Maar dialecten verdwijnen niet
Ik zat op een ouderwetse kringverjaardag met leeftijdgenoten. Naast me zat een mevrouw die ik niet kende. Ze woonde in dezelfde flat als de jarige en ze had een feestjurk aan. Ik ook, ik had mijn ogen zelfs een beetje opgemaakt. Dat doe ik niet zo vaak meer. Het staat misschien mooi, maar je moet almaar opletten dat je niet in je ogen wrijft.
U leest een gratis artikel uit Plus Magazine.
Op Plusonline.nl bieden we iedereen de kans gratis kennis te maken met Plus Magazine. Hét maandblad bomvol informatie en inspiratie. Maar deze artikelen, dossiers en columns maken kost veel tijd en geld. Wilt u meer? Overweeg dan ook een abonnement op Plus Magazine.
“Mooie jurk”, zei ik tegen de buurvrouw.
“Jij ook”, antwoordde ze. “Ik heb mijn best gedaan”, zei ik. “Ik ook”, zei ze en verschikte wat aan de stof. We hadden het over etiquette, over de mensen die in een spijkerbroek en een trui naar het concertgebouw gaan en over plat praten.
“Ik erger me dood,” zei ze, “op de televisie praten de presentatoren allemaal plat. Ze zeggen ai in plaats van ij. En auw als ze een oo bedoelen.” Ik knikte. “Taal verandert”, zei ik. “Als je het Polygoonjournaal van de jaren 60 hoort, denk je dat iedereen minister Luns is.” “Veur,” giechelde de buurvrouw, “tannis.”
Het algemene Nederlands wordt wat platter, maar dialecten verdwijnen juist. Er bestaan nog wel streektalen, maar door de televisie groeien de accenten meer naar het algemene Nederlands toe.
Ik heb een vrouw gekend die in de jaren 50 uit Rotterdam naar Vlissingen verhuisde. Ze was beslist geen deftige dame, ze sprak met een Rotterdams accent. Maar daar namen de Zeeuwen geen genoegen mee. Toen ze in een kruidenierswinkel een pond suiker bestelde, draaiden de klanten zich boos naar haar toe:
“Suiker! Suiker! Wie denk je wel dat je bent? Je zegt maar suuker, net als oons!”
Een man, die een stoel verderop in de kring zat, mengde zich in ons gesprek: “Ik neem accenten altijd meteen over”, vertelde hij. “Als ik met een Groninger sta te praten, slik ik ook de uitgang van de woorden in. En in het zuiden praat ik met een zachte g. Het gaat vanzelf, ik doe het niet expres.”
Ik vertelde over Carrie, die vroeger vaak op de radio was, bij Spijkers met koppen. Zij spreekt overtuigend plat Rotterdams, maar ze komt uit Utrecht, heb ik me laten vertellen. “Utrechts,” zei de man, “dat wil niemand praten. Dat vind ik zo lelijk!” “Onzin!” zei ik woke, “alle accenten zijn even mooi.”
Maar dat vind ik eigenlijk niet. Ik heb een voorkeur voor Westfries en ik vind Haags leuk, en Gronings.
Mijn schoonzus is Noord-Hollands. Zij gebruikt grappige uitdrukkingen die ik niet ken. “Dat valt of hè?” zei ze laatst. Ze bedoelde dat iets tegenviel. En ze spreekt de ui uit als eu. Noord-Hollanders hebben het over de sleus als ze een sluis bedoelen. Ik weet niet of het voor alle ui-woorden geldt, of ze ook euen staan te snipperen voor de hutspot.
Joep, mijn man, is in Alkmaar opgegroeid, maar aan hem hoor je het alleen wanneer wij bij zijn zus op bezoek zijn geweest. Dan begint hij een zin met ‘noohh’ en de ui wordt ook een beetje eu. Maar na een uur is het weer voorbij en ligt Alkmaar weer ten noorden.
Yvonne Kroonenberg (72) is schrijver en psycholoog. Ze schrijft maandelijks in Plus over relaties in brede zin.
Op Plusonline.nl bieden we iedereen de kans gratis kennis te maken met Plus Magazine. Hét maandblad bomvol informatie en inspiratie. Maar deze artikelen, dossiers en columns maken kost veel tijd en geld. Wilt u meer? Overweeg dan ook een abonnement op Plus Magazine.
- Plus Magazine
Reactie toevoegen