Jaarlijks worden 80.000 ernstig zieke patiënten op de intensive care (ic) opgenomen. Nu met de corona-uitbraak zijn dat er nog meer. Naar schatting krijgt de helft van deze mensen na een ic-opname ernstige klachten. Drie vragen over het post intensive care syndroom (pics).
Wat gebeurt er op een ic?
Een patiënt komt op de intensive care afdeling terecht als de vitale lichaamsfuncties in gevaar komen. Dat zijn bijvoorbeeld ademhaling, de bloedcirculatie of de nierfunctie. Met hoog technologische apparatuur en medicijnen worden deze functies in de gaten gehouden en zo nodig overgenomen.
Een ic-opname is vaak nodig na een grote operatie, bijvoorbeeld aan het hart of de hersenen. Maar ic-opname kan ook onverwacht nodig zijn, bijvoorbeeld na een ongeval of bij een ernstige verlopende infectie zoals met het coronavirus.
Een team van intensivisten, IC-verpleegkundigen, IC-artsen, fysiotherapeuten is dag en nacht aanwezig om zorg te verlenen. Als het acute gevaar is geweken, kan de patiënt naar een afdeling met high of medium care, of naar de verpleegafdeling en uiteindelijk weer naar huis. Maar dan begint de revalidatie eigenlijk pas en het gaat niet altijd goed.
Waarom overlijden veel mensen in het jaar na een ic-opname?
Cijfers uit 2015 laten zien dat 91% van de patiënten de ic levend verlaat. (De cijfers over de coronapatienten van nu zijn nog niet beschikbaar) Wat niet iedereen weet, is dat na een ic-opname relatief veel mensen alsnog overlijden. Na een jaar leeft nog 77% van de mensen. Naar schatting de helft van de mensen heeft na een ic-opname last van ingrijpende klachten. Het eerste jaar na een ic is dus zwaar.
Artsen en wetenschappers weten nog niet hoe de cijfers precies zijn en waardoor het komt. Wel zien ze dat de helft van de patiënten die twee dagen of langer op de ic ligt, niet meer op het oude niveau komt. Dat kan betekenen: niet meer werken, of niet meer zelfstandig thuis wonen.
En hoe gaat het bijvoorbeeld 5 jaar na een ic-behandeling? Dat weten we ook nog niet. Bij het Radboudumc wordt er in ieder geval wel onderzoek naar gedaan.
Het onderzoek naar de gevolgen van een ic-opname is nog een ‘jong’ vakgebied. Het post intensive care syndroom is pas in 2012 door artsen vastgelegd in Amerika. Het is dus pas net ontdekt. Artsen herkennen daarom niet altijd de post-ic klachten. Ze leggen het verband niet met een ic-opname van maanden geleden. Wel zijn er steeds meer ziekenhuizen die extra zorg geven aan patiënten die van een ic afkomen, in de hoop dat het de klachten vermindert. Het Catharina ziekenhuis in Eindhoven heeft bijvoorbeeld een dagboek ontwikkeld, dat kan helpen in de periode na de ic-opname.
Welke klachten zijn dat?
Vermoeidheid
Veel mensen zijn intens moe na een opname op de intensive care. Dat heeft allerlei oorzaken, denk aan de ziekte zelf, de spierslapte door het lange liggen of het doorbreken van dag-nachtritme. Een delier komt ook vaak voor, zeker als je al wat ouder bent, en dat is ook intens vermoeiend.
Denkklachten en psychische klachten
Daarnaast kun je problemen krijgen bij het denken, zoals verwardheid, geheugenproblemen of concentratieproblemen. Maar ook psychische klachten zoals angsten of depressies of posttraumatische stressstoornis komen voor.
Slappe spieren
De spieren gaan hard achteruit tijdens een ic-opname, zeker met beademing. Mensen kunnen echt kilo’s spiermassa kwijtraken. Bij de revalidatie na een ic-opname is bewegen dan ook heel belangrijk. Dat is nog niet zo makkelijk, want de pezen, spieren en gewrichtskapsel kunnen uit vorm zijn. Fysiotherapie kan daarbij helpen.
Benauwdheid
Bij beademing gebruik je de eigen ademhalingsspieren niet meer. Die moeten dus weer flink aan de slag als de beademing stopt, en dat is lastig. Veel mensen zijn daardoor benauwd na een ic-opname.
Mond en keelproblemen
Door de sondevoeding en de medicijnen, kunnen ook reuk en smaak veranderd zijn na een ic-opname. De buis in je keel kan ook problemen geven bij slikken en soms met spreken, als de stembanden zijn beschadigd. Je kunt dan hees klinken of een zwakkere stem krijgen.
Er zijn nog meer klachten, die zijn te vinden op deze website van IC Connect, opgericht door ex-ic-patiënten en familieleden. Een ic-opname is voor de familie ook enorm ingrijpend. Zij kunnen ook klachten krijgen. Dat heet PICS-familie.
Bronnen: IC Connect , Volkskrant, Radboudumc, Medisch Contact
