De Amerikaanse president Trump heeft aangekondigd dat de Verenigde Staten voor het eerst sinds 1972 weer mensen naar de maan willen sturen. Weet u nog wanneer de eerste maanlanding was? We blikken terug op de eerdere bemande vluchten naar onze natuurlijke satelliet.
Na de Tweede Wereldoorlog kwamen de twee overgebleven grootmachten, de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie, lijnrecht tegenover elkaar te staan door hun tegenstrijdige ideologieën: kapitalisme versus communisme. Hoewel deze ‘oorlog’ nooit tot een directe confrontatie tussen de twee grootmachten heeft geleid, raakten zij verwikkeld in een wapenwedloop, en voerden ze ‘strijd’ op het gebied van onder andere sport, wetenschap en ruimtevaart. De ‘Koude Oorlog’ was een feit.
Deze zogenaamde ruimtewedloop begon in 1957, toen de Russen voor het eerst met succes een kunstmaan lanceerden: de Spoetnik 1. Dit veroorzaakte een schok bij de Amerikanen, die dachten dat zij in alles beter waren dan de Russen. De lancering van de Spoetnik liet hen zien dat de Russen vooropliepen op het gebied van ruimtevaarttechnologie. In 1958 richtten zij daarom de NASA (National Aeronautics and Space Administration) op met het doel een leidende positie op het gebied van ruimtevaart te verkrijgen. Des te harder was de klap toen de Sovjet-Unie in 1961 ook als eerste een bemande ruimtevlucht uitvoerde. En dit was niet de laatste keer dat de Sovjet-Unie als eerste een ruimtevaartdoel bereikte: het was een Russisch ruimtevaartuig (Loena 2) dat voor het eerst de maan bereikte in 1959.
Bemande maanvluchten
De Verenigde Staten startten met Project Apollo een ruimtevaartprogramma om mensen op de maan te krijgen. Vastbesloten om op dit gebied de Sovjet-Unie wel voor te zijn, hebben de Verenigde Staten verschillende Apollo capsules de lucht in gestuurd. Apollo 1 ging tijdens een oefening verloren door een brand na kortsluiting in de bekabeling, waarbij de drie bemanningsleden omkwamen. Apollo 2 en 3 zijn namen die achteraf aan testvluchten zijn gegeven om te kijken hoe de raketbrandstof zou reageren in een gewichtloze omgeving. De daaropvolgende Apollo’s 4, 5 en 6 waren onbemande testvluchten, maar met de Apollo 7 begon een reeks van elf bemande ruimtevluchten, waarvan er zes de maan hebben bereikt. Oorspronkelijk was het de bedoeling om tien bemande maanlandingen te maken, maar omdat er weinig te halen was op de maan, verminderde de NASA het aantal geplande landingen naar zeven. Een daarvan, de beruchte Apollo 13, heeft de landing niet kunnen uitvoeren.
Apollo 11, juli 1969
Met de Apollo 11 bereikten de eerste mensen in juli 1969 de maan. De bemanning van Apollo 11 bestond uit Neil Armstrong, Buzz Aldrin en Michael Collins. Deze laatste nam niet deel aan de maanlanding: hij bleef achter in het ‘moederschip’ dat om de maan cirkelde terwijl de andere astronauten in de maanlander afdaalden. Neil Armstrong sprak na de landing de historische woorden uit: ‘It’s one small step for man, one giant leap for mankind.’ Na een verblijf van 21 uur op de maan, stegen Armstrong en Aldrin weer op van de maan om terug te keren naar de Apollo 11.
Apollo 12, november 1969
De Apollo 12 was de tweede maanlanding die door mensen werd uitgevoerd. In november 1969 landden Pete Conrad en Alan Bean op de maan, terwijl Richard Gordon in de commandomodule om de maan bleef cirkelen. Tijdens deze maanlanding verzamelden zij maanstenen, plaatsten zij een seismometer om maanbevingen te registreren en namen zij delen van de Surveyor 3 – een onbemande maansonde – mee terug naar de aarde.
Apollo 13, april 1970
De missie van Apollo 13, met aan boord Jim Lovell, Jack Swigert en Fred Haise, had de derde bemande maanlanding moeten worden. Deze missie liep bijna op een ramp uit, omdat twee dagen na lancering een zuurstoftank explodeerde. Hierbij sprak Lovell de beroemde woorden ‘Okay Houston, we’ve had a problem’ uit. De astronauten hadden het geluk dat de maanlander nog aangekoppeld was. Hierdoor konden zij deze gebruiken om water, elektriciteit en zuurstof te leveren. Ook gebruikten zij de motor om terug op aarde te komen. Onderzoek achteraf toonde aan dat de geëxplodeerde zuurstoftank een defecte tank van de Apollo 10 was die naderhand gerepareerd was.
Apollo 14, februari 1971
In februari 1971 bereikten Alan Shephard, Edgar Mitchell en Stuart Roosa met de Apollo 14 de maan. Shephard en Mitchell landden uiteindelijk op de plek die voor de Apollo 13 bedoeld was. Tijdens deze maanmissie werden veel maanstenen verzameld en maakte een van de astronauten van de gelegenheid gebruik om een paar golfballen te slaan.
Apollo 15, juli/augustus 1971
De missie van de Apollo 15, met aan boord David Scott, James Irwin en Alfred Worden is om meerdere redenen uniek te noemen. Zo was dit de eerste missie waarbij een maanwagen werd meegenomen. Deze maakte het mogelijk om na de landing op de maan een groter gebied te verkennen. Ook werd tijdens deze missie het enige kunstwerk buiten de aarde geplaatst: het beeldje Fallen Astronaut, ter nagedachtenis aan alle omgekomen ruimtevaarders.
Apollo 16, april 1972
De vijfde bemande maanlanding van Project Apollo, onder de naam Apollo 16, liep bijna op een ramp uit. Tijdens de landing was het zicht door maanstof zeer slecht, waardoor de piloot van de maanlander niet doorhad dat een van de poten van de maanlander slechts enkele meters van een diepe krater verwijderd was. Desondanks verliep de missie goed en keerden John W. Young, Charles Moss Duke, Jr. en Thomas K. Mattingly veilig terug op aarde.
Apollo 17, december 1972
In december 1972 vertrok de laatste bemande Apollomissie naar de maan, met aan boord Eugene Cernan, Harrison Schmitt en Ronald Evans. Tijdens deze missie werden een plaquette onthuld om te herinneren aan de Apollomissies. Leuk feitje: tijdens een tocht met de maanwagen brak een spatbord af. Deze werd vervangen door een stel maankaarten en dit leverde de astronauten een erelidmaatschap bij de ADAC, de Duitse wegenwacht, op.
Een nieuwe maanmissie
En nu wil Amerika weer naar de maan, zo verklaarde president Trump. Dit keer met ambitieuzere doelen dan het verzamelen van wat maanstenen en het plaatsen van een vlag: de maan moet een tussenstation worden voor verdere ruimtereizen. President Trump wil met deze plannen landen zoals China en India, die veel geld investeren in ruimtevaarttechnologie, voor blijven.
Complottheorieën
Over de maanlandingen doen de wildste verhalen de ronde. Sommige mensen denken dat de maanlandingen in scene zijn gezet en dat al het beeld- en filmmateriaal dat geschoten is, opgenomen is in studio’s. Argumenten die zij hierbij aandragen, zijn bijvoorbeeld schaduwen die wijzen op meerdere lichtbronnen, de ‘wapperende’ Amerikaanse vlag en de eentonige achtergronden op de foto’s. Meer over deze theorieën leest u hier.
