Vanaf 2024 Keer Diabetes2 Om volledig vergoed vanuit basisverzekering
Goed nieuws: vanaf 1 januari 2024 zit leefstijlbehandeling voor mensen met diabetes type 2 in het basispakket van je zorgverzekering. Dit programma, Keer Diabetes2 Om, is ontwikkeld door stichting Voeding Leeft. Directeuren Barbara Kerstens en Emma Coles: "We zijn blij dat we in de basisverzekering zitten, maar het is ook vreselijk want het is heel hard nodig."
We stevenen af op een ‘diabetescrisis’. Kan leefstijlbehandeling ervoor zorgen dat het tij nog gekeerd kan worden?
“Jazeker, mensen die er net achter komen dat ze diabetes type 2 hebben, kun je heel goed helpen. Ze hoeven dan misschien niet die medicatiespiraal in. En mensen die zware medicatie gebruiken, kun je in veel gevallen van de medicijnen afhelpen. Zodra je je eetpatroon en leefstijl verandert, heb je veel minder zorg nodig, doordat je niet meer in dat hokje of categorie valt. Dus wij zien dat leefstijl ongelooflijk belangrijk is en bij diabetes type 2 weten we dat leefstijl de oorzaak is. Wij zeggen: pak dan ook de oorzaak aan en ga niet met medicatie de symptomen bestrijden.”
Is de oorzaak alleen leefstijl, of speelt genetische aanleg ook een rol?
“Er is een genetische aanleg voor diabetes type 2, maar je kunt ervoor zorgen dat dat niet je toekomst wordt, als je snel actie onderneemt. Een slechte leefstijl kan ervoor zorgen dat je diabetes krijgt, maar Hanno Pijl (hoogleraar en diabetoloog, red.) zegt het altijd heel goed: je hebt er genetische aanleg voor maar leefstijl is daarbovenop de oorzaak en daardoor ook de oplossing. Dat geldt ook voor andere ziektes: je hebt er genetische aanleg voor, maar het maakt uit wat je doet of het ook daadwerkelijk actief wordt."
Waarom is het zo belangrijk dat leefstijlbehandeling voor iedere (pre)diabetespatiënt in het basispakket zit?
"Op drie niveaus is het enorm belangrijk. We vinden de mens heel belangrijk, dus de kwaliteit van leven gaat drastisch omhoog. Dan zijn er de zorgkosten: die zijn niet meer houdbaar. We krijgen straks ook medicatietekort. Dus doordat je dit verandert, is er minder zorgconsumptie op maatschappelijk en globaal niveau. En er is nog de werkdruk bij artsen door heel veel ziektes, waarbij diabetes een belangrijke ziekte is. Dus door minder zorgconsumptie wordt de werkdruk lager. Maar misschien nog wel belangrijker en toffer is dat het werk van de arts veel leuker wordt. Alle artsen die we kennen – dat zijn er inmiddels best veel - beamen dat ook. Ze geven aan dat ze meer regie hebben en zien dat mensen echt beter worden. Als we mensen vroeg in het proces kunnen helpen, dan hebben ze daar jarenlang baat bij."
En toch heeft het lang moeten duren om deze zorg voor iedereen toegankelijk te maken. Hoe komt dat?
“Wij zijn in 2011 gestart om voeding - in de breedste zin van het woord - een plek te geven in het reguliere zorgveld. Dat als je in de spreekkamer komt, een arts of praktijkondersteuner leefstijl bespreekbaar maakt. Door bij bijvoorbeeld hoofdpijn te vragen naar hoeveel je slaapt, wat je eet, wat en hoeveel je dagelijks drinkt, dat soort dingen. Dat klinkt allemaal heel logisch, maar dat was niet normaal. Zeker niet over voeding.
Het goede nieuws is dat er al heel veel veranderd is. Er is bijvoorbeeld een vereniging voor artsen, over artsen en leefstijl. In de bijna dertien jaar dat we bestaan is er heel veel gebeurd. Daarbij hebben we veel congressen georganiseerd, en door nascholing artsen, verpleegkundigen en praktijkondersteuners bewust gemaakt. In die wereld was het normaal dat als iemand bijvoorbeeld diabetes heeft, of een andere ziekte, dat je een pilletje voorschrijft. Want ze dachten dat dat werkte, maar een verandering maken in een systeem gaat niet van de ene op de andere dag. Mensen zijn gewend om op die manier te werken - ze hebben dat op de universiteit geleerd, en het kost tijd om dat te veranderen."
Hoe ziet jullie leefstijlprogramma Keer Diabetes2 Om er precies uit?
Het is een zowel fysiek als online leefstijlprogramma dat twee jaar duurt, waarvan een half jaar intensief. Je wordt hierbij begeleid in een multidisciplinair team van een verpleegkundige, coach, diëtist en een programmacoördinator. Die kennis - in combinatie met zelf ervaren, meten en zelf doen - wisselt steeds af: hoofd, hart en handen, noemen wij het. Wij brengen de kennis op een leuke manier over, zodat ze het zo begrijpen dat ze ook in gedrag gaan veranderen. Daar zijn we in getraind. Er zijn al wel gecombineerde leefstijlprogramma’s voor mensen met overgewicht of obesitas, maar wij focussen ons echt op mensen met prediabetes en diabetes.
We hebben twee versies van het programma, een versie voor mensen met laag complex diabetes – voornamelijk online – en een versie voor mensen met hoog complex diabetes. De laag complexe groep zijn mensen die nog geen medicatie gebruiken, of medicatie gebruiken waarbij er geen medische risico’s zijn gelinkt aan leefstijl. Als je diabetes hebt en je slikt een medicijn, dan heeft dat namelijk invloed op je bloedglucose. Die kan dan heel laag worden of juist heel hoog - wanneer je medicatie niet afgestemd is met wat je eet.
De mensen met hoog complex diabetes gebruiken medicatie (zoals insuline). Beginnen zij aan een leefstijlprogramma en gaan ze dus meer bewegen en beter eten, dan kunnen zij een te laag bloedglucose krijgen. Ze gebruiken dan nog dezelfde hoeveelheid insuline, maar die hebben ze dan niet meer nodig. Dat is gevaarlijk, dus daarom bieden we bij deze groep extra medische begeleiding. Met een verpleegkundige die een-op-een met de hoofdbehandelaar spreekt over hoe we de medicatie afbouwen. Dat is echt nieuw. Wij hebben de enige gecombineerde leefstijlinterventie in Nederland met medische begeleiding voor medicatie-afbouw."
Hoe kan een patiënt zich hiervoor aanmelden en zo gebruikmaken van de vergoeding?
“Je kunt je op twee manieren aanmelden voor ons programma, via onze website VoedingLeeft.nl, met een verwijzing van de huisarts. De huisarts kan ook met zijn standaardsysteem voor verwijzingen, ZorgDomein, een verwijzing naar ons sturen. Het is verzekerde zorg dus je moet een verwijzing hebben.”
Barbara Kerstens en Emma Coles zijn directeuren van stichting Voeding Leeft. Deze sociale onderneming - met een maatschappelijk doel en zonder winstoogmerk - vergroot het bewustzijn over de impact van voeding en leefstijl.
De pilots van Voeding Leeft worden gefinancierd door tijdelijke projectfinancieringen van fondsen. In latere stadia werkt de stichting aan vergoeding vanuit de verzekering, zodat iedereen die dit zou willen en in aanmerking komt ook de mogelijkheid heeft om mee te doen.
