wandelen, zwemmen, fietsen
• fysiotherapie, ergotherapie, Cesartherapie
• balans tussen activiteit en rust
• aanpassing in leefstijl
• begeleiding reumaverpleegkundige

Andere vormen van hulp

Naast het standaard behandelplan zijn er nog andere behandelvormen mogelijk. Denk hierbij aan:

• het volgen van een multidisciplinair programma (beweging/advies/therapie)
• aangepaste fitness- en sportprogramma's
• ondersteuning van een mental coach en/of psychologische begeleiding
• een cursus yoga, meditatie, mindfulness
• ondersteuning met voedingssupplementen, glucosamine en omega-3 vetzuren
• alternatieve behandelingen met homeopathie, acupunctuur, infrarood, kuren, tai-chi, voetreflextherapie, magnetisme, etc.

Tips

• Door een agenda of dagboekje bij te houden, kun je je activiteiten in kaart brengen en zien waar het zwaartepunt ligt. Stel dit eventueel bij.
• Blijf bewegen: je 'smeert' als het ware je gewrichten en dit komt de pijn ten goede.
• Beter een uurtje rusten voordat je een zware inspanning verricht, dan achteraf een pijnstiller nemen.
• Slecht slapen? Maak 's avonds een wandeling in de buitenlucht, drink warme melk, neem in overleg eventueel extra paracetamol voor de nacht of melatonine.
• Zoek bij pijn naar optimale omstandigheden; dit kan beweging zijn of juist rust, warmte, ontspanning, afleiding (hobby), yoga/meditatie.
• Valeriaan helpt bij spanning, nervositeit en slapeloosheid.
• Leer jezelf in acht nemen, leer nee zeggen en leer hulp aanvaarden.