Vraag van de week
Mijn broer heeft van een andere broer veel geld geleend. De schuldeiser heeft de lening bij de notaris vast laten leggen. Ondanks dat hij al ziek en 72 jaar was, is de leenovereenkomst voor 10 jaar afgesloten. Mijn broer de schuldeiser is een half jaar gelden overleden. Nu we de erfenis afwikkelen blijkt dat we over die vordering erfbelasting moeten betalen, geld dat er niet contant is en dat ik niet heb, wat nu?
Dat u erfbelasting over de geldlening die de erflater met uw broer is aangegaan moet betalen is op zich niet zo vreemd. Een vordering is net als het saldo van zijn bankrekening, het eigen huis of de inboedel, bezit van de overledene. U erft de vordering van uw overleden broer dus gewoon mee, u bent nu in plaats van uw broer de schuldeiser geworden. Over dit bezit bent u erfbelasting verschuldigd.
Bestaat de erfenis voornamelijk uit de lening en hebt u zelf onvoldoende middelen om de verschuldigde erfbelasting te betalen, dan bevindt u zich in een lastige situatie. Maar dat hoeft niet zo te zijn. Van belang is wat de notaris allemaal in de akte van schuldigerkenning heeft opgenomen. Het kan bijvoorbeeld heel goed zijn dat er een bepaling is opgenomen waaruit blijkt dat bij overlijden van de schuldenaar of de schuldeiser het verschuldigde bedrag ineens opeisbaar is. Is dat het geval - en dat kan ik me bij een al wat oudere en zieke schuldeiser wel voorstellen - hebt u het recht om de lening bij de schuldenaar op te eisen. Is dat ook voor hem moeilijk, dan kunt u bijvoorbeeld volstaan met de door u verschuldigde erfbelasting.
Voorziet de akte van schuldigerkenning niet in de mogelijkheid van het opeisbaar worden van de schuld bij overlijden van de schuldeiser, dan kunt u de Belastingdienst verzoeken uitstel van betaling te krijgen totdat u wel voldoende geld hebt om de erfbelasting te betalen, bijvoorbeeld door aflossingen die uw broer doet, of na zijn overlijden. U gaat dan wel rente betalen over de verschuldigde erfbelasting.
Heeft uw broer het geleende geld al uitgegeven en gaat u het nooit zien, dan is het verstandig om de schuld in de nalatenschap af te schrijven of als dat niet lukt, de nalatenschap van uw overleden broer te verwerpen. Naar ik hoop hebt u in de afwikkeling nog geen daden van aanvaarding verricht waaruit zou blijken dat u de nalatenschap zuiver hebt aanvaard, want dan wordt verwerpen wel erg lastig en blijft u mogelijk met een schuld zitten.
Nico van Scheijndel werkt als juridisch/fiscaal adviseur voor onder andere de Plustelefoon. Daarnaast houdt hij zich met name bezig met de afwikkeling van nalatenschappen, als executeur, boedelgevolmachtigde of adviseur vanuit zijn bedrijf Akto, uw erfcoach en meer www.akto.nu. Nico van Scheijndel is medeauteur van de almanak Erven en Schenken van Plus magazine.