Is niezen nuttig?

1. Hoe ontstaat niezen?

Niezen overkomt je. Het is een reflex die optreedt als het neusslijmvlies geprikkeld wordt door een mogelijk schadelijk stofje. De reflex zorgt ervoor dat u veel lucht inademt. Die wordt ingesloten in de longen doordat het strotteklepje en de stembanden op slot gaan. Vervolgens spannen de uitademingspieren, zoals de buikspieren, aan. Dan gaan in één klap het strotteklepje en de stembanden open. De lucht vliegt met hoge snelheid, tot 150 km per uur, door neus en mond naar buiten.

2. Is niezen nuttig?

Meestal wel, want door te niezen reinigt u de neus en longen. Soms niest u zonder dat de neus of longen schoongemaakt hoeven te worden. Dat lijkt niet nuttig. Ongeveer een kwart van de mensen niest als ze in sterk licht kijken of als ze vanuit het donker in fel zonlicht komen. Deze niesreflex is erfelijk. Een heel enkele keer kan niezen bij een epileptische aanval horen.

3. Waardoor moet u veel niezen?

Tijdens een verkoudheid niest u meer dan normaal, want het neusslijmvlies is overgevoelig door de virusinfectie. Ook mensen die allergisch zijn voor bijvoorbeeld stuifmeel niezen veel.  Deze allergie wordt hooikoorts genoemd. Behalve niezen horen bij hooikoorts ook: een loopneus of juist een verstopte neus, geïrriteerde ogen, jeuk aan de neus, ogen en keel en tenslotte vermoeidheid en een slap gevoel. Koorts hoort er echter niet bij.

4. Wanneer wordt er veel geniesd?

Mensen die allergisch zijn voor stuifmeel niezen vooral in de lente als de hazelaar, els en berk bloeien, of in de zomer als veel grassoorten bloeien. Mensen die gevoelig zijn voor schimmelsporen, veren of stof niezen het hele jaar door. Tenslotte kan door het ruiken van peper of bepaalde geuren het niezen toenemen.

5. Kunt u een nies tegenhouden?

Als u de nies voelt aankomen en u wilt niet niezen, bijvoorbeeld omdat u achter het stuur zit, kunt u  proberen hem tegen te houden door in de neus te knijpen of op de lippen te drukken. Vaak lukt dat, maar u moet wel snel zijn: voordat die diepe ademhaling begint.

6. Wat te doet tegen een allergie-nies?

Probeer de blootstelling aan niesopwekkende stoffen te vermijden. Lukt dit niet dan zijn bij de drogist of apotheker zogenoemde anti-histaminica verkrijgbaar. Ze bestrijden de symptomen goed en hebben relatief weinig bijwerkingen, waaronder hoofdpijn of een droge mond. Als u last houdt, maar niet zeker weet of het om hooikoorts of een andere allergie gaat, bezoek dan de huisarts. Bekijk vooraf wanneer en hoe vaak de klachten optreden.

7. Waarom zegt men 'gezondheid' bij een nies?

In vroeger tijden dacht men dat tijdens het niezen de ziel aan het lichaam probeerde te ontsnappen en daardoor zou een demon naar binnen kunnen komen. 'God zegene u' en 'gezondheid' zouden zegewensen zijn om die demon te verjagen.