Zijn veganistische vervangers van kaas gezond?

1. Waar worden vegan kaasvervangers van gemaakt?

Over het algemeen bestaan veganistische vervangers van kaas uit de supermarkt uit een mengsel van zetmelen (voornamelijk aardappel- en tapiocazetmeel), kokosolie, zout, plantaardige aroma’s, kleurstof en vitamine B12. Bij een enkel merk wordt er suiker aan toegevoegd ter bevordering van de houdbaarheid. Door de combinatie van zetmeel en kokosolie ontstaat er een structuur die doet denken aan kaas.

Ook zijn er kaasvervangers op basis van (cashew)noten, edelgistvlokken, (kokos)olie en culturen die doen denken aan zachte, Franse kazen. Deze vind je vooral terug in de biologische supermarkt. De zachte smaak en romige structuur van cashewnoten in combinatie met dikke kokosolie zijn populair om kaasvervangers mee te maken. Edelgistvlokken geven een hartige, smaakvolle toevoeging die ietwat op kaas kan lijken. De starterscultuur maakt dat de variant op zachte kaas moet rijpen, waardoor het proces lijkt op het maken van dierlijke kaas.

2. Is een veganistische variatie op kaas gezond?

Kaasvervangers worden niet als gezond beschouwd, met name door de kokosolie in het product. Gemiddeld bevat een plantaardige variant op kaas 23 gram vet per 100 gram, waarvan zo’n 21 gram verzadigd. Denk ook aan 20 gram koolhydraten en 2,3 gram zout per 100 gram kaasvervanger. Qua calorieën komt het neer op zo’n 285 per 100 gram, afhankelijk van het merk. Wel wordt er vitamine B12 aan de producten toegevoegd.

Toch verschilt dit alles niet heel veel als je het vergelijkt met bijvoorbeeld een jonge 48+ kaas. Deze bevat gemiddeld per 100 gram zo’n 360 calorieën, 30 gram vet waarvan 20 gram verzadigd en 1,8 gram zout. Bij een jonge 30+ kaas gaat het om zo’n 294 calorieën per 100 gram, 19 gram vet waarvan 13 gram verzadigd en 1,7 gram zout. Het verschil zit vooral in de eiwitten. Een vervanger van kaas bevat nauwelijks tot geen eiwitten, waar een jonge 48+ zo’n 23 gram en een jonge 30+ zo’n 30 gram eiwitten per 100 gram bevat. Zowel koeienkaas als een veganistische variant op kaas krijgen vaak de Nutri-Score D of E toegerekend. In de Schijf van Vijf vind je 10+, 20+ en 30+ kazen met niet te veel zout. Andere soorten kaas raadt het Voedingscentrum niet aan.

3. Smaakt een vegan vervanger van kaas hetzelfde als koeienkaas?

Smaken verschillen natuurlijk, zo ook met plantaardige variaties op kaas. De een vindt het een volwaardige vervanger qua smaak, de ander haalt diens neus op bij het idee. Of het smaakt zoals een 48+ kaas van de kaasboer is discutabel, maar volgens vegan blogger The Veggie Reporter zijn veel veganisten het erover eens dat de producten op het gebied van smaak steeds beter ontwikkeld worden.

4. Smelt een plantaardige variant op kaas?

Naast de smaak van kaas, is ook de structuur belangrijk. Gesmolten op een pizza of in een tosti, waarbij hete draden kaas zich vormen wanneer je het uit elkaar trekt, geeft kaas toch een extra effect aan je maaltijd. In niet-veganistische kaas zorgt de caseïne ervoor dat kaas smelt bij verhitting. Caseïne komt alleen voor in dierlijke melk, waardoor makers van veganistische varianten op kaas creatief moeten zijn. De veelgebruikte kokosolie maakt dat kaasvervangers in een tosti goed smelten, maar precies hetzelfde effect als bij koeienkaas is het (nog) niet.

5. Mag je het eigenlijk wel kaas noemen?

Het antwoord is nee. Veganistische varianten op kaas mogen niet als kaas worden bestempeld. De consument zou volgens de Nederlandse Zuivel Organisatie namelijk bepaalde verwachtingen hebben bij het zien van het woord ‘melk’ of ‘kaas’ op een product. De alternatieven zijn anders samengesteld en zouden volgens vlees- en zuivelproducenten daarom oneerlijk en niet transparant zijn. Met deze reden worden plantaardige vervangers van melk veelal ‘drink’ genoemd, zoals sojadrink of amandeldrink. Bij veganistische varianten op kaas zie je dit terug in de vorm van ‘plakken’ of ‘rasp’.

6. Hoe maak je zelf een vervanger van kaas?

Een plantaardige variant op parmezaan, ‘camembert’ van cashewnoten of een kaassaus van wortel, aardappel en edelgistvlokken: het internet staat vol met recepten om kaasvervangers mee te maken. Probeer het bijvoorbeeld in deze vegan mac ’n cheese!