Kun je stoppen met een antibioticakuur als je klachten over zijn? Een groot medisch vaktijdschrift schrijft van wel, arts-microbioloog Marc Bonten bestrijdt dat. Een paar vragen aan deze hoogleraar infectieziekten aan het UMC Utrecht over het aloude advies ‘kuur afmaken’.
Wat is er aan de hand?
De dokter en de apotheker zeggen het al jaren: kuur afmaken, anders blijven er bacteriën achter. Die worden minder gevoelig voor de antibiotica (resistent) en kunnen je ziek maken. Fout, zeggen onderzoekers in het medisch vaktijdschrift The Britisch Medical Journal. Het is nooit wetenschappelijk bewezen dat het advies ‘kuur afmaken’ helpt tegen resistentie. Sterker nog, vaak zal een kuur te lang zijn voor een patiënt. Door het te lange gebruik krijgen resistente bacteriën meer kans om de rest te overwoekeren. Het afmaken van de kuur zorgt dus juist voor meer resistente bacteriën in je lijf.
Hebben de onderzoekers gelijk?
In theorie wel, zegt arts-microbioloog Marc Bonten. Maar het is oud nieuws. Wetenschappers weten al jaren dat te lang gebruik van antibiotica resistentievorming in de hand werkt. We weten ook dat de huidige kuren vaak te lang zijn.
Hoe komt het dat de kuren vaak te lang zijn?
Een antibioticumkuur duurt 5, 7, 10 of 14 dagen. Dat is ooit met een natte vinger zo gekozen en nooit echt wetenschappelijk onderbouwd, volgens Bonten. Hoe lang moet een kuur minimaal zijn? En geldt dat voor alle patiënten? Als we dat wisten, konden we de lengte aanpassen. Maar helaas, dat is niet zo. Het is heel lastig en duur om wetenschappelijk te onderzoeken hoe lang een kuur minimaal moet zijn, dus we zullen er niet snel achter komen.
De onderzoekers stellen voor: stop met de kuur als de klachten over zijn. Goed idee?
Het klinkt plausibel, maar toch is het geen goed idee. Bonten legt het uit: met de huidige kuren is jarenlang ervaring opgedaan. We kennen het effect bij de meeste mensen. Dat weten we niet bij een nieuw advies ‘stoppen als de klachten over zijn’, zoals de onderzoekers voorstellen. Helpt dat net zo goed, als het afmaken van de kuur? En geldt dat voor iedereen, dus ook voor een dame van 85 jaar met meerdere kwalen? Dat is nog niet uitgedokterd.
Tot die tijd: kuur afmaken dus. Maar loop je dan geen risico op een resistente ziekmaker in je lijf?
Bonten: ‘Dat risico is klein. Gelukkig komt resistentie in Nederland weinig voor.’
Ook niet in verpleeghuizen?
Een paar jaar geleden zijn er zeer resistente bacteriën (BMRO’s) gevonden bij bewoners van verpleeghuizen. Dat was toen even spannend. Artsen waren bang dat verpleeghuizen broeinesten van resistente bacteriën waren. Dat blijkt gelukkig niet zo te zijn, volgens Bonten. Betere metingen laten zien: binnen verpleeghuizen zijn net zo weinig resistente bacteriën als daarbuiten. De verpleeghuizen hebben nu ook meer oog voor dit risico. Ze laten beter controleren of er geen resistente bacteriën zijn, letten beter op antibioticagebruik en meer doen om infecties te voorkomen.
Wat kun je zelf doen, als je nu een antibioticumkuur gebruikt?
Het belangrijkste is dat je weer goed beter wordt van de infectie. Daar gebruik je de antibioticumkuur voor. Bonten: ’Ga in ieder geval niet op eigen houtje een kuur stoppen na lezen van een krantenbericht, maar volg het advies op van je arts.’
