Magda Bolt (81) was mantelzorger van haar moeder, die 102 jaar werd. Net als zij zoekt Magda bij tegenslagen juist naar wat wél mogelijk is. “De natuur is voor mij als ademhalen.”
Het verhaal van Andress Kooij, die multiple schlerose kreeg, vindt u hier >>
Magda Bolt (81) is moeder van een zoon. Ton is haar tweede echtgenoot. Elke tien jaar overleeft ze iets heftigs in haar leven; onlangs nog borstkanker. Hella van der Wijst (54) is presentator en schrijfster van het boek Troost. Als je iemand mist. Ze houdt van wandelen en een goed gesprek.
Haar huis binnenstappen is het leven van Magda Bolt (81) binnenstappen. Boeken, kunst en creativiteit vullen alle hoeken en gaten. Overal uitzicht op het prachtige buitengebied in de Achterhoek. Enthousiast worden we begroet door haar enorme hond Homer. Met zijn 10,5 jaar is hij nog altijd met knuffels in de weer en houdt hij ook Magda jong. “Je moet niet alleen je lichaam, maar ook je geest in beweging houden.” Homer is de vijfde newfoundlander in haar leven, Ton is haar tweede echtgenoot. “Ton is me overkomen. Na vijftien jaar een verdrietig huwelijk.” Ze wil er niet meer over zeggen dan dat haar eerste man vertrok en apart van haar en hun zoon een nieuw leven opbouwde. “Daarna zat ik op niemand meer te wachten totdat Ton me vroeg om te komen eten.”
Magda is gekleed in haar lievelingskleur zwart met haar lievelingssjaaltje in de kleur van haar helblauwe ogen. Na een kopje thee pakt ze de routebeschrijving van onze wandeling en is het de bedoeling dat we haar volgen. Zo is ze dat gewend in haar leven als lerares en nu als heidegids. Voor vertrek speelt Homer nog even met de kippen. “Hij is vernoemd naar de Griekse dichter Homerus, een erfenis uit de tijd dat ik les gaf in Duits en geschiedenis.”
Tegenwoordig is Homer vaak aanleiding voor een gesprek op haar wandelingen naar de Gorsselse Heide. Onlangs nog met een man die voor de Tweede Wereldoorlog vaak in dit heidegebied kwam. Nu was hij er om zijn herinneringen te ‘bedromen’ zoals hij het tegenover Magda noemde. Hij vertelde over zijn broer, die bij de Slag om Arnhem was gedood. Toen Magda hem uitnodigde voor een kop koffie, biggelden de tranen over zijn wangen. Hij bedankte haar met de woorden dat het gesprek al genoeg was. Ontmoetingen als deze beschrijft Magda in boekjes die vertellen wat ze meemaakt in haar leven.
Bezig blijven met wat je leuk vindt, is iets wat Magda van haar moeder heeft geleerd. Die woonde tot het laatst zelfstandig en is 102 jaar geworden. Tot op hoge leeftijd was ze actief in haar ruige bloementuin. “Haar buurvrouw was bang dat ze haar een keer dood in de tuin zou vinden. Waarop ik antwoordde dat zowel mijn moeder als ik dat een mooie dood zou vinden.” Haar 100ste verjaardag hebben we nog groots gevierd. Al haar ‘fans’ waren uitgenodigd. Zo noemden ze de jonge mensen aan wie ze huiswerkles had gegeven.
Aangekomen op de heide wijst Magda op een prachtige dode boom, die door het werk van een zwarte specht een waar kunstwerk is geworden. Tot 2009 was dit gebied een militair oefenterrein.
Volgens de ‘Marke’-gedachte van gezamenlijk beheer is de heide via Stichting De Marke Gorsselse Heide teruggegeven aan de bewoners. Vroeger waren dat de boeren, nu zijn het natuurliefhebbers. Sinds het is opengesteld voor wandelaars zijn Magda en Homer er bijna dagelijks. “Hier houden geen schapen maar koeien de heide schoon.” Ze maakt een foto van een rij witte berkenbomen. Altijd ontdekt ze iets dat de moeite van het delen waard is.
Ze fotografeert vanaf haar 7de, toen ze van haar moeder een zogenaamde Kodak Box-camera kreeg. “Gekocht met koffiepunten van vóór de Tweede Wereldoorlog. Twaalf foto’s kon ik ermee maken.” Volgens haar ouders vergat Magda als kind altijd alles behalve haar camera. Ze wijst op een dode tor op het wandelpad. “Kijk, hij is van binnen helemaal opgegeten door een grote wesp.” Homer is dankbaar voor alle korte pauzes die het gevolg zijn van de verhalen die Magda vertelt bij wat we onderweg zien. Homers dikke vacht is duidelijk voor een kouder klimaat dan het onze bedoeld.
Magda’s levenslust zit niet alleen in haar genen. Die is gegroeid doordat haar zo’n beetje elke tien jaar iets heftigs overkomt. Zo kreeg ze al op jonge leeftijd een tongtumor. Daarna een beenmergontsteking, met verlammingsverschijnselen in haar benen tot gevolg. “Ik moest er rekening mee houden dat ik in een rolstoel zou belanden. Dan ga je echt anders naar het leven kijken, hoor!” Met veel trainen, doorzetten en geluk bleef haar dit lot bespaard. Sindsdien bestrijdt ze deze permanente zwakke plek onder andere met wandelen.
Weer later verbaasde ze iedereen door beter te worden na een heftige darmingreep. En nu is ze aan het herstellen van een borstamputatie wegens borstkanker. “De arts zei: ‘U gaat er waarschijnlijk niet aan dood.’ Dus ga ik ervan uit dat ik nog tijd van leven heb.” Drie weken na de borstoperatie sjouwden Magda en Homer alweer over de heide. Typisch Magda en geleerd van haar moeder. Gezondheid is volgens Magda geen verdienste, maar een kwestie van geluk en van gezond leven. Zo is Magda net als haar moeder vegetariër en heeft ze ook haar discipline geërfd. Al haar tegenslagen hebben Magda gestimuleerd om alles uit het leven te halen. Zo zag ze een maand geleden nog de ijsbergen drijven op IJsland, al jaren haar favoriete vakantieland. “De natuur is voor mij als ademhalen. Het betekent vrijheid, lucht, ruimte.” Daarom is ze ook gids op de Gorsselse Heide. ‘Zoeken naar mogelijkheden en je niet laten verlammen door onmogelijkheden’ is het motto in haar leven.
Dat gold ook na het einde van haar huwelijk. Magda zocht haar heil in haar werk en had het op den duur prima voor elkaar in haar eentje. Tot ze op een avond toevallig samen met Ton voor de gesloten deur stond van vrienden waar ze allebei waren uitgenodigd. Waarop Magda Ton uitnodigde om dan maar bij haar te gaan eten. Toen Ton haar terugvroeg, was het snel gebeurd. “Hij is voor mij ongeveer alles wat ik in mijn vorige huwelijk heb gemist. Ik ben een echte bofkont.”
Magda geniet van de gelijkwaardige relatie waarin ze elkaar veel ruimte geven. En toen Magda’s oude moeder eigenlijk naar een verpleeghuis moest, regelden de kinderen en Ton samen de zorg. “Het was handig dat ze allemaal al gepensioneerd waren”, lacht ze. Moeder logeerde veel bij Magda en Ton. En toen ze niet meer wilde koken, maakten ze diepvriesmaaltijden voor haar. “Moeder was niet altijd makkelijk, maar waardeerde onze zorg zeer. Dat ze met 102 jaar in haar eigen huis rustig aan ouderdom kon sterven, heeft me goed gedaan. Ook al had ik haar die laatste weken van afhankelijkheid graag bespaard.”
Struinen over de heide
De Gorsselse Heide is een heel mooi natte-heidegebied met stukken naald- en loofbos. Vroeger werd dit voormalige militaire oefenterrein gemeenschappelijk beheerd door de boeren en nu zorgen de omwonenden voor het gebied. Een deel van het bomenbestand is gekapt om plaats te maken voor heide.
Startpunt: café-restaurant De Zevensprong, Dortherdijk 6 in Joppe.
Lengte: 4, 7 of 8 km.
Horeca: café-restaurant De Zevensprong: www.dezevensprong.nu
Vervoer: vanaf Zutphen rijdt een bus naar Gorssel. Dan is het wel nog 3,5 km lopen naar het beginpunt. Het is dus wellicht handiger om met de auto te komen.
