Zit er veel suiker in glutenvrijeproducten?
Je kijkt er tegenwoordig niet meer van op als iemand zegt glutenvrij te eten. Bij steeds meer mensen wordt ontdekt dat ze intolerant zijn voor gluten. Maar toch zijn er ook nog steeds veel misverstanden over dit dieet.
1. Zijn gluten ongezond?
Gluten op zich zijn niet ongezond. Gluten zijn speciale eiwitten die in granen voorkomen. Ze kunnen door hun structuur lucht vasthouden, waardoor bijvoorbeeld het brood luchtig wordt tijdens het bakken. Alleen als je een glutenintolerantie hebt, of een gevoeligheid voor gluten, zijn gluten ongezond. Voor het gros van de mensen zijn gluten gewoon gezond.
2. Is glutenvrij eten niet alleen maar een modegril?
Nee, tenminste niet voor mensen die coeliakie hebben. En dat is het geval bij zo’n 170.000 Nederlanders. Coeliakie - oftewel glutenintolerantie - is een aandoening waarbij je echt geen gluten kunt verdragen. Bij deze chronische ziekte raakt de binnenzijde van de darm (de darmvlokken) beschadigd door gluten. De beschadigde darm is slecht in staat om voedsel op te nemen, en dat is slecht voor je gezondheid. Een strikt glutenvrij dieet is het enige wat helpt om de beschadiging te voorkomen. Verder zijn er ook nog mensen die geen coeliakie hebben, maar wel last kunnen krijgen als ze gluten eten. Zij hebben een glutensensitiviteit, een overgevoeligheid voor gluten. Zij kunnen soms wel kleine hoeveelheden gluten verdragen. En ten slotte zijn er nog veel mensen die (af en toe) glutenvrij eten omdat ze denken dat dat gezonder is. Dat is natuurlijk wel een soort modegril. Glutenvrij eten heeft de laatste tien jaar een gezonde imago gekregen, vooral omdat het door allerlei goeroes en op websites wordt voorgespiegeld als de oplossing voor allerlei uiteenlopende klachten. Dit is vaak niet wetenschappelijk onderbouwd.
3. Kun je wel speltbrood eten als je je glutenvrij eet?
Gluten is een eiwit dat voorkomt in tarwe, rogge, gerst, kamut en ook in spelt. Ook spelt bevat dus gluten en iedereen die strikt glutenvrij moet eten, kan geen speltbrood verdragen. Sommige mensen hebben wel de indruk dat ze speltbrood beter verdragen dan tarwebrood, maar de oorzaak ligt dan zeker niet in de gluten. Het is waarschijnlijker dat dit ligt aan de FODMAPS .
4. Val je af van glutenvrij eten?
Nee, glutenvrij eten heeft niets te maken met afvallen. Bij glutenvrij eten eet je geen producten van gemaakt van tarwe, rogge, spelt, gerst en kamut. Dat betekent dus geen gewoon brood, koekjes, gebak, pizza, pasta, mie, bier, bulgur en couscous. Als je alle graanproducten gaat vermijden, zul je waarschijnlijk wel afvallen. Maar dat geldt niet als je de graanproducten vervangt door glutenvrije producten op basis van mais, rijst, quinoa en boekweit. De verwarring over afvallen met een glutenvrij dieet ontstaat omdat er een overeenkomst is met koolhydraatarme diëten. Bij koolhydraatarme diëten die meestal gericht zijn op afvallen, eet je ook nauwelijks brood en graanproducten. Maar dat doe je dan vanwege de koolhydraten, niet vanwege de gluten.
5. Zijn glutenvrije producten gezonder dan producten met gluten?
Voor mensen met een glutenintolerantie zijn glutenvrije producten natuurlijk beter omdat ze geen gluten bevatten en daardoor hun darmen beschermen. Maar de kwaliteit van glutenvrije dieetproducten is helaas vaak slecht. Er is meestal veel vet of suiker aan toegevoegd om het product smakelijker te maken en er zitten meestal weinig vezels in. Ook worden er vaak allerlei hulpstoffen toegevoegd om de structuur van het glutenvrije product goed te krijgen. Een glutenvrij koekje luchtig krijgen is namelijk nogal lastig. Bijkomend nadeel: speciale glutenvrije dieetproducten zijn vaak een stuk duurder dan de gewone producten. Ze zijn dus ook niet goed voor je portemonnee.
6. Bevatten glutenvrijeproducten dan veel suiker?
Ja, als we het hebben over brood, koekjes, gebak, crackers en dergelijke, dan blijkt in de praktijk dat de glutenvrije varianten vaak meer suiker bevatten dan de producten met gluten. Dit komt omdat gluten normaliter zorgt voor structuur in een product. Met glutenvrije granen is het veel lastiger bakken, en is het moeilijk om luchtig beslag te krijgen. Door het toevoegen van bijvoorbeeld suikers kan dit gecompenseerd worden. Kies je glutenvrij, kijk dan goed op de verpakking wat er voor ingrediënten inzitten.
7. Moet je bij elk product bedacht zijn op gluten?
Alleen in producten waar iets verwerkt is van tarwe, spelt, rogge, gerst of kamut zit gluten. Dit staat duidelijk op de verpakking vermeld bij de ingrediënten- en allergenendeclaratie. Ook staat daar vermeld of een product gemaakt/ bewaard of verpakt is in een omgeving waar ook met glutenbevattende granen wordt gewerkt. Zo is haver een glutenvrij graan maar op verpakkingen havermout staat toch vaak dat het sporen gluten kan bevatten, omdat het samen met andere granen wordt opgeslagen. Voor mensen met coeliakie is dit belangrijk om te weten. Bij van nature glutenvrije producten die onbewerkt zijn zoals fruit, groenten, noten, vlees, kaas en peulvruchten hoef je niet bedacht te zijn op gluten. Kijk bij alle samengestelde producten- van soep tot chips en van chocolade tot tandpasta- altijd op het etiket.
Tip: Gebruik weinig kant-en-klaar producten, zakjes en pakjes. Want daarin wordt heel vaak tarwe verwerkt. Tarwe is naast suiker en zout een van de meest gangbare ingrediënten in de voedingsmiddelenindustrie. Dat kan ook in de vorm van (gemodificeerd) zetmeel of mout. Door geen pakjes en zakjes en kant-en-klaar producten te gebruiken, verminder je dus ook al de kans op gluten in de voeding.
8. Leidt glutenvrij eten tot tekorten?
Gezond glutenvrij eten, zodat je alle voedingsstoffen binnenkrijgt die je nodig hebt, is best lastig. Door het wegstrepen van heel veel graanproducten uit de voeding wordt het aandeel volkoren in de voeding een stuk lager. En juist volkorengraanproducten kunnen veel goeds leveren. De kans op tekorten aan vezels, ijzer, vitamine B1, jodium en foliumzuur is aanwezig bij het streng vermijden van glutenbevattende graanproducten. Zo maar voor de lol glutenvrij gaan eten is dus niet verstandig. Heb je coeliakie dan moet je wel. Maak dan een afspraak met een diëtist. Een diëtist kan helpen bij het samenstellen van een gezonde glutenvrij voeding, die niet tot tekorten leidt. Je kunt ook een kijkje nemen op de website van de Nederlandse Coeliakie Vereniging voor meer informatie.
