Bespaar en help het klimaat door zuiniger te koken

Gasfornuizen zijn nog steeds populair. U ziet de hittebron, de vlam is makkelijk af te stellen, en wokken... de ervaring is gewoon niet hetzelfde met een inductieplaat. Toch zijn er een aantal argumenten te noemen om van het gas af te stappen. Ten eerste komt veel van ons gas uit Rusland, en veel mensen vinden eigenlijk dat we dat zouden moeten boycotten. Bovendien is er het klimaatargument: gas is over het algemeen vrij vervuilend, en duurder dan stroom. Wilt u dus een actieve bijdrage leveren aan het tegengaan van klimaatverandering, dan is van het gas afstappen een voor de hand liggende keuze. Het kan op de lange termijn financieel ook positief voor u uitpakken.

Gas-grootverbruiker: de CV

Eerst een misverstand uit de wereld helpen: gas wordt voornamelijk gebruikt voor uw CV-ketel. Slechts 5% van het gas wordt gebruikt voor koken, en een gasfornuis verbruikt zo’n 37 kubieke meter per jaar. Vanaf 2016 is de elektrische kookplaat bezig met een opmars: het marktaandeel is nu ruim 80%. Keramische kookplaten maken daarbij plaats voor inductie: een keramische plaat gebruikt zo’n 225 kilowattuur (kWh) per jaar, een electrische inductieplaats 175 kWh.

Dat scheelt nogal wat in de kosten. Maakt het verschil voor milieu en het globale klimaat? Niet direct. Gas en inductie zijn verantwoordelijk voor 80 en resp. 70 kilo CO2 per jaar. Dit verschil wordt groter bij het inzetten van 'groene' stroom.

REKENVOORBEELD

Energiekosten kunnen erg verschillen omdat de tarieven enorm uiteenlopen. Stel, er geldt nu een gasprijs van 1,54 euro per kubieke meter. Uw gasfornuis verstookt 57 euro aan energie. Stroom kost in dit voorbeeld 29 cent per kilowattuur, dus voor een inductiekookplaat betaalt u 51 euro aan stroom.

Overstappen op inductie

Lange tijd werd de inductiekookplaat – die de bodem van uw pan verwarmt dankzij magnetische vormen – gezien als lastig, omdat de hitte van onderen komt en lastig regelbaar is. Maar intussen raken ook professionele koks eraan gewend. Als u gaat wokken, kunt u kiezen voor een platte bodem in plaats van een ronde. Of een kookplaat met kuil voor de wokpan.

Overstappen op inductie betekent vaak wel nieuwe, geschikte pannen kopen. Soms moet ook de stroomtoevoer worden aangepast. Wellicht is een extra groep in uw meterkast noodzakelijk. Maar het resultaat mag er zijn: bij gebruik van gas verliest u veel meer energie dan bij inductie, omdat er een ruimte zit tussen de pan en de gaspit. Een inductieplaat richt zich puur op de bodem van uw pan.

Sla voorverwarmen over

Een oven verbruikt meer energie dan een kookplaat, maar een taart kun je niet bakken op het fornuis. Heteluchtovens zijn beter dan gewone ovens, want die worden sneller heter en hebben vaak een ingebouwe ventilator. Over ovens gesproken, voorverwarmen is vaak onnodig. Voor sommige gerechten is de exacte tijd belangrijk – denk aan een souffle – maar wil je een lasagna in de oven doen, dan kan dit vanaf het moment dat je hem aanzet. Zet de oven ook gerust wat lager dan wordt voorgeschreven. Gebruik bij voorkeur een thermometer, want veel ovens geven niet de juiste temperatuur aan.

Garen gaat door!

U hoeft echt niet te wachten tot het water kookt, zoals op een pak pasta vaak wordt beweerd. Hou ook de deksel op de pan. Bij etenswaren die maar kort hoeven te koken kunt u het fornuis ook eerder uitdoen: het garen gaat nog even door. Gebruik zo weinig mogelijk water, zodat het sneller kookt. 

Maar bij beide valt méér te winnen: Bij iets dat kort kan garen – boontjes, broccoli – kunt u het fornuis sneller uitzetten: het garen gaat nog wel even door. Gebruik zo weinig mogelijk water zodat de groente sneller kookt en houd de warmte binnen door het deksel op de pan te laten.

Magnetron in plaats van oven?

Een andere keuze is om helemaal te leven zonder oven, en alleen een magnetron te gebruiken. Magnetrons zijn veel zuiniger dan ovens. Ideaal om het eten van gisteren nog een keer op te warmen. Kant-en-klaar maaltijden zijn tegenwoordig echt een stuk voedzamer en gezonder dan vroeger. Soep uit een zak is meestal efficienter geproduceerd dan een thuiskok met zelfgebrouwen soep voor elkaar krijgt. Natuurlijk blijven de andere kosten van de productie staan – transport, verpakking, etc. Gaat u voor de magnetron? Kook dan voor meerdere dagen. Dit is sowieso veel efficienter dan elke dag opnieuw een nieuw gerecht maken.

Koken in één enkele pan

Soms raden experts aan om eenpansgerechten te maken. In de praktijk is dat echter niet altijd beter of efficienter qua verbruik. Het hangt af van het type pan, hoeveel u kookt, hoe lang het duurt en of het op hoog of laag vuur is. Er zijn heel wat kookboeken met eenpansgerechten. Kijkt u naar het energieverbruik, gebruik dan de daadwerkelijke kooktijd, niet naar tijd die u besteed met bijvoorbeeld het snijden van wortelen.

Snelkookpan

U kunt ook een snelkookpan aanschaffen. Die is luchtdicht, er staat veel druk op, water en stoom worden heter en daarom gaat garen sneller. Aardappelen koken kost zo maar 7 minuten! Er zijn wel een paar uitdagingen. Groente wordt tegenwoordig korter gekookt dan vroeger, omdat we weten dat er dan meer goede voedingsstoffen in het eten blijven. Ook willen mensen graag controleren of het eten al gaar is: je moet daarvoor echter wel het deksel verwijderen.