Is chocolade gezond?
Niets is fijner dan lezen dat chocolade gezond is. Er zijn namelijk maar weinig mensen die niet van deze delicatesse houden. Nederlanders eten gemiddeld zelfs zo’n 5 kilogram per jaar. Is dat echt een gezonde keuze?
Chocolade wordt gemaakt van cacao. Dit komt van de cacaoboom die onder andere in Zuid-Amerika en Afrika groeit. In de vruchten van deze boom zitten zaden; cacaobonen. Na het plukken worden deze bonen bedekt met bananenbladeren in de in zon gelegd. Door de hitte gaan de bonen gisten. Tijdens dit fermentatieproces ontstaan de typerende cacaosmaak en de donkerbruine kleur.
Cacaomassa
Vervolgens worden de bonen schoongemaakt, gemalen, geroosterd en de schil wordt verwijderd. Uiteindelijke ontstaat een vettige brij: cacaomassa. Onder hoge druk wordt een deel van de cacaomassa vervolgens geperst waardoor cacaoboter en cacaopoeder, ook wel cacaokoek, ontstaat. Het cacaopoeder heeft een lager vetpercentage (10-22 procent), dan de boter (53-58 procent).
Voor de productie van chocolade worden de cacaomassa, cacaopoeder en cacaoboter gemengd met onder andere suiker en melkpoeder. Verder worden soms ook nog natuurlijk smaakmakers zoals vanille en kaneel, noten en vruchten of synthetische hulpstoffen toegevoegd. Na het uitharden heb je dan eindelijk de geliefde lekkernij.
Puur, melk en wit
Chocola heb je in verschillende soorten en maten, maar het belangrijkste onderscheid is natuurlijk puur, melk en wit. Volgens het Warenwetbesluit Cacao en chocolade bevat pure chocolade minstens 35 procent cacaodelen en 18 procent cacaoboter. In melkchocolade moet ten minste 25 procent cacao zitten en 25 procent cacaoboter. Daarnaast vind je in melkchocolade - en dat is niet heel verrassend - ook nog melkpoeder.
Witte chocolade is eigenlijk geen echte chocolade, want er zitten geen cacaobestanddelen in. Witte chocolade wordt gemaakt van onder andere cacaoboter (minstens 20 procent), suiker, melk en smaakstoffen zoals vanille.
Chocolade is een beschermde naam. Als een chocoladeproduct te weinig cacao bevat zal de naam cacaofantasie of chocoladefantasie gebruikt worden. De fabrikant is dan vrij om zelf te bepalen hoeveel cacao hij gebruikt.
Extreem geliefd
De smaak van chocola is grotendeels bepalend voor de populariteit, maar er is meer. Het smeltpunt van cacaoboter ligt namelijk iets lager dan de lichaamstemperatuur, wat betekent dat chocolade letterlijk smelt op de tong. Daarbij is het de perfecte combinatie van suiker en vet, waardoor het enorm prikkelend is voor de smaakpapillen en het genotscentrum in de hersenen.
Chocola wordt dan ook regelmatig in verband gebracht met een geluksgevoel of zelfs verslaving. Veel verschillende stoffen zouden daarbij een rol kunnen spelen, zoals dopamine, serotonine, endorfine, anandamide, theobromine en cafeïne. Om daadwerkelijk de hersenen te beïnvloeden, zou je echter tientallen kilo’s pure chocolade moeten eten. De concentratie van deze stoffen in chocolade is namelijk veel te laag.
Puur gezond
Onderzoeken naar de gezondheidseffecten van chocola zijn populair. Belangrijk is om op te merken, dat deze onderzoeken regelmatig door chocoladefabrikanten worden gefinancierd. Dit betekent echter niet dat de resultaten volledige onzin zijn.
De positieve werking van chocolade zit waarschijnlijk in de flavanolen (polyfenolen) die van nature in cacao aanwezig zijn. Dit zijn antioxidanten; stoffen die het lichaam beschermen tegen bijvoorbeeld straling uit zonlicht of schadelijke stoffen die in de stofwisseling kunnen ontstaan. Gedacht wordt dat ze de kans op een beroerte en een hartaanval verlagen, door aderverkalking en ontstekingen tegen te gaan. Ook op de bloeddruk, diabetes en het risico op kanker zouden de flavanolen uit cacao een gunstige werking kunnen hebben.
Vooralsnog lijkt alleen voor het gunstige effect op de bloedvaten voldoende wetenschappelijk bewijs gevonden te zijn. Het wordt echter niet aanbevolen om meer chocolade te gaan eten om hart- en vaatziekten te voorkomen. Onder andere vanwege het verzadigde vet in de lekkernij.
Rauwe cacao
Rauwe chocola is chocola waarvan de ingrediënten tijdens de bereiding niet zijn verhit boven de 42 ° Celsius. Aangezien tijdens de verhitting van cacao een deel van de flavonoïden verloren gaat, lijkt rauwe cacao een gezondere optie. Rauwe cacao bevat echter ook minder gunstige stoffen waaronder oxaalzuur. Door verhitting verdwijnen deze schadelijke stoffen grotendeels. Eet rauwe cacao dus met mate. Voordeel van veel chocoladerepen met rauwe cacao is overigens dat ze veelal minder suiker en toegevoegde stoffen bevatten. Cacaonibs bevatten deze toevoegingen zelfs helemaal niet.
Verantwoord genieten
Wil je graag op een verantwoorde manier genieten van chocola? Kies dan dus bij voorkeur zo puur mogelijk. Als je de zoetere melkchocola gewend bent, zal een hele pure variant in eerste instantie behoorlijk bitter smaken. Een goede tip is om het cacaopercentage langzaam op te bouwen.
Maat houden blijft natuurlijk belangrijk, want in de meeste chocoladerepen zitten flink wat verzadigde vetten en suiker. Een reep chocolade van 75 gram bevat toch al gauw zo'n 400 tot 450 kilocalorieën. Dat is vergelijkbaar met drie belegde boterhammen.