Tussentijds vaginaal bloedverlies

Tussentijds vaginaal bloedverlies is bloedvlies op onverwachte momenten, tussen de menstruaties door. Soms heel hevig en soms niet meer dan een roze of bruinige afscheiding. Bij ruim de helft van de vrouwen wordt geen oorzaak gevonden voor tussentijds bloedverlies. Zeker als je op vaste dagen bloedt, komt het meestal door schommelingen in de hoeveelheid hormonen in je bloed. Waarschijnlijk werken de hormonen oestrogeen en progestageen dan minder regelmatig. Dit kan echter geen kwaad en gaat vaak vanzelf over.

Onregelmatig bloedverlies

Wanneer het niet echt duidelijk is wanneer je menstruatie begint of eindigt, wordt dit onregelmatig bloedverlies genoemd. Dit fenomeen komt vaak voor in de jaren na de eerste menstruatie en in de aanloop naar de overgang. Hormoonschommelingen zijn meestal de oorzaak. Tussentijds bloedverlies op wisselende dagen kan ook het gevolg zijn van deze schommelingen.

In sommige gevallen is er wel een duidelijke oorzaak:

• medicijngebruik (de pil of spiraal, maar ook corticosteroïden)
• abnormaal verlopende zwangerschap (miskraam of buitenbaarmoederlijke zwangerschap)
• afwijking aan de vagina (bijvoorbeeld een ontsteking)
• ontsteking van de baarmoedermond (bijvoorbeeld door chlamydia)
• afwijking aan de baarmoedermond (poliep, afwijkende cellen, (voorstadium van) baarmoederhalskanker)
• afwijking in de baarmoederholte (poliep, myoom (vleesboom), verkleving)
• aandoeningen als endometriose of polycysteus-ovariumsyndroom

Na de seks

Wanneer er na het vrijen wat bloed uit de vagina komt, noemen we dit een contactbloeding. Soms bloed je direct na de seks, maar het bloedverlies kan ook enkele uren daarna pas volgen. Het kan weinig zijn - slechts een paar druppels of een bruinige of roze afscheiding - maar ook veel meer. Soms zelfs heviger dan de menstruatie.

Bloedverlies na de seks kan verschillende oorzaken hebben. De zogenaamde ‘eerste keer’ is misschien wel de bekendste. Het is zeker niet zo dat alle vrouwen bloeden tijdens hun ontmaagding, maar het randje aan het begin van de vagina - het maagdenvlies - kan wat inscheuren. Daarnaast kan er sprake zijn van ectropion: de binnenzijde van de baarmoedermond komt dan aan de buitenkant te liggen. In de vruchtbare periode is dit normaal.

Verder kan een wondje in de vagina voor bloedingen zorgen, net als een ontsteking van de baarmoedermond, bijvoorbeeld door chlamydia. Diezelfde baarmoedermond kan afwijkingen vertonen zoals een poliep. Ook een bloeding na de seks kan wijzen op afwijkende cellen en dus een (voorstadium van) baarmoederhalskanker.

Na de overgang

Pas wanneer je langer dan een jaar geen menstruatie meer hebt gehad, weet je zeker wanneer de laatste menstruatie - de menopauze - was. Verlies je daarna opnieuw vaginaal bloed, dan is er sprake van vaginaal bloedverlies na de overgang.

Het slijmvlies van de baarmoeder, baarmoederhals en vagina kan na de overgang wat dunner, droger en kwetsbaarder zijn, waardoor er eerder bloedingen ontstaan. Bijvoorbeeld na de seks. Verder kunnen ook na de overgang poliepen, myomen of afwijkingen aan de baarmoedermond of -holte voor bloedverlies zorgen. Bij een op de tien vrouwen met bloedverlies na de overgang wordt een kwaadaardige aandoening gevonden: baarmoederhalskanker of kanker van de baarmoederholte. De kans dat het bloedverlies op kanker wijst, neemt sterk toe met de leeftijd. Toch geldt ook na de overgang dat bij meer dan de helft van de vrouwen geen oorzaak wordt gevonden voor de bloedingen.

Wat te doen?

Het kan nuttig zijn om bij te houden wanneer je bloed verliest. Noteer naast de bloeding ook eventueel medicijngebruik, of je seks hebt gehad en of je tijdens of na de seks last had van een bloeding. Al deze zaken kunnen helpen bij het achterhalen van de oorzaak.

Vaak ontstaat vaginaal bloedverlies door hormonale schommelingen die geen kwaad kunnen en vanzelf weer overgaan. Als je veel last hebt, kun je het gebruik van anticonceptie overwegen. Ondanks het vaak onschuldige karakter, zorgt de onvoorspelbaarheid soms voor ongerustheid en spanning. Bij langdurig bloedverlies kan ook bloedarmoede ontstaan.

Maak je je zorgen, houden de klachten langer dan drie maanden aan of heb je bloedverlies na de seks of overgang? Dan is overleg met de huisarts verstandig. Ook bij pijnklachten of als de mate van bloedverlies toeneemt, kun je beter een afspraak maken met de huisarts. Hij kan een uitstrijkje maken, een soa-test doen of je doorverwijzen naar een gynaecoloog.

Bij de gynaecoloog zijn allerlei vervolgonderzoeken mogelijk. Zo kan hij met behulp van een inwendige echo het slijmvlies van de baarmoeder in beeld brengen. Soms wordt er met behulp van een slangetje ook water in je baarmoeder gebracht (waterecho) om te controleren op poliepen en myomen. Ook een hysteroscopie (kijkonderzoek van de baarmoeder) behoort tot de mogelijkheden. Verdere behandeling is sterk afhankelijk van de oorzaak.