Opa's en oma's staan vaak in de rij om op hun kleinkind te mogen passen. Sinds de invoering van de Wet kinderopvang kunnen ze hier ook nog een aardig zakcentje mee verdienen. Dat kan, dankzij een overheidssubsidie, oplopen tot ruim 5000 euro netto per jaar.
Update 25-4-2008: Staatssecretaris Dijksma (onderwijs) studeert op de mogelijkheid om de subsidie voor kinderopvang door grootouders te beperken. Mogelijk zou alleen mensen die op tenminste vijf kinderen passen in aanmerking komen om opgegeven te worden als te officiele oppas. De informatie uit dit artikel is voorlopig echter nog actueel en bruikbaar.
Een inschrijving bij een geregistreerd gastouderbureau is de belangrijkste voorwaarde. Vanaf dit jaar is het nog aantrekkelijker om voor het gastouderschap te kiezen, omdat ouders een groter deel van de kosten vergoed krijgen.
De 61-jarige Ans uit Utrecht hoefde niet lang na te denken toen ze hoorde over het zogeheten gastouderschap. Ze past al ruim een jaar op Nianne en Feline, de tweeling van haar zoon en schoondochter. Met het oppassen verdient ze 250 euro netto per maand.
Ans: ,,Ik beschouw het als een voorrecht om op mijn kleinkinderen te passen. Geld hoefde ik er ook eigenlijk echt niet voor te hebben. Totdat mijn zoon ontdekte dat het financieel handig uitpakte als we ons inschreven bij een gastouderbureau in de buurt. Nu houd ik een leuke meevaller over. Die gebruik ik voor het kopen van kinderkleertjes. Voor mijn zoon schijnt de opvang nu geheel gratis te zijn, dankzij de kinderopvangtoeslag.''
Duizenden grootouders, andere familieleden en kennissen van kinderen zijn in de voetsporen van Ans getreden. Daarnaast fungeren ook veel mensen als gastouder voor een ander gezin. Zij schreven zich daarvoor in bij een gastouderbureaus, waarvan er alleen al vorig jaar ruim 150 bijkwamen.
Twee jaar geleden ontdekte het Brabantse kinderdagverblijf Via Viela als een van de eersten dat het voor opa's en oma's kon fungeren als gastouderbureau. Die kunnen zich bij de bureaus laten registreren als gastouders van hun eigen kleinkinderen. Dankzij deze inschrijving ziet de belastingdienst hen als werknemers van hun kinderen. Dat geeft die kinderen recht op overheidssubsidie.
Voorwaarden voor inschrijving
Aan een inschrijving bij een gastouderbureau zijn wel voorwaarden verbonden. Volgens Marcel Verkuijlen, directeur van ViaViela gaat het er vooral om dat de kinderen op een fijne en veilige plek terecht komen als hun ouders aan het werk zijn.
Een risico-inventarisatie in de woning is daarom van groot belang. ,,Wij willen dat gastouders stopcontacten en vijvers kindveilig maken en dat opa het normaal vindt om te wijzen op het wassen van de handen na toiletgebruik. Daarnaast moet de oppas een 'Verklaring Omtrent het Gedrag' overhandigen, meewerken aan een pedagogisch beleidsplan, een aansprakelijkheidsverzekering afsluiten en liefst ook deelnemen aan een van onze opvoedkundige cursussen.''
De inschrijvingskosten voor ouders en de opbrengsten voor gastouders verschillen per bureau en gezinssituatie. Veel is afhankelijk van het inkomen van de ouders, het aantal oppasuren en de hoeveelheid kinderen. Samen met de grootouders en ouders bekijkt het bureau wat de financiële voordelen zijn van de constructie. Gemiddeld betalen ouders tussen de vijftig en honderd euro per kind per maand voor de bemiddeling. Afhankelijk van hun inkomen krijgt de oppas tussen de twee en zeven euro per uur.
In totaal kan deze overheidsubsidie voor de gastouders oplopen tot zo'n ruim 5000 euro netto per jaar. De ouders vragen kinderopvangtoeslag aan. En in het meest gunstige geval, blijkt de opvang van de kinderen voor de ouders uiteindelijk gratis te zijn.
Volgens ViaViela komt het er veelal op neer dat naarmate de ouders minder verdienen, de grootouder of andere geregistreerde oppas méér subsidie ontvangt. Woordvoerder Marlouke Bastianen: ,,Het komt geregeld voor dat het helemaal niet voordelig uitpakt om als gastouder te fungeren. Bijvoorbeeld als opa of oma huursubsidie of een inkomensafhankelijke uitkering zoals WW of WAO ontvangt, waarop wordt gekort als zij gebruik zouden maken van de omaregeling. Als dit het geval is, adviseren wij uiteraard om gewoon op de oude voet door te gaan met oppassen.''
Malafide bureaus
Niet iedereen is even enthousiast over de groei van het aantal Nederlandse gastouderbureaus. De belangenvereniging van Ouders in de Kinderopvang (BOinK) is met name bezorgd over de verplichte kwaliteitstoets van de oppas. Volgens voorzitter Gjalt Jellesma steekt het ene na het andere malafide bureau de kop op. Die nemen het niet zo nauw met het natrekken van de gastouder en de controle van diens huis.
,,Je moet er natuurlijk niet aan denken dat een gastouder plotseling een voorliefde blijkt te hebben voor kinderporno. Als ouder zou ik absoluut kiezen voor een bureau met een gevestigde naam en de voorkeur geven aan die lieve opa of oma als oppas voor de kinderen.''
