Is het rokershoest, astma of COPD?
Hoesten is vaak onschuldig, bijvoorbeeld bij een verkoudheid. De typische rokershoest is al minder onschuldig, laat staan aandoeningen als astma en COPD. Wat zijn de verschillen tussen deze longaandoeningen?
Over een rokershoestje wordt vaak nog wat lacherig gedaan. In de trant van 'dat hoort er nou eenmaal bij'. Rokers moeten nu eenmaal 's ochtends vaak slijm ophoesten. Toch is een rokershoest niet zo ongevaarlijk.
Beschadigde trilhaartjes
Bij iemand die langdurig rookt raken na verloop van tijd de trilhaartjes in de longen beschadigd door het teer en de nicotine uit bijvoorbeeld sigaretten. Die trilhaartjes hebben een nuttige functie, namelijk het uit de longen verwijderen van slijm en afval.
Als die trilhaartjes beschadigd zijn, hopen het afval en het slijm zich op, en die moeten op een gegeven moment worden uitgehoest. Die hoest heet een rokershoest en komt vooral na het opstaan voor, omdat de nog werkzame trilhaartjes gedurende de nacht slijm naar boven hebben gebracht.
Doordat er beschadigingen optreden in de longen, is een rokershoest op zichzelf al niet zo onschuldig. En dat is het helemaal niet wanneer je beseft dat een rokershoest vaak een eerste symptoom is van de longziekte COPD.
Verschillen astma en COPD
Wie aan longziekten denkt, denkt aan astma en COPD. Vroeger werden beide ziekten gemakkelijk op één hoop gegooid onder de verzamelnaam CARA, omdat het bij alletwee gaat om ontstekingen aan de luchtwegen. Toch bleken er grote verschillen te bestaan tussen astma enerzijds, en longemfyseem en chronische bronchitis anderzijds.
Longemfyseem en chronische bronchitis zijn nu bekend onder de noemer COPD: Chronic Obstructive Pulmonary Disease, oftewel chronisch obstructieve longziekte. De verschillen tussen COPD en astma zijn heel duidelijk te maken in een tabelletje:
| COPD: chronische bronchitis en longemfyseem |
Astma | |
| Leeftijd | Ouder dan 40 jaar | Alle leeftijden |
| Oorzaak | Roken, langdurige blootstelling aan irriterende stoffen | Allergie of overgevoeligheid, erfelijkheid |
| Klachten | Benauwdheid, hoesten, slijm | Kortademigheid na blootstelling aan prikkels, hoesten |
| Verloop | Chronisch en geleidelijk slechter, luchtwegen onherstelbaar beschadigd | Gunstig met medicatie, luchtwegen herstellen zich na aanval (wanneer astma onder controle is) |
| Levensverwachting | Verminderd, zeker bij niet stoppen met roken | Normaal |
| Longfunctie | Blijvend verminderd, ook bij optimale behandeling | Normaal bij optimale behandeling |
In de tabel is er één overeenkomst zichtbaar: mensen met COPD en astma hebben beiden last van benauwdheid en hoesten. Op het gebied van klachten is het dus lastig onderscheid maken tussen beide longaandoeningen.
Maar in de tabel vallen vooral een paar verschillen heel erg op. Zoals het feit dat COPD chronische en blijvende problemen oplevert. Astma daarentegen geeft slechts tijdelijke en behandelbare klachten. Bovendien is astma iets van alle leeftijden, terwijl COPD doorgaans pas na het veertigste levensjaar ontstaat. Ook de oorzaken verschillen: bij astma is er meestal sprake van erfelijkheid, bij COPD is roken vaak de boosdoener.
Stoppen met roken
En dan zijn we weer terug bij de net besproken rokershoest. Vaak vormt die het kenmerk van het begin van COPD. Elke keer dat je hoest, neemt de elasticiteit van het longweefsel namelijk een beetje af. Wanneer de rek bijna helemaal uit dat weefsel is verdwenen, dan is er sprake van COPD. Alle reden dus om een rokershoest serieus te nemen en om te proberen te stoppen met roken.
Dat laatste geldt des te meer als je kijkt naar de levensverwachting van COPD-patiënten. Die is verminderd, en bij astma normaal. Ook de levenskwaliteit van iemand die COPD heeft, is beduidend minder, doordat patiënten veel te maken hebben met pijn en met sociale en/of emotionele problemen.
COPD is helaas niet te genezen, maar het goede nieuws is wel dat de levenskwaliteit flink te verbeteren is voor wie tijdig aan de bel trekt. Ga dus naar de huisarts als je vermoedt dat je COPD hebt.