Als kind had Wiljo Woodi twee dromen: zorgen voor kwetsbare kinderen en werken in Afrika. Beide kwamen uit. “Mijn pleegkind van 63 noemt me nog altijd ‘moe’.”
Wiljo Woodi (73) heeft samen met haar man Cor twee kinderen en vijftien pleegkinderen opgevoed. Na zijn overlijden is ze getrouwd met Demba Abou Ba (69) uit Mauretanië. Ze is oprichtster van Silent Work: een Afrikaans-Nederlandse stichting die vergeten kinderen in Afrika helpt.
Hella van der Wijst (54) is presentatrice en schrijfster. Haar meest recente boek is Troost; Als je iemand mist. Ze houdt van wandelen en een goed gesprek.
We beginnen met koffie in Edam met uitzicht op het IJsselmeer. Het is onstuimig weer, maar droog. Prima voor een wandeling naar een vestingstadje in kerstsfeer. Edam doet dickensiaans aan in deze tijd van het jaar, net als het verhaal van Wiljo Woodi. Van jongs af droomde ze van twee dingen: werken in Afrika én zorgen voor kwetsbare kinderen. Beide maakt ze nog dagelijks waar.
“Ik ben 73, maar heb geen tijd om me naar mijn leeftijd te gedragen. Er is nog zoveel te doen”, lacht Wiljo. Voor beide dromen vond ze in Cor de juiste man. Een jaar na hun huwelijk werd hun eerste kind geboren. Ze hadden geen cent te makken, maar voor kinderen was er altijd ruimte. “We liepen met kartonnetjes in onze schoenen tegen de gaten! Maar geldgebrek heeft ons nooit tegengehouden.”
Toen Cor een advertentie las waarin pleeggezinnen werden gezocht, waren ze er snel uit. “Cor en ik wilden beiden echt iets doen met ons leven.”Een van de drie eerste pleegkinderen was een meervoudig gehandicapt meisje. Ze kon alleen maar liggen. Wiljo maakte een kleed voor haar met afbeeldingen als ‘appel’ en ‘boterham’, zodat ze toch een beetje kon communiceren. “Mijn zoon ging elke dag met haar ‘schuitjevaren’ op zijn schoot. Toen ze op een dag voor het eerst naar hem lachte, was hij zo trots.”
De pleegkinderen...
...waren nog onder de 5 toen Cor en Wiljo zelf een dochter kregen. Kort daarna begonnen ze het eerste gezinshuis in Nederland, waar kinderen worden opgevangen die niet langer thuis kunnen wonen. Binnen een maand kwamen er vier nieuwe kinderen bij, onder wie een meisje met een dwarslaesie. “Cor bouwde meteen een motortje in haar rolstoel.”
Ook hebben ze een jonge meid gehad die in het geheim bij hen is bevallen van een kind. “Nadat Cor een mooi ledikant had getimmerd, deed ineens de roddel de ronde dat hij een misstap had begaan.” Wiljo kan er nog om lachen. Cor en zij wisten hoe goed het tussen hen zat. Samen konden ze alles aan.
Ze kregen ook dove kinderen met een beperking. Omdat die door gedragsproblemen niet naar school konden, begonnen ze naast het gezinshuis een zorgboerderij. Dat werd hun leer-werkplek. Door goed naar de kinderen te kijken, ontwikkelde Wiljo een visualisatiemethode om dove kinderen met een verstandelijke beperking toch te begrijpen.
Hella en Wiljo wandelen in een pittoreske omgeving; nostalgie alom
Op weg naar de binnenstad...
...van Edam passeren we fraaie afgemeerde schuiten. Scheepsbouw, haringvisserij en kaashandel brachten het stadje tot bloei. Wiljo is er niet geboren, maar voelt zich hier thuis. De rust in het stadje staat in groot contrast met het hectische leven dat ze jarenlang heeft geleid. Met zoveel kinderen met gedragsproblemen knalde het regelmatig in hun huis. Maar ze hebben nooit een pleegkind buiten de deur gezet.
“Veel kinderen wisten niet wat ‘thuis’ betekent. Zo wilde een jongen bij aankomst zijn koffer niet afgeven, want hij moest – of wilde – altijd weer weg. Cor heeft toen samen met hem een konijnenhok getimmerd en gaf hem twee konijnen om voor te zorgen. Voor het eerst had de jongen iets om voor thuis te blijven.”
Cor kreeg diabetes en op zijn 48ste ook nierproblemen. Nierdialyse en nieuwe nieren konden zijn leven niet lang verlengen. Hoewel Cor een buikvliesontsteking had, hebben de twee hun zilveren bruiloft toch nog groots gevierd. “Het was eigenlijk te zwaar voor hem, maar hij heeft er enorm van genoten.”
Na zijn dood kon Wiljo haar grote verdriet delen met alle kinderen. Ze kijkt terug op 25 gouden jaren. Ze bleef achter met negen kinderen en moest naast de verantwoordelijkheid voor de zorgboerderij weer werk zoeken als communicatietherapeut. Met hun inmiddels jongvolwassen pleegkinderen bracht Wiljo alle kinderen groot.
Toen ze op de jongste na allemaal het huis uit waren, verhuisde ze naar Edam. In een van de vele monumentale straatjes bracht ze een schattig huisje terug in de stijl van de andere koopmanshuizen. Tegenwoordig zitten in de meeste andere panden leuke winkeltjes. Zoals een kaaswinkel met Edammer kaasjes en een knalroze snoepwinkeltje.
Wiljo zet een volgende stap...
...in haar leven als ze kort na de dood van Cor een envelopje vindt met daarin een briefje met een rekeningnummer en de boodschap: ‘Reizen voor Afrika, alleen voor jou’. Het ontroert Wiljo nog steeds dat Cor dit in het geheim voor haar had achtergelaten. Samen hadden ze Afrika al een paar keer bezocht. Cor om van alles en nog wat te repareren en Wiljo om projecten voor kinderen op te zetten.
Drie jaar na Cors dood vertrok ze naar Rwanda voor vrijwilligerswerk met oorlogskinderen. Kort daarna richtte ze Silent Work op: een stichting die onderwijs regelt voor getraumatiseerde dove kinderen. Toen Wiljo werd gevraagd om ook zoiets in Mauretanië op te zetten, leerde ze Demba kennen. Hij was een invloedrijk man in zijn dorp en samen startten ze verschillende projecten. Volgens Demba’s filosofie heb je eerst schoon water, gezonde voeding en een goede gezondheid nodig voordat je aan onderwijs kunt denken.
Ze hadden dezelfde passie...
...en zo sloeg de vonk tussen de twee al snel over. “Het was zijn voorstel om volgens een oud gebruik van zijn stam de traditionele ‘knoop’ te leggen.” Tijdens een ceremonie knoop je dan twee touwtjes aan elkaar. De kracht van de knoop bepaalt de kracht van de liefde. En in plaats van een trouwring is er een knoopring, gevuld met kruiden die de dragers behoeden voor verleidingen van de andere sekse.
Wiljo heeft haar Afrikaanse avontuur beschreven in drie boeken: Kleur bekennen, Een sluier van zand en Dromen van water. Van harte koos Wiljo voor een relatie met een zwarte moslim uit een traditioneel Afrikaans dorp. “Hij is het tegenovergestelde van mijn blanke gereformeerde Cor!”
Ze gaat creatief om met de cultuurverschillen en de positie van de vrouw in zijn stam. “Als we een probleem hebben, geven ze hém altijd gelijk. Aan de andere kant: als een vrouw een probleem heeft met haar man, zijn alle vrouwen in het dorp solidair. Dan slapen ze net zo lang bij de waterput totdat de mannen het hebben opgelost.”
In de snoepwinkel. Wiljo: “Ik geniet status in Demba’s dorp.”
Wiljo en Demba wonen...
...en werken de helft van het jaar in Mauretanië. Momenteel zijn ze in Edam om met de kinderen, pleegkinderen en kleinkinderen Kerstmis te vieren en sponsoring van hun stichting te regelen. De oudste van de pleegkinderen is inmiddels 63, maar noemt haar nog altijd ‘moe’.
“In vergelijking met die mooie, stijlvolle Afrikaanse vrouwen ben ik een uitgeknepen citroen. Maar met zeventien kinderen geniet ik wel status in Demba’s dorp!” Ook hier kan Wiljo weer om lachen: “Ik ben nog altijd dat meisje vol dromen. Steeds steekt ergens het avontuur en de liefde weer de kop op.”
Rondje Edam
De Seedijckroute begint en eindigt in het historische vestingstadje Edam. Je passeert rijke koopmanshuizen, de kaasmarkt, Grote Kerk, scheepswerf en het oude raadhuis. In december doet de stad dickensiaans aan met zijn oude huizen, kerstversiering en oud-Hollandse winkeltjes met natuurlijk Edammer kaas en nostalgisch snoep.
Onderweg loop je langs de oever van het Markermeer en kun je een kijkje nemen bij Fort bij Edam, dat tussen 1908 en 1913 werd gebouwd als deel van de Stelling van Amsterdam. Edam is ook leuk voor een dagje uit. Zowel aan het IJsselmeer als in de stad vind je gezellige horecagelegenheden. De route is te vinden op www.route.nl (wandeling 177849).
- Startpunt: parkeerplaats aan de Ambachtstraat in Edam.
- Lengte: 9,5 km.
- Horeca: in Edam zijn meerdere cafés en restaurants.
- Openbaar vervoer: neem vanaf NS-station Amsterdam Centraal bus 314 naar het busstation in Edam (vijf minuten lopen naar het startpunt).
