7 vragen over kliekjes

1. Welke kliekjes kunt u beter direct weggooien?

Bewaar geen restjes van kant-en-klaar eten of afhaalmaaltijden, want u weet niet hoe lang geleden ze zijn bereid en of ze goed zijn bewaard. Nitraatrijke groenten, zoals spinazie, andijvie, rode bieten, bleekselderij, Chinese kool, kool-rabi, paksoi, raapstelen, spitskool en venkel mag u soms niet voor een tweede keer opwarmen. Wanneer u deze groentes snel afkoelt en in de koelkast bewaart, kan opwarmen wel. Lukt dat niet, gooi ze dan meteen weg. Dan wordt namelijk te veel onschadelijk nitraat omgezet in het schadelijke nitriet. Uit een onderzoek bij dieren blijkt dat nitriet bij veelvuldige inname kankerverwekkend kan zijn.

2. Hoe lang mag u andere restjes bewaren?

In een koelkast met een temperatuur van 4 tot 7°C mag u ze twee tot drie dagen bewaren, in de diepvries een maand. Dat geldt ook voor gekookte rijst, spaghetti en andere pastasoorten en voor producten waarin zuivel is verwerkt. Vis is extra gevoelig voor bederf; bewaar resten van aangesneden of bereide vis niet langer dan een dag in de koelkast.

3. Waarom zo kort?

Vanaf het moment dat rauw eten wordt klaargemaakt, komen er meer bacteriën en schimmels op. De meeste bacteriën vermeerderen zich het snelst bij temperaturen tussen 15 en 40°C. In lauw eten kan dus een ware explosie van ziekteverwekkende bacteriën plaatsvinden. In de koelkast gaat die groei weliswaar langzamer, maar hij stopt niet. Bovendien scheiden sommige bacteriën stoffen uit die giftig zijn. Verhitting van het eten is niet altijd voldoende om deze gifstoffen uit te schakelen.

4. Hoe kunt u kliekjes veilig bewaren?

Koel de kliekjes allereerst zo snel mogelijk af. In kleine porties gaat dat sneller dan in één grote. Wie toch iets groots – bijvoorbeeld een stuk vlees – wil bewaren, kan het met schaal en al in een bak koud water met ijsblokjes zetten. Als u het warm in de koelkast zou plaatsen, dan warmt deze te zeer op. De restjes moeten worden afgedekt om te voorkomen dat bacteriën vanuit ander voedsel overspringen. Geen enkel voedingsmiddel uit blik kan in het blik zelf bewaard worden, want dan kan er door een reactie met lucht metaal in het eten komen.

5. Hoe kunt u een kliekje opwarmen?

Verhit een kliekje door en door, zodat de eventueel aanwezige bacteriën worden gedood. De temperatuur van het kliekje moet ook in het midden minimaal 75°C zijn. In de magnetron of oven gaat dat als volgt: warm het gerecht op, haal het uit de magnetron of oven, roer het om en verhit het nogmaals. Eet het direct op. Als er ook van het kliekje een restje overblijft, zit er niets anders op dan dat weg te gooien.

6. Merkt u altijd dat iets bedorven is?

Nee, voedsel kan er nog prima uitzien en lekker ruiken en smaken, maar toch zo bedorven zijn dat u er ziek van wordt.

7. Wat kunt u oplopen door het eten van bedorven kliekjes?

De meest voorkomende bacteriën zoals salmonella, campylobacter en E. coli veroorzaken diarree of misselijkheid, soms met koorts. Meestal gebeurt dat pas meer dan twaalf uur na het eten. Het kan zijn dat vers besmet kippenvlees weinig bacteriën bevat, maar dat u van het restje ziek wordt doordat er inmiddels veel meer bacteriën op zitten. En al is de kip op, de bacteriën kunnen nog in de keuken aanwezig zijn en ander voedsel besmetten. U kunt ook ziek worden van de gifstoffen die door bacteriën als clostridium botulinum en bacillus cereus in het eten zijn uitgescheiden. Het gevolg: braken en diarree, vrijwel altijd binnen acht uur. Een enkele keer treden ernstiger symptomen op. Het is belangrijk om veel water te drinken.