Voeding tegen kwalen en klachten

‘An apple a day keeps the doctor away?’ Nee, helaas, zo simpel is het niet. Maar deze 20 voedingsmiddelen helpen u wel om kwalen en klachten te lijf te gaan.

Olijfolie tegen borstkanker
Een ruim gebruik van olijfolie is een belangrijk onderdeel van een mediterraan voedingspatroon, net als volop groente, fruit en vis. Zo’n dieet kan het risico op borstkanker met 15 procent verlagen, terwijl westerse voeding het risico juist met 10 procent verhoogt. Voedingsmiddelen die het westerse voedingspatroon kenmerken zijn onder meer vlees, patat, aardappelen, rijst, pasta, pizza, eieren, alcohol, cake, mayonaise en boter. Dit blijkt uit een grootschalig Frans bevolkingsonderzoek, waarin ruim 65.000 vrouwen tussen 40 en 65 jaar bijna tien jaar zijn gevolgd. Hoe meer het voedingspatroon lijkt op mediterrane voeding, hoe lager de kans op borstkanker. En hoe meer westerse kenmerken in het voedingspatroon, hoe hoger de kans op borstkanker.
Groene kool voor de ogen
Van worteltjes wordt wel beweerd dat ze goed voor de ogen zijn, maar eigenlijk kun je beter groene kool eten. Hierin zit luteïne, een antioxidant die uw ogen beschermt tegen de schadelijke inwerking van zonlicht. Mensen die veel luteïne binnenkrijgen via hun voeding, hebben een kleinere kans op leeftijdsgebonden maculadegeneratie. In westerse landen als Nederland is deze oogziekte de belangrijkste oorzaak van achteruitgang van het gezichtsvermogen.
Luteïne zit ook in broccoli, spinazie, bleekselderij, boerenkool en doperwten.
Spinazie maakt botten sterk
Dat Popeye zo sterk werd van spinazie door het hoge ijzergehalte klopt niet, want er zit helemaal niet zoveel ijzer in spinazie als lang werd gedacht. Sterk werd hij er wél van, maar dan vanwege het hoge gehalte aan vitamine K. Dat is, samen met vitamine D en calcium, nodig voor de botten. Vitamine K heeft daarbij zelfs een sleutelrol. Het zorgt juist op kritieke plaatsen als de heup voor dikkere botten, zo heeft onderzoek van de Universiteit Maastricht aangetoond. Vitamine K zit vooral in groene bladgroenten, maar ook in andere groenten als broccoli.
Lever helpt het geheugen
Lever, leverworst, leverkaas, leverpastei, hausmacher, berliner of paté: ze bevatten allemaal veel van de ‘geheugenvitamine’ B12. Ongeveer een kwart van de 70-plussers heeft – meestal ongemerkt – een vitamine B12-tekort. De achteruitgang van het geheugen die hiermee gepaard kan gaan, wordt vaak aan de ouderdom toegeschreven. Het tekort ontstaat vooral doordat vitamine B12 bij het ouder worden steeds slechter wordt opgenomen. In de Verenigde Staten krijgen 50-plussers het advies om dagelijks een vitamine B12-supplement te nemen of met vitamine B12 verrijkte voedingsmiddelen te gebruiken. Overigens is het beter om niet vaker dan eens in de twee weken lever te eten. Lever is niet alleen een opslagplaats van vitamine B12, maar ook van schadelijke stoffen als cadmium. Voor leverproducten zoals leverworst geldt dit advies trouwens niet. Geen leverliefhebber? Er zit ook veel vitamine B12 in mosselen, sardines en haring.
Makreel voor een goed humeur
Wie veel vis eet, heeft minder kans op depressiviteit. Dit blijkt uit verschillende onderzoeken. De gunstige effecten worden toegeschreven aan de speciale omega-3-vetzuren DHA en EPA. Makreel bevat er het meest van, maar ze zitten ook in andere vette vissoorten als paling, sardines, zalm en haring.
Rode paprika voor de weerstand
Sinaasappels, vitamine C, weerstand – het is het bekende maar onlogische liedje. Rode paprika’s leveren ruim drie keer zoveel vitamine C als hetzelfde gewicht aan sinaasappels. Spruitjes en broccoli zijn overigens ook echte vitamine C-bommen.
Cranberrysap tegen blaasontsteking
Cranberrysap kan de kans op een urineweginfectie met 35 procent verkleinen, zo blijkt uit tien onderzoeken onder in totaal 1049 deelnemers. Het gunstige effect treedt vooral op bij steeds terugkerende urineweginfecties. Bij ouderen met incidentele urineweginfecties is het effect overigens minder duidelijk. Cranberry’s worden al lang gebruikt als preventief middel tegen urineweginfecties. Men denkt dat het sap voorkomt dat bacteriën zich hechten in de urinewegen.
Tomatensaus voor de prostaat
Liefhebbers van pizza of pasta opgelet: tomatensaus zou de kans op prostaatkanker kunnen verkleinen. In een Amerikaans onderzoek bleek een tomatensausconsumptie van twee tot vier keer per week gepaard te gaan met een 35 procent lager risico op deze vorm van kanker. Waarschijnlijk is het antioxidant lycopeen in tomaten hier verantwoordelijk voor. Lycopeen wordt het beste opgenomen uit gekookte en gepureerde tomaten in combinatie met een beetje vet. Daarom zijn pizza en pastasauzen betere bronnen van lycopeen dan een tomatensalade.
Zuivel voor een volle haardos
Wie weinig zuivel drinkt en last heeft van haaruitval, zou kunnen proberen om het advies van het Voedingscentrum te volgen: dagelijks een halve liter zuivel (50-plussers) tot 650 ml (70-plussers). Goed voor de botten, vandaar het advies, maar ook goed voor de haren. In zuivel zit veel van de B-vitamines biotine en pantotheenzuur. En wie daar een tekort aan heeft, kan haaruitval krijgen.
Warme melk met honing - welterusten
Een kop warme melk met honing zou wel eens écht goed voor de nachtrust kunnen zijn. Het rustig drinken van een warme drank alleen al werkt ontspannend. En het aminozuur tryptofaan in melk kan dat effect nog versterken, al is nog niet bekend of de dosering hoog genoeg is om werkelijk zoden aan de dijk te zetten. Uit tryptofaan kan het lichaam namelijk serotonine maken, een signaalstof in de hersenen die een rol speelt bij de slaap. Iets zoets als honing vergroot de opname van het aminozuur tryptofaan. Er zit ook veel tryptofaan in chocola en bananen.
Zonnebloempitten geven energie
Zonnebloempitten zijn rijk aan vitamine B1, vooral belangrijk voor de energievoorziening van het lichaam. Vitamine B1 is nodig bij het vrijmaken van energie uit koolhydraten (suikers). Ook pijnboompitten en sesamzaad zijn rijk aan vitamine B1. Wie kiest voor brood met zaden en pitten slaat twee vliegen in één klap. In het brood zitten veel koolhydraten, en de zaden en pitten helpen die koolhydraten om te zetten in energie.
Halvarine voor de huid
In halvarine zit vitamine A en dat is belangrijk voor de vorming van nieuwe huidcellen. Het besmeren van de boterhammen met halvarine is dus gezond voor de huid! Vitamine A zit soms ook in crèmes, maar het is de vraag of er dan veel van wordt opgenomen: de huid is er immers op gemaakt om ons lichaam te beschermen tegen stoffen van buitenaf. De spijsvertering is er juist op gericht om de vitamines op te nemen en via het bloed te vervoeren naar alle lichaamsdelen, van de huid rond je ogen tot het puntje van je tenen.
Havermout verlaagt cholesterol
Havermout bevat bèta-glucaan, een vezel die een cholesterolverlagend effect heeft. Bèta-glucaan bindt zich tijdens de spijsvertering aan galzouten. Deze kunnen daardoor niet worden hergebruikt, maar verlaten het lichaam met de ontlasting. Het lichaam moet daarom zelf nieuwe galzouten aanmaken, en daarvoor is cholesterol nodig. Met als resultaat een verlaging van het cholesterolgehalte. In combinatie met een gezonde voeding zou een portie havermout per dag het cholesterolgehalte met zo’n 5 procent kunnen verlagen. Er zijn ook koekjes en brood waaraan vanwege dit gunstige effect extra bèta-glucanen zijn toegevoegd.
Soja tegen opvliegers
Japanse vrouwen schijnen amper last van opvliegers te hebben als ze in de overgang zijn én Japanners eten veel soja. Dat is natuurlijk voer voor onderzoekers. Inmiddels zijn er inderdaad aanwijzingen dat soja de kans op opvliegers tijdens de overgang verkleint. In soja zitten isoflavonen, waaraan de gunstige werking wordt toegeschreven. Bewezen is het echter nog niet.
Eieren voor de lijn
Twee eieren bij het ontbijt (gekookt of gebakken, dat maakt niet uit) helpen om sneller af te vallen. Dat blijkt uit onderzoek waarbij deelnemers een dieet volgden. Het effect van een ontbijt met eieren werd vergeleken met een even calorierijk ontbijt zonder eieren. Na acht weken bleken de ei-ontbijters 65 procent meer afgevallen te zijn dan de lijners die hun dag niet met eieren begonnen. De troef van eieren? Het hoge gehalte aan – één keer raden – eiwitten. Die verzadigen zo goed, dat je niet snel weer zin krijgt om iets te eten. Je zit er zelfs langer van vol dan van vetten en koolhydraten. Bang voor uw cholesterolgehalte? In het onderzoek is geen cholesterolverhoging gevonden bij de ei-eters (die er dus veertien per week wegtikten).
Borrelen met een gerust hart
Keer op keer wijst onderzoek uit: alcohol verkleint de kans op hart- en vaatziekten. Mits je maat weet te houden en het bij twee glazen (voor mannen) of ééntje (voor vrouwen) per dag laat. Onderzoekers denken dat het beschermende effect grotendeels komt doordat alcohol het gehalte van het goede HDL-cholesterol in het bloed verhoogt.
Volkorenbrood voor een soepele stoelgang
In volkorenbrood zitten veel vezels: een derde meer dan in tarwebrood en de helft meer dan in wit brood. Vezels zijn nodig voor een goede darmwerking. Een tekort aan vezels vertraagt de stoelgang en kan leiden tot obstipatie. Het Voedingscentrum adviseert voor 50-plussers vijf à zes boterhammen per dag.
Noten tegen erectieproblemen
Uit onderzoek blijkt dat een mediterrane voeding de kans op erectieproblemen verlaagt. Zo’n voeding kenmerkt zich niet alleen door een ruime hoeveelheid groente, fruit en olie, maar ook door een regelmatige consumptie van noten. De onverzadigde vetten in noten zijn gunstig voor de doorbloeding, een belangrijke voorwaarde voor een erectie.
Aardappels: goed voor de bloeddruk
In aardappels zit veel kalium, en een kaliumrijke voeding verlaagt de bloeddruk. Eet de aardappels vooral met een ruime portie groente, want ook groenten leveren veel van dit mineraal. Denk aan bietjes, champignons, doperwten en groene bladgroenten als spinazie en boerenkool.
Koffie verkleint kans op diabetes
Wie drie koppen koffie per dag drinkt, verkleint de kans op diabetes type II met ongeveer 40 procent. Dat concludeerden onderzoekers van het UMC Utrecht nadat ze de levensstijl van bijna 40.000 mensen gedurende tien jaar hadden gevolgd. Thee helpt even goed. Meer drinken dan drie koppen per dag beschermt niet beter. Het gunstige effect van het drinken van koffie en thee lijkt niet te danken aan cafeïne. Wel bevatten koffie en thee antioxidanten, die mogelijk het ontstaan van diabetes kunnen remmen.