PlusOnderzoek: tussen alcohol en relatie

Getty Images

In een relatie kan alcohol een flinke spelbreker zijn, zo blijkt uit onderzoek van Plus Magazine. Wat moet je doen als je partner het drinken niet meer in de hand heeft?

‘Mijn man en ik hebben altijd van een goed glas wijn gehouden, maar na zijn pensionering begon hij steeds meer te drinken”, vertelt Carla* (59). “Het gat waarin hij viel doordat hij stopte met werken, vulde hij met alcohol. Een glaasje bij de lunch, bij het avondeten en ’s avonds na de koffie nóg eentje. Of twee, drie. De glazen werden flessen en mijn man veranderde in iemand die ik niet meer kende. Hij ging harder praten, maakte vervelende grappen en werd handtastelijk.

We hadden een druk sociaal leven: lunches, feestjes en de wekelijkse bridgeclub. Ook daar deed hij alles te veel: te veel aandacht vragen, te veel aan andere vrouwen zitten en vooral te veel drinken. Ik probeerde hem te redden door afspraken af te zeggen en flessen leeg te gooien. Ik veranderde in een zeurende, bij tijd en wijle hysterische echtgenote. Ik walgde van mijn man, ons huwelijk en van mezelf.”

34% van de Pluslezers heeft haar dronken meegemaakt. Bijna een kwart van hen vond het vervelend om dat mee te maken.
52% van de Pluslezeressen heeft hem dronken meegemaakt. Bijna de helft van hen vond het vervelend om dat mee te maken.

Een afzakkertje voor het slapen

De echtgenoot van Carla is een schrijnend voorbeeld van hoe iemand van een gezelligheidsdrinker een probleemdrinker wordt.

Uit de Plus-enquête blijkt dat 40 procent van de Pluslezers die alcohol drinken, dat vier of meer keer per week doet; 11 procent van hen nuttigt dagelijks minimaal één glaasje bij het eten, en 17 procent neemt dagelijks voor het slapen gaan een afzakkertje. Wijn is met 61 procent het favoriete drankje.

De Gezondheidsraad adviseert mannen uit gezondheidsoverwegingen niet meer dan twee glazen per dag te drinken. Voor vrouwen ligt de grens bij één glas per dag. Van probleemdrinken of een alcoholverslaving is pas sprake als iemand zonder drank niet goed kan functioneren en het zó mist dat hij móet drinken.

8% van de Pluslezers is soms geïrriteerd over haar alcoholgebruik.
18% van de Pluslezeressen is soms geïrriteerd over zijn alcoholgebruik.

Getty Images

Alcohol is overal

Wat niet meehelpt om te voorkomen dat drinken een probleem wordt, is dat in de loop der jaren alcohol drinken steeds normaler is geworden. “In de jaren zestig werd er gemiddeld een half glas alcohol per week gedronken, nu is dat tweeënhalf glas”, aldus Rob Bovens van het Trimbos-instituut en tevens docent verslavingspreventie aan de Hogeschool Windesheim. “Bij ons thuis dronken we alleen bij bijzondere gelegenheden”, herinnert bijna 61 procent van de Pluslezers zich uit hun eigen jeugd. En nu? Bovens: “Bij elk feestje hoort alcohol erbij. Voetbal kijk je op een krat bier en barbecueën doe je niet zonder een biertje in de hand. In soapseries staat een fles wijn op tafel. Alcohol is overal.”

Dat we steeds meer gaan drinken, blijkt ook uit de Plus-enquête. Dronk vijftien jaar geleden 55 procent van de alcoholgebruikers op een doorsneedag één of twee glazen, tegenwoordig is dat 63 procent. Ook in de verslavingszorg ziet men een toename van het aantal 55-plussers met een drankprobleem. Daan Deenik is psycholoog van verslavingskliniek SolutionS. Hij verklaart dat als volgt: “Als er zoiets heftigs gebeurt als het verlies van werk of het overlijden van een dierbare, kan alcohol een vriend worden om op te leunen. Zéker als iemand door zijn leeftijd minder mensen heeft om dingen mee te delen en te verwerken dan pakweg twintig jaar geleden.”

17% van de Pluslezers heeft weleens ruzie over haar alcoholgebruik.
15% van de Pluslezeressen heeft weleens ruzie over zijn alcoholgebruik.

Getty Images

Langdurige opname

Hoe verklaarbaar het misschien ook is dat mensen naar de fles grijpen, als partner kun je er radeloos van worden. In de Plus-enquête heeft 45 procent van de ondervraagden met een partner die drinkt, hem of haar weleens dronken meegemaakt en vier van de tien vonden dat een vervelende ervaring. En 16 procent van hen heeft weleens ruzie met zijn of haar partner over alcoholgebruik. Die ruzies gaan onder andere over te veel drinken en te vaak drinken, het niet nakomen van afspraken, over rijden met een glaasje op en over de sfeer, die onaangenaam wordt als er te veel drank in het spel is.

Carla worstelde er ruim een jaar mee, tot haar echtgenoot werd opgenomen in een kliniek. “Op een avond viel hij dronken van de trap en brak zijn sleutelbeen”, vertelt ze. “Mijn grens was bereikt. De fles eruit of ik eruit. Mijn stelligheid schudde mijn man wakker. Hij gaf eindelijk een opening om te praten, open en eerlijk. De huisarts, met wie we een goed contact hadden, adviseerde hem een langdurige opname in een verslavingskliniek. In de acht maanden dat mijn man daar was, kickte hij af en werkte hij aan zijn problemen. Het is nu twee jaar geleden en mijn man heeft sindsdien geen druppel drank meer aangeraakt. Ik ook niet. Ik heb van dichtbij gezien hoezeer de slogan ‘alcohol maakt meer kapot dan je lief is’ klopt.”

Volgens Daan Deenik deed Carla het goed door als partner haar grenzen aan te geven en duidelijk te maken hoezeer het overmatige drankgebruik van haar man haar raakte. “Het is heel begrijpelijk dat je de lieve vrede wilt bewaren en daarom maar je mond houdt”, zegt de psycholoog. “Een verslaving gedijt het best in het donker, in het verborgene, en kan er slecht tegen dat iemand de spot erop richt. Dat kun je als partner doen door duidelijk te maken welk effect het drinken op jou heeft. Lukt het niet om tot de ander door te dringen? Zoek dan hulp, bij de huisarts bijvoorbeeld. Wacht niet te lang, want voordat je het weet zak je samen steeds verder weg.”

11% van de Pluslezers vindt weleens dat zij minder zou moeten drinken.
17% van de Pluslezeressen vindt weleens dat hij minder zou moeten drinken.

Getty Images

Stiekem drinken

De man van Wil* (67) deed niets maar stond op een dag wel met de scheidingspapieren voor haar neus. “Nu begrijp ik hem wel”, vertelt ze. “Met mij viel niet te leven. Vroeger dronk ik nooit, maar rond mijn 50ste steeds meer. Op een gegeven moment werd het zo’n gewoonte dat ik het overdag ook ging doen. Ik kan niet eens aangeven waarom precies, het glipte gewoon mijn leven binnen. Het gaf me een fijn gevoel. Niet dat ik ongelukkig was, maar gewoon het gevoel dat het kón. Dat ik de luxe had om me zoiets lekkers te veroorloven. Mijn man zei weleens dat hij vond dat ik te veel dronk, dus ging ik het stiekem doen.

Overal in huis verstopte ik flessen. Als ik boven ging strijken, had ik achter de schone overhemden een fles wijn of wodka staan. Mijn man liet me begaan tot hij het niet meer kon aanzien en vertrok. Na mijn scheiding ging het bergafwaarts, zeker toen ik met de VUT ging. Mijn dochters deden uiteindelijk het enige juiste: ze zeiden dat ze er kapot aan gingen en zetten me in de auto naar een verslavingskliniek. Had mijn man dat tijdens ons huwelijk maar gedaan. Ik drink al zeven jaar niet meer, maar nog steeds bezoek ik elke week een bijeenkomst van de Anonieme Alcoholisten.”

5% van de Pluslezers checkt af en toe hoeveel zij heeft gedronken.
13% van de Pluslezeressen checkt af en toe hoeveel hij heeft gedronken.

Klassieke fout

Willem* (68) herkent het verhaal van Wil. Zíjn vrouw drinkt ruim een fles wijn per dag en hij ziet dit met lede ogen aan. “Toen ik haar veertien jaar geleden leerde kennen, was ze er open over dat ze te veel dronk”, vertelt hij. “Ik maakte de klassieke fout door te denken dat ik haar van de drank af kon helpen. Ik heb alles geprobeerd: meegedronken, verborgen voorraden opgezocht en leeggegooid, haar buitengesloten en uit diepe wanhoop flessen kapot geslagen op de salontafel. Ik vind het verschrikkelijk om te zien dat iemand van wie ik zoveel hou, zo destructief is. Dankzij gesprekken met lotgenoten bij Al-Anon (zelfhulpgroep voor partners en kinderen van alcoholisten) weet ik dat ik haar niet kan redden.

Maar niets doen moet je wel kunnen. Als je vrouw ’s nachts dronken onder aan de trap ligt met een plas bloed om haar hoofd, kun je niet zeggen ‘bekijk het maar, ik ga naar bed’. Dus wikkel je theedoeken om haar hoofd en breng je haar naar het ziekenhuis. Ik heb mijn eigen leven en zorg ervoor dat ik genoeg leuke dingen doe. Ook als dat betekent dat in de schouwburg de stoel naast me leeg is omdat zij weer te veel heeft gedronken. ‘Waarom blijf je bij haar?’, vragen mensen me weleens.

Ondanks alles hou ik van haar. Ze is een leuke en intelligente vrouw. Als ze nuchter is, hebben we het erg fijn met elkaar en voeren we goede gesprekken. Ik beschouw haar alcoholisme als een ziekte, verwijten heeft geen zin. Als ze longkanker zou hebben, zou ik het haar ook niet kwalijk nemen. Hoelang ik er nog mee kan dealen, weet ik niet. Zolang er nog voldoende mooie momenten zijn, denk ik.”

3% van de Pluslezers vertrouwt haar niet altijd met alcohol.
9% van de Pluslezeressen vertrouwt hem niet altijd met alcohol.

Getty Images

Veertig dagen zonder

Een manier om te zorgen dat alcoholgebruik binnen de perken blijft, is volgens Rob Bovens om als partners samen de test ‘veertig dagen zonder alcohol’ te doen. “Ik doe hier nu twee jaar onderzoek naar en wat ik zie is dat degenen die het lukt om veertig dagen lang niet te drinken, beter slapen en een beter contact hebben met hun partner. Ze ontdekken eigenlijk allemaal dat drinken té gewoon is geworden.”

23% van de Pluslezers maakt weleens plannen om samen minder te drinken.
22% van de Pluslezeressen maakt weleens plannen om samen minder te drinken.

Drinkt uw partner te veel?

Dit kunt u beter niet doen

Het logisch vinden dat uw partner te veel drinkt, omdat hij of zij problemen heeft.
Uit schaamte de problemen verbergen.
Uw angst, boosheid, verdriet en onzekerheid wegstoppen.
De lieve vrede bewaren.
Thuisblijven om uw partner in de gaten te houden.
Uw partner verwijten maken.
Uw partner proberen te redden.

Dit kunt u wél doen

Laat uw partner weten dat u het alcoholgebruik afkeurt. Als u vol begrip bent, zal uw partner dit interpreteren als goedkeuring van zijn drinkgedrag, waardoor de problemen alleen maar groter worden.
Praten met anderen over wat er zich thuis afspeelt. Door hun steun zult u zich sterker voelen.
Uit uw gevoelens. U hebt alle recht om u ongelukkig te voelen.
Stel grenzen en maak duidelijk wat u wel en niet pikt. Laat het niet over uw kant gaan als deze grenzen overschreden worden.
Voeg de daad bij het woord, want loze dreigementen maken geen indruk. Pak bijvoorbeeld ook écht zijn rijbewijs af als u dit van tevoren hebt aangekondigd.
Doe dingen waar u van geniet, ook als uw partner daar geen deel van kan uitmaken.

Waar vind ik hulp?

De kans dat u er zelf uit komt, is erg klein. Er zijn verschillende instanties die professionele hulp -bieden aan zware drinkers en hun familie. Een lang-durige opname is daarvoor echt niet altijd nodig.

Alcoholinfo van het Trimbos-instituut: informatielijn voor mensen die drinken en
hun partners. T 0900-1995 (€0,10 pm) of www.alcoholinfo.nl

Anonieme Alcoholisten: bij de AA delen mensen ervaringen met elkaar om zo hun gemeenschappelijk probleem op te lossen.
T 010-243 01 75 of www.aa-nederland.nl

Al-Anon: zelfhulpgroep voor familie en
vrienden van alcoholisten. T 0523-26 72 66 of www.al-anon.nl

Op www.ikpas.nl vindt u een test om uw eigen alcoholgebruik onder de loep te nemen.