10 vragen over hooikoorts

1. Wat is hooikoorts eigenlijk?

Een allergische reactie op het stuifmeel (pollen) van grassen en bomen en op huisstofmijt, met neus- en oogklachten tot gevolg. Het afweersysteem van het lichaam reageert overdreven sterk op deze stoffen, die op zich ongevaarlijk zijn. Typische hooikoortsklachten zijn niezen, snotteren, een verstopte neus, slijm dat vanuit de neus naar de keel zakt en jeukende, branderige en tranende ogen.
 
Hooikoorts ontstaat door een combinatie van blootstelling en aanleg. Als een van je ouders deze allergie heeft, is de kans 30 procent dat jij het ook krijgt (bij twee ouders is die kans 70 procent). Overigens is de term 'hooikoorts'slecht gekozen, want de aandoening heeft noch met hooi, noch met koorts te maken.

2. Hoe stelt de dokter het vast?

Daar zijn twee manieren voor: met een bloedonderzoek of een huidtest. Bij die laatste druppelt de arts een klein beetje extract van bijvoorbeeld berkenstuifmeel op je onderarm. Vervolgens prikt hij door de druppel een gaatje in je huid. Als er op die plek binnen twintig minuten een rood bultje ontstaat, weet je dat je voor die stof allergisch bent.

3. Komt hooikoorts veel voor?

Heel veel. Naar schatting 10 tot 15 procent van de Nederlanders heeft er last van, ofwel anderhalf à tweeënhalf miljoen mensen. De meesten zijn allergisch voor verschillende pollen en/of huisstofmijt, waardoor ze een groot deel van het jaar klachten hebben.

4. Het lijkt wel of het hooikoortsseizoen steeds langer duurt. Klopt dat?

Normaliter komt hooikoorts voor van februari/maart tot en met augustus/september. In die periode bloeien bomen en planten die klachten veroorzaken. Maar als de winter zacht is geweest, beginnen de eerste boosdoeners – de hazelaar en de els – soms al in januari te bloeien. Dan is de klachtenperiode dus langer.

5. Veroorzaken alle gewassen hooikoorts?

Nee. Om zich te kunnen voortplanten, moeten planten en bomen hun pollen verspreiden. Bij sommige gewassen zorgen insecten daarvoor, bij andere gebeurt dat door de wind. Deze 'windbestuivende' bomen en planten, zoals berken, grassen en bepaalde soorten onkruid (vooral bijvoet), zijn de belangrijkste veroorzakers van hooikoorts.

6. Kun je na je vijftigste nog hooikoorts krijgen?

De meeste patiënten krijgen tussen hun tiende en dertigste hooikoorts, maar de allergie kan zich ook op latere leeftijd openbaren. Hoe dat werkt, weten artsen niet precies. De meeste mensen groeien vanzelf over hooikoorts heen, gemiddeld tussen de tien en dertig jaar na het ontstaan ervan. Vandaar dat er relatief weinig 50-plussers zijn met hooikoorts. Artsen vermoeden dat het afweersysteem zichzelf als het ware aanleert dat pollen en huisstofmijt niet echt gevaarlijk zijn, en dat het dus niet nodig is om daar zo heftig op te reageren.

7. Zijn de klachten bij ouderen anders?

Nee. En ook de behandeling is hetzelfde.

8. Hoezo behandeling?

Soms zijn de klachten zo mild dat er geen behandeling nodig is. Als behandeling wel nodig is, gebeurt dat meestal met medicijnen. Antihistaminica verminderen de productie van histamine, de stof die hooikoortsklachten veroorzaakt. Cromoglicaten zorgen ervoor dat de cellen die betrokken zijn bij de allergische reactie minder snel reageren. Corticosteroïden remmen de ontstekingsreactie van een allergie af. Welke medicijnen het best werken, hangt af van de aard en de heftigheid van de klachten.

9. Kan hooikoorts gevaarlijk zijn?

Nee, maar de klachten kunnen zelfs met medicijnen soms zo heftig zijn dat je er bijvoorbeeld minder goed door kunt werken. In dat geval, of als de medicijnen veel bijwerkingen geven, kan immunotherapie uitkomst bieden. Hierbij worden patiënten ongevoelig gemaakt voor pollen of huisstofmijt door hun lichaam er langzaam aan te laten wennen.

Met tussenpozen van een week spuit een arts steeds iets meer van de allergie-opwekkende stof in de huid, net zolang tot de hoogst nodige dosis is bereikt. Daarna zal de patiënt nog drie tot vijf jaar elke vier weken opnieuw moeten worden geïnjecteerd. Mensen bij wie immunotherapie goed aanslaat (60 tot 70 procent) en die de kuur afmaken, hebben gemiddeld 70 procent minder hooikoortsklachten.

10. Helpen een dieet of probiotica tegen hooikoorts?

Er zijn aanwijzingen dat sommige voedingsmiddelen, zoals probiotica, de ontstekingsreactie bij hooikoorts kunnen afremmen. Er moet meer onderzoek naar worden gedaan, voordat dokters daar een praktisch advies over kunnen geven. Goed om te weten: 30 tot 50 procent van de mensen met een pollenallergie heeft óók last van een voedselallergie, vooral voor steen- en pitfruit (zoals appels en perziken); ook wel kruisallergie genoemd. Dat komt doordat de eiwitten daarin sterk lijken op de eiwitten in de pollen van bijvoorbeeld berken en grassen.