Jarenlang geniet je met een aflossingsvrije hypotheek van lage lasten. Maar wat als de looptijd erop zit? Moet je dan in één keer de hypotheekschuld aflossen? En welke andere opties zijn er?
Verplicht aflossen hoeft tijdens de looptijd bij een aflossingsvrije hypotheek niet. Je betaalt in principe alleen maandelijks een bedrag aan rente. De maandlasten zijn daardoor lager. Maar… aan het eind van de looptijd (vaak na dertig jaar) staat wel het volledige hypotheekbedrag nog open, tenzij je tussentijds extra aflossingen hebt gedaan. Hoe los je dat dan op? Talloze woningeigenaren lopen vroeg of laat tegen deze vraag aan. Meer dan twee miljoen Nederlanders hebben een aflossingsvrije hypotheek of een aflossingsvrij hypotheekdeel in combinatie met een andere hypotheekvorm. En dat zijn vooral 65-plussers, blijkt uit cijfers van de Autoriteit Financiële Markten (AFM).
Minder risico
Veel mensen hebben een negatief beeld van aflossingsvrije hypotheken, zegt Wesley van den Ham, hypotheekadviseur bij Hypotheek.nl. “Nederland is het enige Europese land waar je dit type hypotheek kunt afsluiten. En door druk vanuit Europa zijn de Nederlandse banken voorzichtiger geworden bij het aanbieden ervan.” En dat niet alleen. Voor aflossingsvrije hypotheken die ná 1 januari 2013 zijn afgesloten, ontvang je geen hypotheekrenteaftrek meer. Verder mag je sinds 2013 nog maar maximaal 50 procent van je woningwaarde aflossingsvrij financieren als je een nieuwe hypotheek afsluit.
Meer dan twee miljoen Nederlanders hebben een hypotheek zonder aflossing
De Nederlandse Vereniging van Banken en het Verbond van Verzekeraars zijn in 2018 een campagne begonnen om huiseigenaren bewust te maken van de risico’s wanneer deze hypotheekvorm afloopt. Sinds 2018 hebben hypotheekaanbieders al 1.680.000 klanten met een (deels) aflossingsvrije hypotheek benaderd. Zo’n 744.000 huiseigenaren hebben sindsdien actie ondernomen, bijvoorbeeld door hun hypotheek over te sluiten of tussentijds af te lossen.
Uit cijfers van de AFM blijkt dat steeds minder mensen met een aflossingsvrije hypotheek een groot financieel risico lopen. In 2020 liepen nog 577.000 huiseigenaren een verhoogd risico rondom de aflossing. Eind 2023 waren dit nog maar 212.000 huishoudens.
Vaak mouw aan te passen
“Mensen met zo’n hypotheek schrikken vaak als het eind van de looptijd in zicht komt en er nog een groot bedrag openstaat”, is de ervaring van adviseur Wesley van den Ham. “Een hypotheek loopt meestal dertig jaar, dus het is niet gek dat je de precieze afloopdatum niet meer weet.”
Gelukkig kan hij huiseigenaren bijna altijd geruststellen. “Meestal zijn de zorgen over een aflopende aflossingsvrije hypotheek niet nodig. Aan de ene kant zijn de huizenprijzen gestegen. Aan de andere kant heeft het grootste deel van de eigenaren een relatief lage aflossingsvrije hypotheek. Dat wil zeggen: de hypotheek is laag in vergelijking met de huidige waarde van de woning. Daardoor is er vaak een mouw aan te passen.”
Als je genoeg spaargeld hebt, is het afbetalen van de hypotheek een optie
In de afgelopen tien jaar heeft hij als hypotheekadviseur maar twee keer meegemaakt dat het moeilijk was om een aflossingsvrije hypotheek te verlengen of over te sluiten. Met maatwerk is het in beide gevallen alsnog gelukt.
Verlengen, oversluiten, afbetalen of verkopen
Welke opties heb je als de looptijd van je aflossingsvrije hypotheek ten einde komt? Vaak kiezen mensen ervoor om deze te verlengen, bijvoorbeeld voor nog eens dertig jaar. Het verschilt per hypotheekaanbieder of verlenging mogelijk is.
Een andere mogelijkheid kan zijn om de hypotheek over te sluiten. Je sluit dan een nieuwe hypotheek af om de huidige aflossingsvrije hypotheek te vervangen. Dat kan opnieuw een aflossingsvrije hypotheek zijn, maar ook een hypotheek waarop je wél aflost. Houd dan rekening met hogere maandlasten.
Je kunt ook de hypotheek afbetalen. Heb je genoeg spaargeld en kun je het geld missen, dan is dit een optie. Zorg er wel voor dat je een buffer overhoudt voor onverwachte uitgaven.
Tot slot kun je ook de woning verkopen. Met de verkoopopbrengst los je de hypotheek af. De eventuele overwaarde kun je gebruiken om de hypotheek voor je volgende woning te verlagen of om de huur voor een huurwoning te betalen.
Meer te besteden
Wesley van den Ham ziet een aflossingsvrije hypotheek niet uitsluitend als een risico, maar ook als een kans. Hij adviseert vaak aan 55-plussers om de aflossingsvrije hypotheek aan te houden als het om een relatief laag hypotheekbedrag gaat. “Het voordeel daarvan is dat je, door de lage maandlasten, meer geld overhoudt”, legt hij uit. “Als je de hypotheek afbetaalt, zit je geld vast in de stenen. Door de aflossingsvrije hypotheek aan te houden, houd je geld over om bijvoorbeeld je woning levensloopbestendig te maken of op reis te gaan.”
Naast de zorgen over aflossingsvrije hypotheken ziet hij in de praktijk ook een tegengestelde beweging. “Mensen die al tien jaar of langer in hun huis wonen, hebben vaak een hoge overwaarde. Dat biedt soms kansen om de hypotheek te verhogen. Ook bestaan er speciale hypotheeksoorten voor gepensioneerden om de overwaarde op te nemen, zoals de opeethypotheek.”
Wat als je overlijdt?
Hoe zit het met je toekomstige nalatenschap als je een aflossingsvrije hypotheek hebt? Ook daarover zijn zorgen meestal niet nodig, zegt Wesley van den Ham. “Veel mensen met een aflossingsvrije hypotheek wonen al lange tijd in hun woning, waardoor er veel overwaarde op rust. Stel: je laat een huis na met een waarde van €500.000 en een aflossingsvrije hypotheek van €200.000. Als de erfgenamen het huis verkopen en de hypotheek aflossen, blijft er nog steeds een bedrag voor hen over.”
Hypotheek & pensioen
Soms hoor je dat een hypotheek afsluiten lastiger is als je met pensioen bent of gaat. Maar dat hoeft niet zo te zijn. Houd er wel rekening mee dat hypotheekaanbieders vanaf je 57ste ook je toekomstige pensioeninkomen meenemen in hun berekening. Dat ligt lager dan wat je in loondienst verdient. Mogelijk kun je daardoor minder lenen.
Er is ook goed nieuws: vanaf je 57ste kijken hypotheekaanbieders naar je werkelijke lasten. Bij een aflossingsvrije hypotheek liggen de maandlasten lager. Daardoor valt je maximale hypotheek mogelijk hoger uit als je voor een aflossingsvrije hypotheek kiest.
Stappenplan bij naderende afloop
Loopt de aflossingsvrije hypotheek binnenkort af? Dan ontvang je daar vaak al zes tot twaalf maanden voor de einddatum bericht over. Het kan geen kwaad om al eerder in actie te komen. Dit stappenplan helpt je daarbij:
- Onderzoek wanneer de hypotheek afloopt. Dit kun je terugvinden in je online hypotheekomgeving. Of je kunt de hypotheekaanbieder opbellen.
- Maak een afspraak met een onafhankelijk hypotheekadviseur als de einddatum in zicht is of als je je situatie wilt bespreken.
Bespreek je wensen met de hypotheekadviseur.
Wil je veel financiële ruimte en niet meer betalen dan eerst? Dan is verlengen of oversluiten verstandig.
Vind je het belangrijk dat je hypotheekschuld daalt? Dan kun je de hypotheek (deels) aflossen of oversluiten naar een hypotheekvorm waarop je wél aflost.
Wil je meer financiële ruimte, bijvoorbeeld voor extra pensioen of andere wensen? Dan kun je de hypotheek verhogen, mits je inkomen dit toelaat. Als je met pensioen bent is een opeethypotheek misschien een optie.
- Onderzoek samen de mogelijkheden. Biedt jouw hypotheekaanbieder de mogelijkheid om te verlengen? Kun je extra lenen? De adviseur kan dit voor je uitzoeken.
- Regel de vervolgstappen. Oftewel: vraag een verlenging aan, sluit een nieuwe hypotheek af of doe de aflossing. Ook hier kan een financieel adviseur je bij helpen.
- Ga eens in de zoveel tijd in gesprek met de adviseur. Hoe ziet je situatie er op dat moment uit? Stel vast of de hypotheek nog steeds bij je wensen past.
U leest een gratis artikel uit Plus Magazine.
Op Plusonline.nl bieden we iedereen de kans gratis kennis te maken met Plus Magazine. Hét maandblad bomvol informatie en inspiratie. Maar deze artikelen, dossiers en columns maken kost veel tijd en geld. Wilt u meer? Overweeg dan ook een abonnement op Plus Magazine.
