Bloedverdunners en COVID-vaccinatie: kan dat samen?

In Nederland gebruiken jaarlijks maar liefst 2 miljoen mensen antistollingsmiddelen, ook wel bloedverdunners genoemd. Deze medicijnen - in officiële termen anticoagulantia genoemd - verminderen of vertragen de stolling van het bloed. Ze herstellen eigenlijk de balans: het bloed mag niet te veel stollen en ook niet te weinig, want dan kunnen ongewenste bloedingen ontstaan. Hoewel de naam bloedverdunners anders doet vermoeden, wordt je bloed dus niet letterlijk dunner, het stolt alleen minder snel.

Artsen schrijven antistollingsmedicijnen voor bij ongewenste stolsels of een risico hierop:

• Bij (instabiele) angina pectoris
• Na een hartinfarct
• Na een TIA of een herseninfarct
• Bij boezemfibrilleren
• Bij trombose(been) of etalagebenen
• Bij longembolie
• Na het plaatsen van een kunstklep
• Bij bedlegerige mensen

Wanneer je bloedverdunners slikt, kun je geneesmiddelen zoals ontstekingsremmers (ibuprofen, diclofenac), bepaalde antidepressiva en andere bloedverdunners (bijvoorbeeld aspirine) beter mijden. De belangrijkste bijwerking van antistollingsmedicijnen is namelijk een verhoogde kans op bloedingen. Maar hoe zit het dan met de vaccins tegen COVID-19? Kun je veilig ingeënt worden als je bloedverdunners gebruikt? Het antwoord is 'ja', maar er zijn wel wat kanttekeningen.

Zowel het BioNtech/Pfizer-vaccin als het Moderna-vaccin zijn zogenoemde mRNA-vaccins. Het brengt heel kleine vetbolletjes in het lichaam met een stukje genetische code (mRNA) zoals in het coronavirus aanwezig is. Dit mRNA wordt in het lichaam omgezet in spikeproteïnen, een eiwit van het virus. De stukjes van dit eiwit worden zo zichtbaar voor de afweercellen in het lichaam, die vervolgens antistoffen aanmaken die het virus herkennen bij een besmetting. Als iemand in de toekomst in aanraking komt met het coronavirus wordt het gedood. Het vaccin wordt op natuurlijke wijze weer door het lichaam afgebroken.

Neem contact op met je arts

Net als veel andere vaccinaties worden de coronavaccins in een spier in de bovenarm gezet. We noemen dat intramusculaire injectie. Dit kan leiden tot een bloeding of blauwe plek. Als je antistollingsmedicatie gebruikt, is het risico op bloedingen sowieso al iets groter. Daarom is het belangrijk dat je zodra de oproep voor vaccinatie in de bus ligt, contact opneemt met je huisarts of de trombosedienst. Hetzelfde geldt overigens als je een ziekte hebt waardoor je bloed minder goed stolt, zoals Factor V Leiden, de ziekte van Von Willebrand, hemofilie, immuun trombocytopenie (ITP) of trombotische trombocytopenische purpura (TTP).

Welke voorzorgsmaatregelen kun je nemen?

De arts of verpleegkundige kan je vóór vaccinatie vertellen of vaccinatie mogelijk is, of dat er misschien voorzorgsmaatregelen getroffen moeten worden. Meestal kun je gewoon gevaccineerd worden, maar soms is het tijdstip van vaccinatie belangrijk of is het beter op een andere plek te vaccineren.

Slik je Vitamine K-antagonisten?

Zoals eerder gezegd, zorgen bloedverdunners dat het bloed niet te snel en ook niet te langzaam stolt. De waarde waarbinnen deze stollingsuitslagen moeten liggen worden de streefwaarden genoemd en worden uitgedrukt in INR (International Normalized Ratio). Bij het gebruik van coumarinederivaten, zoals acenocoumarol of fenprocoumon (ook wel Vit.K-antagonisten of VKA's genoemd), moet je INR binnen de streefwaarden of lager liggen om de vaccinatie te kunnen krijgen.

Slik je DOAC's?

Gebruik je direct werkende antistollingsmedicatie (DOAC), dan is de timing van de vaccinatie in relatie tot de inname van de medicatie van belang, omdat 3-4 uur na inname van de medicatie de piekspiegel bereikt wordt. Dit betekent in de praktijk dat er bij een eenmaal daagse inname van DOAC's zoals rivaroxaban of edoxaban bij voorkeur minimaal 12 uur aangehouden wordt tussen de laatste inname van de DOAC-tablet en het moment van vaccineren. Bij een tweemaal daagse inname van DOAC's, zoals apixaban of dabigatran, heeft het de voorkeur om vlak voor inname van de volgende tablet te vaccineren. Indien dit praktisch niet haalbaar is, heeft het de voorkeur om het vaccin minimaal 4 uur na laatste inname toe te dienen. Na de vaccinatie zal de injectieplek bij mensen die DOAC's slikken altijd enige minuten stevig worden afgedrukt zonder te wrijven.

In alle gevallen geldt: als je behandelaar intramusculair vaccineren afraadt, kan je niet gevaccineerd worden met het COVID-19-vaccin. Maar de verwachting is dat dat niet veel zal voorkomen.

Lees ook: wanneer krijg ik het coronavaccin?