9 veelvoorkomende huidaandoeningen

1. Acne

Mee-eters, puistjes, bultjes en onderhuidse ontstekingen in het gezicht, op de borst, rug, nek en schouders; acne komt vooral voor op plekken waar veel talgklieren zitten. Tussen de 18 en 24 jaar heeft 85 procent van de mensen er last van. Op 40-jarige leeftijd heeft 20-30 procent van de vrouwen nog te maken met acne. Ernstige acne kan behandeld worden met antibiotica, lokale retinoïden of hormonen.

2. Alopecia areata

Plotselinge haaruitval die begint met kale plekken en zich kan uitbreiden naar het hele hoofd, wenkbrauwen, wimpers en ­lichaamshaar. Je voelt je niet ziek maar kunt wel psychische klachten krijgen. Ongeveer 2 procent van de mensen krijgt met alopecia areata te ­maken. Het is een auto-immuunziekte, dan ziet het immuunsysteem lichaamseigen cellen als vreemde cellen. Het valt deze aan en vernietigt ze. Bij ongeveer twee derde van de patiënten met één of enkele kale plekken treedt binnen zes maanden tot twee jaar spontaan herstel op. Bij ernstige gevallen waarbij al het hoofdhaar en/of alle lichaamsbeharing is verdwenen (alopecia totalis), komt de haargroei meestal niet terug. Er is minder kans dat de haren terugkomen als de aandoening in de jeugd is begonnen, als er andere auto-immuunziekten aanwezig zijn, het in de familie voorkomt en als iemand ook eczeem, astma of hooikoorts heeft. Er zijn geen effectieve behandelingen voor deze huidaandoening.

3. Chronische discoïde lupus erythematodes

Lupus is een auto-immuunziekte, het afweersysteem valt het eigen lichaam aan. Lupus komt voor in verschillende­ ­vormen: chronische discoïde lupus erythematodes (CDLE), subacute lupus erythematodes (SCLE) en systemische lupus erythematodes (SLE). Bij die laatste zijn alle organen in het ­lichaam betrokken. Bij CDLE heb je rode, ronde of ovale plekken die samen kunnen vloeien tot grote gebieden, ­vooral in het gezicht en op het behaarde hoofd, maar ook op de romp en de armen. Bij genezing kleuren de huidplekken vaak wat lichter of donkerder en blijft er littekenweefsel achter. Wanneer dit gebeurt op de behaarde hoofdhuid of in de baardstreek kan er een kale plek achterblijven. Vrouwen hebben meer kans om CDLE te krijgen dan mannen. De behandeling begint meestal met een ontstekingsremmende corticosteroïden crème. Deze huidaandoening is niet helemaal te genezen. Ook na jaren rust kan er weer een opvlamming ontstaan.

4. Corona-gerelateerde huidaandoeningen

Aan een COVID-19 infectie kunnen mensen ook (tijdelijk) huidaandoeningen overhouden: rode ontstekingen, netelroos (rode, hevig jeukende vlekken) én de coronavoet. Menno Gaastra: “Het gaat om een viraal eczeem dat ontstaat doordat het afweersysteem te hevig reageert. Bij de voeten zie je dan roodheid en verdikte plekken met een blauwpaarse verkleuring. Meestal gaat dit na een tijdje vanzelf over, maar je kunt er flink last van hebben.”

5. Eczeem: atopisch of contact

Door een ontstekingsreactie van de huid kun je last krijgen van roodheid, blaasjes, schilfering en rode bultjes. Dit gaat vaak gepaard met veel jeuk. 10-20 procent van de kinderen en 3-5 procent van de volwassen heeft een vorm van eczeem. Er zijn twee soorten: atopisch (oftewel constitutioneel) eczeem en contacteczeem. Allergisch contacteczeem krijg je als je in aanraking komt met bepaalde stoffen zoals conserveer­middelen, parfum en verf. Erfelijkheid speelt een rol. Er zijn ook factoren die eczeem kunnen uitlokken: droge lucht, ziekte, stress, afwas- en schoonmaakmiddelen, water en zeep.

6. Gordelroos

Wanneer je als kind waterpokken hebt gehad, trekt het virus varicella zoster zich terug in de zenuwuiteinden van het ruggenmerg. Heb je op latere leeftijd een verminderde weerstand, dan kan het terugkomen. Gordelroos zorgt voor pijnlijke huiduitslag en je kunt je er ziek door voelen. Je kunt je (op eigen kosten) laten vaccineren tegen gordelroos, dit wordt aangeraden voor 60-plussers. Menno Gaastra: “Ik zie ook aardig wat patiënten van rond de 30 of 40. Op het moment dat je afweer laag is, bijvoorbeeld tijdens stressvolle momenten in je leven, kun je een gordelroosinfectie krijgen. Heel vervelend, een flinke groep mensen houdt er blijvende pijn aan over. Fijn dat er nu een vaccin beschikbaar is.”

7. Psoriasis

Rode plekken met witte schilfers, over het hele lichaam of op de ellenbogen, knieën, scheenbenen en onder het hoofdhaar. 2-3 procent heeft last van psoriasis. Bij deze erfelijke aandoening vernieuwt de huid zich veel sneller dan normaal en hierdoor ontstaat een dikke laag dode huidcellen. De oorzaak is het immuunsysteem dat eigen huidcellen aanvalt. Stress, sommige geneesmiddelen en wondjes kunnen psoriasis verergeren. Lokaal smeren kan het onderdrukken, lichttherapie kan bij mensen met matige of ernstige psoriasis de ontstekings­reactie onderdrukken. De dermatoloog kan de behandeling combineren met medicijnen.

8. Rosacea

Roodheid in het gezicht, uitgezette bloedvaatjes, bultjes en puistjes. Rosacea komt vooral voor bij vrouwen tussen 30-50 jaar. Soms zijn er verdikkingen van de huid. Een bekende vorm daarvan is rhinophyma, onregelmatige zwellingen van de neus. Dit komt vaker voor bij mannen en wordt soms gezien als ‘drankneus’ terwijl het niks met alcoholconsumptie te maken heeft. Bij rosacea is de barrièrefunctie van de bovenste huidlaag aangetast, waardoor de huid gevoeliger is voor triggers zoals uv-licht, warmte, vochtigheid, stress en huidverzorgingsproducten met alcohol of menthol. De behandeling bestaat uit het vermijden van triggers en smeren met een crème of gel met metronidazol of een antibioticum, of orale antibiotica.

9. Vitiligo

Mensen met vitiligo hebben witte plekken op de huid, het pigment verdwijnt daar. Meestal ontstaat de ziekte voordat je 30 jaar bent en de plekken breiden zich langzaam uit. Bij vitiligo werken de pigmentcellen niet goed meer doordat het eigen afweersysteem ze aanvalt. 1 op de 100 mensen heeft vitiligo. De behandelingen slaan bij ongeveer de helft van de patiënten aan. Corticosteroïdcrèmes en tacrolimuscrème proberen het afweersysteem te stoppen om tegen de pigmentcellen te vechten. Ook lichttherapie is een mogelijke behandeling.

Dit artikel verscheen eerder in +Gezond juni 2022.