6 vragen over de hik

1. Wat is de hik?
Bij de hik trekt het middenrif, een spier, krampachtig samen en beweegt daardoor krachtig naar beneden. U ademt in en dan bewegen de stembanden in een reflex naar elkaar toe. Ze sluiten de stemspleet en de geïnhaleerde lucht kan de luchtpijp niet meer in. De inademing stopt abrupt en dat veroorzaakt een geluid: hik. Heel soms blijft het bij die ene hik, maar meestal volgen er meer. De hik duurt enkele minuten tot hooguit een kwartiertje, maar heel zelden houdt de hik langer aan.

2. Hoe komt het dat de hik soms wel lang aanhoudt?
Meestal is een ziekte de oorzaak van langdurige hik: maag- en darmziekten, hersenziekten en nierziekten bijvoorbeeld. Soms blijft iemand hikken zonder aanwijsbare oorzaak.

3. Waardoor ontstaat de hik?
Vaak is dat niet duidelijk. De samentrekking van het middenrif kan een gevolg zijn van schrokkerig eten of van het drinken van koolzuurhoudende dranken of alcohol. De hik kan trouwens ook kunstmatig opgewekt worden. In een onderzoek bracht men bij proefpersonen een ballonnetje in de slokdarm. Dat werd vervolgens vol lucht geblazen. Als het opblazen snel gebeurde – iets dat hetzelfde effect heeft als het doorslikken van een paaseitje – kreeg de helft van de deelnemers de hik. Het langzaam opblazen veroorzaakte bij niemand de hik. Ongeboren kinderen hebben in de baarmoeder ook wel eens last van de hik. De moeder voelt dat dan als schokjes.

4. Wat is het nut van de hik?
Dat is niet bekend, maar er zijn drie functies denkbaar. Ten eerste kan het zijn dat de hik moet voorkomen dat mensen te grote brokken voedsel inslikken. Ook kan het dat de hik een teveel aan lucht uit de maag moet verdrijven. Omdat er mét die lucht ook vaste deeltjes kunnen meekomen, sluit de stemspleet de luchtpijp af. Normaal houdt het strottenklepje die vaste deeltjes tegen, maar in dit geval doet de stemspleet dienst als noodklep. De derde mogelijke functie van de hik is het trainen van de ademhalingsspieren van het ongeboren kind – de hik blijft dan 'per ongeluk' ook na de geboorte bestaan, terwijl hij dan eigenlijk overbodig is. Maar misschien is dit allemaal onzin en heeft de hik gewoon geen nut.

5. Wat is er tegen te doen?
Van geen van de doe-het-zelf-methoden is bekend of ze de duur van de hik inderdaad bekorten. Gorgelen met water, ijswater drinken, met het hoofd naar beneden drinken van de achterste rand van het glas, langzaam een glas water drinken… Het zijn manieren om neus en keel te stimuleren en zo de reflex te onderbreken en de hik te stoppen. Een speciale manier komt van een Canadees: drink water met een rietje en druk tegelijkertijd beide oren dicht. Wie weet werkt het.

Hoewel de hik niet veroorzaakt lijkt te worden door een verstoring van de ademhaling, zijn veel anti-hikmethoden wel gericht op de ademhaling. Bijvoorbeeld tien keer langzaam in- en uitademen, diep inademen en dan tien keer slikken of een rijmpje zo vaak mogelijk zonder ademhalen opzeggen ('hik spik sprauw, ik geef de hik aan jou, ik geef hem aan een anderman die de hik verdragen kan').

Wie na het eten of drinken vaak de hik heeft, kan proberen om langer op het voedsel te kauwen of om koolzuurhoudende dranken en alcohol te vermijden. Iemand laten schrikken zou ook helpen. Immers, een onverwacht hard geluid leidt tot het samentrekken van de spieren rond de slokdarm. Daardoor zou het heftig samentrekken van het middenrif onderbroken kunnen worden.

6. Zijn er medicijnen tegen?
Als de hik langdurig is, kan de arts een geneesmiddel voorschrijven. Deze zijn gemaakt om ziekten als schizofrenie en spasticiteit te bestrijden, maar in de praktijk is gebleken dat ze ook kunnen werken tegen de hik. Als echt niets helpt, kan de zenuw naar het middenrif worden doorgesneden.