Goed nieuws over darmkanker

Prof. dr. Ernst Kuipers is hoofd van de afdeling maag-, darm- en leverziekten en van de afdeling interne geneeskunde van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. Daarnaast is hij voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen en lid van de Gezondheidsraad.[ITEMADVERTORIAL]

Screening voorkomt sterfgevallen

Prof. dr. Ernst Kuipers: "In 2012 is het nog niet zover, maar mensen zullen er zeker veel over horen: het landelijk bevolkingsonderzoek naar darmkanker dat in 2013 wordt ingevoerd. Dat is nodig, want darmkanker is na borstkanker de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Bij mannen staat darmkanker op de derde plaats (na prostaatkanker en longkanker)."

"De invoering van het bevolkingsonderzoek gaat gefaseerd. In het eerste jaar worden alleen de mensen uitgenodigd die op dat moment 65 of 75 jaar zijn. In de jaren daarna volgt de rest. Vanaf 2018 worden alle Nederlanders van 55 tot en met 75 jaar elke twee jaar voor een screening uitgenodigd. Zij moeten een speciale stick vullen met ontlasting en opsturen naar een laboratorium. Die stick speurt naar microscopische bloedsporen in de ontlasting die een teken kunnen zijn van darmkanker."

Coloscopie

"Uit onderzoek blijkt dat bij 8 procent van de deelnemers mogelijk iets mis is. Zij worden uitgenodigd voor een coloscopie, ook wel colonoscopie genoemd, in het ziekenhuis, een darmonderzoek met een flexibele slang (scoop) die via de anus wordt ingebracht. Worden er afwijkende poliepen of een beginnende vorm van kanker ontdekt (bij de helft van de onderzochte personen het geval), dan kunnen die meestal direct tijdens de coloscopie worden verwijderd. In een enkel geval is er een vervolgbehandeling nodig."
 
Voordeel voor de patiënt: "Op dit moment sterven er per jaar 5000 Nederlanders aan darmkanker. De verwachting is dat we, als het bevolkingsonderzoek goed draait, daarmee jaarlijks 2500 sterfgevallen voorkomen."

Minder belastend darmonderzoek

"Voorafgaand aan een coloscopie moeten patiënten vier liter speciale vloeistof drinken om de darmen te reinigen. Dat is een smerig goedje; elke slok is een opgave. We doen hard ons best om die ervaring minder onaangenaam te maken. Zo gebruiken sommige ziekenhuizen al een nieuw soort vloeistof, waarvan je maar twee liter hoeft in te nemen. Mogelijk zorgen medicijnen er in de toekomst voor dat de vloeistof doeltreffender werkt en dat je er dus nog minder van nodig hebt.
Iets anders is dat de druk van de scoop in de darmen pijnlijk is. Vandaar dat het onderzoek meestal onder een lichte narcose (een roesje) gebeurt. Er wordt nu een scoop ontwikkeld die zichzelf in de darm uitrolt in plaats van dat je hem er als arts doorheen moet leiden."

Voordeel voor de patiënt: "Minder vervelende ervaringen bij een darmonderzoek. Met nieuwe scooptechnieken kunnen we in de toekomst misschien toe met lokale verdoving."

Combinatietherapie werkt beter

"De afgelopen jaren hebben artsen veel meer mogelijkheden gekregen om mensen met uitgezaaide darmkanker te behandelen. Een goed voorbeeld is de groep patiënten die uitzaaiingen heeft in de lymfeklieren, maar nog niet op andere plekken in het lichaam. Sinds kort weten we dat een deel van hen positief reageert op een combinatie van twee soorten chemotherapie. De kans dat zij na vijf jaar nog leven, is daarmee vergroot van 50-60 procent naar 70-80 procent."
 
"Door combinaties te gebruiken van chemotherapie en doelgerichte medicijnen is de levensverwachting van mensen met ongeneeslijke darmkanker met anderhalf à twee jaar verlengd. Een andere nieuwe ontwikkeling is dat we mensen met kanker in de endeldarm tegenwoordig voorafgaand aan hun operatie bestralen én chemotherapie geven. Dat vergroot de kans op succes. Onderzocht wordt of dat ook voor andere vormen van darmkanker geldt."

Voordeel voor de patiënt: "Betere vooruitzichten voor mensen met uitgezaaide darmkanker. Als de ontwikkelingen in dit tempo doorgaan, hoop ik dat darmkanker binnen tien jaar een controleerbare, chronische ziekte is geworden."

Maatwerk met lokale therapie

"Bij darmkankerpatiënten met uitzaaiingen hebben we meer behandelmogelijkheden, bijvoorbeeld HIPEC (Hypertherme Intraperitoneale Chemotherapie). Dat is een behandeling waarbij eerst met een operatie alle zichtbare tumoren worden verwijderd en vervolgens de buik gedurende anderhalf uur wordt gespoeld met drie liter verwarmde chemotherapievloeistof. Die aanpak blijkt in specifieke gevallen beter te werken dan 'gewone' chemotherapie via de bloedbaan. Bovendien heeft de patiënt door de lokale toepassing veel minder last van bijwerkingen. Het is een voorbeeld van het maatwerk dat we aan steeds meer patiënten bieden."

Voordeel voor de patiënt: "Vijf jaar na een HIPEC-behandeling is 40 procent van de darmkankerpatiënten die uitzaaiingen in de buikholte hadden, nog in leven. Dat is vier keer zoveel als met een reguliere behandeling."

"Doe straks mee aan de screening"

Prof. dr. Ernst Kuipers: "Ik kijk alvast vooruit een geef een advies voor 2013. Als je in dat jaar een oproep krijgt voor het bevolkingsonderzoek naar darmkanker, geef daar dan vooral gehoor aan. Door je straks tweejaarlijks te laten screenen, verlaag je de sterftekans op darmkanker aanzienlijk. In de tussentijd heeft het overigens geen zin om een zelftest te doen die je via internet kunt bestellen. De uitslagen daarvan zijn lang niet altijd betrouwbaar en voor een leek bovendien moeilijk te interpreteren."