Braken bij kinderen

Braken komt vaak voor bij kinderen: er zijn diverse oorzaken voor dit probleem. Het braken zelf is geen ziekte, maar een symptoom van een ziekte. Deze natuurlijke beschermingsreactie van het lichaam weert bedorven, verkeerd of overmatig voedsel en/of dranken, bepaalde medicijnen en giftige stoffen.

Wat is braken?

Braken is (meestal) een reflex van het lichaam. Misselijkheid en braken gaan vaak samen. Zien, ruiken en proeven kan de misselijkheid opwekken. De maag krijgt het signaal om zich te legen en de stoffen die niet in het lichaam thuishoren, komen samen met de rest van de maaginhoud via de slokdarm en de mond weer naar buiten. Bij jonge kinderen, zoals zuigelingen, wordt bij braken vaker over spugen gesproken.

Wat is de oorzaak van braken?

Er zijn heel uiteenlopende oorzaken van braken bij kinderen. De ziekten die dit braken veroorzaken, verschillen ook in ernst. De onderstaande lijst is niet volledig, dit zijn wel de meest voorkomende oorzaken van braken.

• Maagdarminfecties
  Maag- of darminfecties komen het meest voor bij kinderen en zijn de bekendste reden om te braken. Voor, tijdens en na het braken kan misselijkheid, buikpijn en diarree optreden. Je kind kan matige koorts hebben, bijvoorbeeld als de infectie is veroorzaakt door een virus, zoals het rotavirus. Het rotavirus is erg besmettelijk, waardoor meerdere gezinsleden er last van kunnen hebben.
  
  Als je kind koorts heeft, geeft dit soms aanleiding tot maag-darmverschijnselen zoals misselijkheid en braken. Dit is vooral bij jonge kinderen het geval. Het braken kan dan komen door een middenoorontsteking, een griepje of virusinfecties van de luchtwegen.

• Wagenziekte
  Sommige kinderen zijn erg gevoelig voor wagenziekte. Als je kind dan lang in een rijdende auto zit, treedt de misselijkheid op en is er kans op braken.
   
• Zonnesteek
  Overmatig sporten of spelen in de zon met oververhitting geeft kans op een zonnesteek. Dit kan een reden zijn voor misselijkheid en braken.
   
• Voedselallergie
  Braken kan ook een uiting zijn van voedselallergie. Het braken is dan bijna altijd in combinatie met huidverschijnselen, zoals galbulten of een andere jeukende huiduitslag. Voedselallergieën kan je nagaan door te bedenken wat je kind de afgelopen twee uur heeft gegeten of gedronken.
   
• Hersenschudding
  Als je kind op zijn hoofd is gevallen, dan is het braken vaak een uiting van een hersenschudding. Is je kind na het ongeval bewusteloos geweest? Er is een grote kans dat hij braakt bij het bijkomen. Na enige uren kan de misselijkheid nog steeds aanwezig zijn. Houdt het braken aan, dan is het beter dit met een arts te bespreken.
   
• Migraine
  Hoofdpijnaanvallen die gepaard gaan met misselijkheid en braken zijn vaak een uiting van migraine.
   
• Darminstulping of invaginatie
  Bij deze oorzaak krijgt je kind plotseling last van buikpijn, de pijn komt in vlagen. Tussen de aanvallen door is je kind rustig, misschien alleen iets bleker dan normaal. De aanvallen volgen elkaar in een redelijk tempo op, van een keer per uur tot eens per half uur. Hierbij wordt ook gebraakt. Let op: de pijn en de bijbehorende onrust die je kind uitstraalt, zijn belangrijke aandachtspunten om dit beeld te herkennen. Raadpleeg altijd een dokter.
   
• Blindedarmontsteking of appendicitis
  Een blindedarmontsteking gaat gepaard met koorts, buikpijn en braken. De (neiging tot) braken is vrijwel altijd aanwezig. Als kinderen koorts en buikpijn hebben en ook nog braken, dan moet er altijd aan een ontsteking van de blindedarm worden gedacht.
   
• Hersenvliesontsteking
  Kinderen die een zieke indruk maken, koorts hebben en braken, hebben mogelijk een ernstige infectie zoals hersenvliesontsteking.
   
• Paratyfus
  Als er sprake is van paratyfus, dan is de koorts hoger en de buikpijn heviger met krampende pijn.

Andere oorzaken

• Erge gespannenheid door zaken op school of thuis kunnen voor een slechte eetlust zorgen. Dit gaat soms gepaard met misselijkheid of braken.
• Ook medicijnen kunnen misselijkheid en braken veroorzaken. Op de bijsluiter staat of dit het geval kan zijn.
• Bij kinderen met een eetstoornis, zoals boulimia, wordt er na een eetbui gebraakt.
• Een ernstige ontregeling van de bloedsuikerwaarde bij kinderen met diabetes, heeft vaak braken tot gevolg.
• Wakker worden met hoofdpijn en daarbij braken kan duiden op een verhoogde druk in de hersenen. Dit komt voor bij een tumor.

Koorts

Als een kind braakt, is het belangrijk om te weten of er ook koorts bij aanwezig is. Als je kind geen koorts heeft, kan je alvast een aantal oorzaken uitsluiten.

Behandeling

De behandeling van braken is gericht op de oorzaak. Omdat er verschillende oorzaken zijn, is er niet één aanpak. Er zijn medicijnen die bij braken kunnen worden gegeven, maar het is afhankelijk van de oorzaak of dit zinvol en effectief is.

Als een kind veel braakt, verliest hij veel vocht. Je kunt de vochttoestand in de gaten houden door te kijken naar hoeveel je kind plast. Als er niet binnen twaalf uur is geplast, heeft je kind waarschijnlijk een vochttekort opgelopen. Het is beter om dan vaker kleine hoeveelheden vocht te geven dan in één keer heel veel. Vermijd koolzuurhoudende dranken, erg gezoete drank of melkdrankjes. (Kleine beetjes) water is een veilige optie.

Wanneer naar de dokter?

Bekijk je kind goed en bepaal dan of er een doktersbezoek nodig is. Zieke kinderen kunnen zich, vooral als ze jong zijn, hun klachten moeilijk onder woorden brengen. Zeker bij een klacht als braken is het erg belangrijk om te kijken hoe je kind zich gedraagt. Neem direct contact op met de huisarts bij één of meer van de onderstaande symptomen:

Kinderen jonger dan twee jaar

Neem direct contact op met de praktijk of huisartsenpost als een kind braakt en:

• Erge buikpijn heeft.
• Verward en suf is.
• Eerder op zijn hoofd is gevallen.
• Als er bloed bij het braaksel zit.
• Ook diarree en koorts heeft.
• Niet wil drinken.
• Een halve dag niet heeft geplast.

Kinderen ouder dan twee jaar

Neem direct contact op met de praktijk of huisartsenpost als een kind braakt en:

• Erge buikpijn heeft.
• Verward en suf is en/of flauwvalt.
• Eerder op zijn hoofd is gevallen.
• Als er bloed bij het braaksel zit.
• Een dag niet heeft geplast.

Dit artikel is goedgekeurd door Carole Lasham, algemeen kinderarts in het Tergooi Ziekenhuis te Blaricum. Haar aandachtsgebieden zijn longziekten en allergie, maar ze heeft ook veel ervaring met huilbaby's en kennis over het Downsyndroom.