Syndroom van Asperger

Mensen met het syndroom van Asperger hebben moeite met het goed begrijpen van communicatie en sociale regels. Ook kunnen vaak maar een paar interessegebieden hen écht boeien en hebben ze herhalingsgedrag. In tegenstelling tot mensen met klassiek autisme hebben ze geen vertraagde taalontwikkeling, maar zijn ze normaal tot hoogbegaafd en hebben ze een normale taalontwikkeling.

Hans Asperger
De eerste die iets over het syndroom van Asperger meldde, was de Weense kinderarts Hans Asperger in 1944. Hij beschreef een groep kinderen die aan een flink aantal van de volgende kenmerken voldeden:

• Moeite met het aangaan en onderhouden van contacten en vriendschappen.
•  Moeite om een gesprekspartner recht in de ogen te kijken.
•  Moeite met het uiten van en omgaan met emoties (bijvoorbeeld niet kunnen inschatten of iets als grap of serieus bedoeld is).
•  Gebrek aan empathie (inlevingsvermogen).
•  Moeite met het begrijpen van sociale regels en non-verbale communicatie.
•  Monotone stem en gelaatsuitdrukking die weinig emoties vertoont.
•  Zich afsluiten van de buitenwereld.
•  Zich helemaal kunnen verliezen in bepaalde onderwerpen en interesses die vaak onder te verdelen zijn in soort (zoals vogels, treinen en planten).
•  Houterige motoriek en coördinatieproblemen.
•  Overgevoeligheid voor geluiden, geuren of aanrakingen.

1994
Vanwege de sterke link met autisme, duurde het heel lang voordat het syndroom van Asperger als een aparte psychiatrische ziekte werd erkend. In Nederland gebeurde dat bijvoorbeeld pas in 1994. Voor die tijd kregen patiënten de diagnose autisme, gedragsstoornis PDD-NOS of juist helemaal niets. Verder onderzoek leidde ertoe dat er ook positieve kenmerken aan Asperger kunnen worden toegeschreven:

• Een goed oog voor detail.
• Een goed, soms uitzonderlijk goed geheugen.
• Encyclopedische kennis van bepaalde onderwerpen.
• Onafhankelijkheid in denken.

Aandoening
Het is vaak onmogelijk de gevolgen van het syndroom van Asperger te onderdrukken:  patiënten worden meestal elke dag met hun aandoening geconfronteerd. Dat kan al beginnen op de kleuterschool: kleuters met het syndroom hebben vaak moeite instructies op te volgen en vallen op door hun aparte gezichtsuitdrukkingen, manier van lopen, taal en spraak.

Kinderen
Ook basisschoolleerlingen hebben meestal moeite zich aan de regels te houden. Verder komt op deze leeftijden vaak naar voren dat kinderen met Asperger zich moeilijk in de gevoelens van anderen kunnen plaatsen of de gevolgen van hun acties kunnen inschatten. Sociale contacten verlopen bijzonder moeilijk en ze hebben vaak moeite om om hulp te vragen.

Juist als sociale omgang écht belangrijk begint te worden – in de pubertijd – haken pubers met het syndroom van Asperger af. Ze begrijpen de sociale omgangsvormen niet en delen nauwelijks interesses met leeftijdsgenoten. Bovendien zijn ze vaak zó perfectionistisch in alles wat ze doen, dat ze veel trager werken en geen kritiek accepteren.

Volwassenen
Bij volwassenen zijn de kenmerken van het syndroom inmiddels zo doorontwikkeld dat ze vaak eenlingen blijven. De sociale communicatie is nog steeds een groot probleem, er ontstaat stress als er moet worden afgeweken van een vast patroon en het zichzelf verliezen in bepaalde onderwerpen of hobby’s neemt nog meer toe. Volwassenen kunnen zich vaak moeilijk uiten en de aparte manier van praten en bewegen zijn gebleven. Gelukkig kunnen volwassenen met Asperger – in tegenstelling tot bijvoorbeeld mensen met autisme – zich vaak goed redden en, al dan niet onder begeleiding, zelfstandig wonen.

Erfelijk
De oorzaak van het syndroom van Asperger is onbekend. Wel is het zo goed als zeker dat het een erfelijke ziekte is. De aandoening is niet te genezen. Wel kunnen ze baat hebben bij goede begeleiding zodat ze zelf en hun naasten beter met hun aandoening om kunnen gaan. Ook kan therapie soms leiden tot verbetering van de communicatieve vaardigheden en gedrag.

Bekende Aspergers
Omdat Hans Asperger pas in 1944 de kenmerken van het syndroom beschreef, is het niet met zekerheid te zeggen, maar aangenomen wordt dat de geschiedenis een flink aantal bekende Aspergers kent en heeft gekend. Een paar voorbeelden: de wetenschappers Albert Einsten en Isaac Newton, de stichter van de Verenigde Staten Benjamin Franklin, veroveraar van Europa Napoleon Bonaparte, heerser over Egypte Cleopatra, kunstenaar/uitvinder Leonardo da Vinci, componist Ludwig von Beethoven, muzikant Elvis Presley, Microsoft-oprichter Bill Gates en actrice Marilyn Monroe.