Drijfveren

Er zijn twee soorten drijfveren: innerlijke en externe. Innerlijke drijfveren maken het je makkelijk om iets te ondernemen, want je doet het omdat je het leuk vindt. Externe drijfveren zijn de ‘stokken achter de deur’ die ervoor zorgen dat je iets doet, ook al heb je er helemaal geen zin in. Voor iedere drijfveer geldt: zorg ervoor dat het niet je enige beweegreden is.

Van binnenuit gedreven

Of het nu gaat om werken, sporten of het onderhouden van sociale contacten, het is gemakkelijk om een innerlijke drijfveer te hebben. Dan doe je de dingen uit jezelf, omdat je ze leuk vindt of interessant. Het kost je geen enkele moeite je ertoe te zetten. Je gaat aan de slag en zet door. Tenminste... zo werkt het als je een goed gevoel van eigenwaarde hebt. Dan handel je voornamelijk vanuit je passies en kies je bewust voor wat je wel en niet doet. Heb je een zwak gevoel van eigenwaarde, dan laat je je vaak leiden door een andere innerlijke drijfveer: de angst om tekort te schieten. Je laat je beïnvloeden door wat anderen vinden. Je ‘hoort’ te studeren, kinderen te krijgen, carrière te maken, en je doet dat dan maar omdat je je anders slecht of schuldig voelt. Herken je je daarin? Dan is het tijd om te gaan werken aan je zelfvertrouwen. Ben je zelfverzekerd, dan kun je schuldgevoelens makkelijker naast je neerleggen en durf je te voelen en te doen wat je zélf wilt.

Als je belangrijkste innerlijke drijfveer passie is, dan handel je vooral vanuit een goed gevoel: je doet de dingen uit liefde, plezier of interesse. Voel je je goed over iets of iemand, dan ga je daar helemaal voor. De kans is groot dat je veel zult genieten in je leven. Schiet hierin niet door, want gevoelens zijn niet altijd betrouwbaar en vaak gericht op de korte termijn: nú voelt iets goed of slecht. Daardoor geef je soms te snel op. Om je doel te bereiken, moet je ook kunnen afzien. Zit het tegen, gebruik dan je verstand om jezelf te motiveren. Houd je doel goed voor ogen en bedenk hoe vervelend je je zou voelen als je nu zou opgeven. Ga bovendien iets leuks doen als het even niet gaat zoals je wilt, zodat je weer energie krijgt.

Als je belangrijkste innerlijke drijfveer verstand is, dan doe je de dingen omdat je ze zinvol, belangrijk, waardevol of verstandig vindt. Je laat je daarbij niet, of in ieder geval niet al te veel, afleiden door gevoelens die je op een ander spoor willen zetten. De kans is dan ook groot dat je veel zult bereiken en je leven zó kunt vormgeven als jij dat wilt. Schiet hierin niet door, want door je doorzettingsvermogen en vastberadenheid kunnen je gevoelens in de knel komen. Gevoelens kunnen belangrijke boodschappers zijn: ze geven aan of je op de juiste manier bezig bent. Negeer je ze te veel, dan kun je over je grenzen gaan en jezelf uitputten. Stel ook je geluk niet te veel uit door alleen bezig te zijn met ‘wat verstandig is’. Geniet niet alleen van de doelen die je hebt bereikt, maar ook van het proces ernaartoe. Zorg goed voor jezelf en verwen jezelf geregeld met iets leuks of lekkers. 

Als je belangrijkste innerlijke drijfveer gebrek aan eigenwaarde is, dan doe je de dingen uit schuldgevoel of uit angst om tekort te schieten. Je hebt het idee dat je van alles móet, omdat je anders faalt, niet de moeite waard bent. Dus probeer je voortdurend te doen wat (je denkt dat) er van je wordt verwacht.

Getty Images

Schiet hierin niet door, want dan kan hetgeen je wérkelijk wilt erbij inschieten. Je laat je leven bepalen door zaken waarvan je denkt dat ze moeten en kunt zo het gevoel krijgen dat je wordt geleefd. Versterk je gevoel van eigenwaarde. Als je meer zelfvertrouwen hebt, durf je vaker te kiezen voor wat je zelf wilt, en wordt het makkelijker om schuldgevoelens naast je neer te leggen.

Van buitenaf gedreven

Sommige mensen hebben een stok achter de deur nodig willen ze in actie komen: een beloning of straf. Hun drijfveer ligt buiten henzelf. Ze werken niet omdat ze daar plezier aan beleven, maar omdat er anders geen brood op de plank is. Als je je te sterk laat leiden door externe drijfveren, word je te afhankelijk van je omgeving. Het is de vraag of je daar werkelijk gelukkig van wordt. Je doet immers de dingen die anderen belangrijk vinden, niet per se wat jijzelf wilt. Het kan zelfs zijn dat je er depressief van wordt. Je hebt dan het gevoel geen invloed uit te kunnen oefenen op je leven, het leven ‘overkomt’ je.  

Als je belangrijkste externe drijfveer beloning of straf is, dan doe je dingen om iets prettigs te krijgen (geld, status, goedkeuring) of iets vervelends te vermijden (een boete, gezeur, ontslag). Je maakt jezelf daarmee sterk afhankelijk van je omgeving en van de normen en waarden die voor anderen gelden. Deze externe drijfveer behoedt je er wel voor dingen te doen die maatschappelijk of sociaal niet aanvaardbaar zijn. Schiet hierin niet door, want als je te sterk naar buiten bent gericht, vind je geen innerlijke vervulling en kun je niet echt gelukkig worden. Je doet de meeste dingen omdat anderen ze waardevol vinden, niet omdat je dat zelf vindt. Probeer eens te achterhalen waarom je zo gedreven wordt door de mening van anderen. Vind je het moeilijk of eng om naar binnen te kijken? Durf op zoek te gaan naar de zaken waar jíj warm voor loopt en die jíj belangrijk vindt. Als je je daar meer door laat leiden, zul je merken dat de innerlijke beloning uiteindelijk bevredigender is dan de beloning van buitenaf.

Als je belangrijkste externe drijfveer toeval is, dan doe je de dingen omdat ze op dat moment op je pad komen. Dat kan prima zijn, vooral als je intuïtief aanvoelt dat het goed is. Maar als je je voortdurend laat meeslepen en beïnvloeden door andere mensen en gebeurtenissen, krijg je uiteindelijk het gevoel dat je weinig grip hebt op wat er met je gebeurt.
Schiet hierin niet door, want dan is er een grote kans dat je je ongelukkig gaat voelen doordat je de innerlijke vervulling mist in je leven. Je kunt zelfs depressief worden, omdat je niet weet hoe je je leven positief kunt beïnvloeden. Hoog tijd voor bezinning, dus. Je zult moeten uitzoeken wat je wilt en hoe je dat kunt bereiken. Daarnaast is het belangrijk je zelfvertrouwen te versterken. Want je hebt ruggengraat nodig, de kracht om te doen wat jíj wilt, in plaats van met elke wind mee te waaien.