Omdat een nalatenschap heel persoonlijk is, benoemen veel mensen hun partner of beste vriend(in) als executeur. Is dat verstandig?
De meeste mensen die een testament hebben opgesteld, wijzen daarin een executeur aan (vroeger heette dat een executeur-testamentair). Een executeur is verantwoordelijk voor de afwikkeling van de erfenis.
Welke taken de executeur heeft, kunt u zelf in uw testament aangeven. Zo kunt u een executeur aanwijzen die de uitvaart regelt en een andere executeur die de afwikkeling van de nalatenschap op zich neemt. Al dan niet met de plicht om voor bepaalde handelingen toestemming van alle erfgenamen te vragen. Als er geen testament is of als daar geen executeur in genoemd staat, wijzen de erfgenamen meestal iemand aan.
Serieuze en zware taak
De executeur wikkelt doorgaans lopende zaken af, zoals het opzeggen van abonnementen, het inlichten van de erfgenamen en het inventariseren van de nalatenschap. En hij doet aangifte voor de erfbelasting en zorgt dat deze betaald wordt. Vaak is hij ook verantwoordelijk voor de verdeling van de boedel.
Kortom: een executeur krijgt een serieuze en soms zelfs zware taak op zijn schouders. En die taak kan jaren duren. Bijvoorbeeld als er een moeilijk verkoopbaar huis in de nalatenschap zit. Zeker in deze tijd moet een executeur stevig in zijn schoenen staan. Leg aan de erfgenamen maar eens uit dat het charmante huis met veel grond eromheen bij lange na niet meer de 7 ton waard is die er in 2008 nog voor werd betaald.
Niemand voortrekken
Een executeur moet ook een diplomaat zijn. Niet altijd krijgt iedereen wat hij of zij had gehoopt of verwacht. Bovendien zijn de nabestaanden vaak van slag door het overlijden van een naaste. Een goede executeur gaat hier met inlevingsvermogen mee om. Hij probeert begrip op te brengen voor teleurgestelde nabestaanden, maar hij trekt niemand voor. “Veel executeurs beseffen niet hoeveel werk het is. Ze beginnen vol goede moed met een afwikkeling, maar gaan er naarmate de tijd vordert steeds meer tegenop zien en laten het verslonzen”, zegt Joke van Zoest van Nabestaandenplanner, een landelijke organisatie van deskundige executeurs.
Hoofdelijk aansprakelijk
Een executeur moet financieel inzicht hebben. Sinds 2012 is hij, zoals gezegd, niet alleen verantwoordelijk voor de aangifte erfbelasting, maar is hij daar zelfs hoofdelijk aansprakelijk voor. Dit betekent dat als de erfgenamen de erfbelasting niet betalen, de executeur die moet betalen.
En wat moet een executeur doen als er aandelen en obligaties in een boedel zitten? Alles in één keer verkopen? Of juist wachten met verkopen totdat alle erfgenamen hun wensen kenbaar hebben gemaakt? Hoe dan ook moet je enige kennis hebben van beleggen om een aandelenportefeuille goed te kunnen beheren.
Een executeur die twijfelt of hij over de nodige kennis op sommige gebieden beschikt, hoeft natuurlijk niet alles zelf te doen. Hij kan kennis die hij mist inhuren bij een notaris, een advocaat, een financieel planner, een makelaar of een andere adviseur.
Vergoeding van 1 procent
Een belangrijk aspect bij het benoemen van een executeur zijn de kosten. Als er geen testament is, of als hierover niets in het testament staat, heeft een executeur volgens de wet recht op een vergoeding van 1 procent van de waarde van het nagelaten vermogen. Omdat deze beloning vaak niet in verhouding staat tot de inspanningen van een executeur, wijken veel testamenten die een buitenstaander tot executeur benoemen, daarvan af. Dan staat er bijvoorbeeld dat de executeur een ‘redelijk uurtarief’ in rekening mag brengen.
Vijftig tot zestig uur
Een executeur kan trouwens bij de erfgenamen een ander tarief bedingen dan in het testament staat. Als die daar niet mee akkoord gaan, kan de executeur alsnog afzien van het executeurschap.
Een professionele executeur die vijftig uur bezig is met een nalatenschap van €50.000, doet dat niet voor €500 ofwel een tientje per uur. Een uurtarief van €40 (voor eenvoudige zaken als opzeggingen) tot meer dan €150 (voor de ingewikkelde fiscale zaken) is dan redelijker.
Het afwikkelen van een erfenis kost een professional gemiddeld vijftig tot zestig uur. Maar als er veel erfgenamen en legaten zijn, als er vermogen is en een eigen huis, kan dat oplopen tot boven de honderd uur. Dat is goed om te beseffen als u uw beste vriend(in) tot executeur benoemt.
De taken van een executeur
- Abonnementen en lidmaatschappen opzeggen.
- Zorgen voor het beheer van alle bezittingen.
- Bankrekeningen blokkeren.
- Pensioenfonds(en) en levensverzekeraars inlichten.
- Eventuele huisdieren elders onderbrengen.
- Persoonsgebonden verzekeringen, zoals WA- en ziektekostenverzekering, opzeggen (inboedel-, auto- en opstalverzekering nog niet opzeggen).
- Boedel (laten) waarderen en inventariseren.
- Erfbelasting en eventuele inkomstenbelasting van de overledene betalen.
- De erfgenamen regelmatig op de hoogte stellen en aan hen verantwoording afleggen.
- De erfenis verdelen.
