Voor of na de maaltijd poetsen?
Uw gebit kan alles aan. Tenminste, daar gaan we vanuit. Gedachteloos verdwijnt er van alles in uw mond en de tanden doen hun werk zonder protesteren. Want ze zijn sterk. Heel sterk. Maar zijn ze ook echt sterk genoeg? Plus Gezondheid vroeg het tandarts Rob Barnasconi.
1. Op welke manier beïnvloedt voeding onze tanden?
"De mond is een prachtig orgaan. En eten en drinken is, naast praten en zoenen, zijn belangrijkste taak. Onze mond is daar ook echt voor gemaakt: de tanden en kiezen zijn keihard. Dat is eigenlijk heel bijzonder want dankzij het glazuur aan de buitenkant en dentine daaronder kunnen ze wel honderd jaar malen, eten en afhappen.
In principe is de mond dus gemaakt om te eten en drinken. Toch kunt u niet zomaar alles van uw mond verwachten: er zijn voedingsmiddelen die tot schade leiden. Daarbij genezen tanden en kiezen niet. Het glazuur van tanden en kiezen groeit niet aan. Eventuele schade is dus onomkeerbaar en alleen op te lossen met kunstmatige ingrepen."[ITEMADVERTORIAL]
2. Welke voedingsmiddelen zijn slecht en wat voor effect hebben ze op de tanden?
"Alle voedingsmiddelen waar zuur in zit zijn schadelijk voor de tanden, maar ook zoete producten hebben een negatief effect. De bacteriën in onze mond zetten suikers namelijk om in zuur. Voedingsmiddelen waarbij zoet en zuur samenkomen zijn eigenlijk de zogenaamde sluipmoordenaars van het glazuur.
Frisdrank, energiedrankjes en zoete alcoholische versnaperingen bevatten vaak een combinatie van zoet en zuur. Dat zelfde geldt voor snoep, bijvoorbeeld de zure lap en de snoepspray.
Wat veel mensen echter niet weten is dat vruchtensappen en fruit vaak ook zoete en zure componenten hebben. Ik had laatst een patiënt met duidelijke tekenen van tanderosie. De oorzaak leek in eerste instantie best lastig te achterhalen: maar zij at dus de hele dag door fruit. Hartstikke gezond, maar funest voor de tanden.
De zure component in eten en drinken lost het glazuur op en daardoor slijt het af. U kunt het vergelijken met natuurijs. Als het flink heeft gevroren is het ijs keihard, maar als het vervolgens gaat dooien ontstaat er een oppervlaktelaagje van zacht ijs. Wanneer u er dan overheen schaatst, schraapt u er beetjes ijs af. En dat is wat er precies gebeurt met de tanden: erosie."
3. Hoe erg is tanderosie?
"Het is veel erger dan we allemaal denken. Voordat u het zelf doorheeft, is het al behoorlijk erg. Als u pijn hebt, is het glazuur namelijk al helemaal opgelost en ligt het tandbeen (dentine) bloot. En door de pijn in de mond functioneert u minder goed. Wanneer de tanderosie verder toeneemt, moeten we de plekken gaan restaureren. Als het nog erger wordt volgen een kroon, zenuwbehandeling of zelfs verlies van kies of tand.
De schade is onomkeerbaar, dus als we ons eet- en drinkgedrag niet aanpassen wordt het alleen maar erger. Dat geeft niet alleen een grote kostenpost, maar de gevolgen van tanderosie zijn ook lelijk. Het glazuur wordt geel, slijt af en resulteert in bruine vlekken. U krijgt ook kleinere en kortere tandjes.
Op dit moment doen we onderzoek naar hoeveel tanderosie voorkomt. Er zijn nog geen exacte cijfers, maar alle mondhygiënisten en tandartsen in Nederland zien dat tanderosie toeneemt. Het is de nieuwe vijand van het gebit. Vroeger was cariës (gaatjes) het grootste probleem, nu dus de erosie. Naast de boosdoeners in onze voeding, lijkt het tegenwoordig ook minder vanzelfsprekend om veel aandacht aan het gebit te besteden."
4. Wat kunt u zelf doen om tanderosie te voorkomen?
"Probeer u aan de volgende adviezen te houden:
- Bezoek de tandarts twee keer per jaar. Een tandarts of mondhygiënist ziet al voordat u pijn hebt dat er sprake is van tanderosie.
- Beperk het aantal eet- en drinkmomenten tot zes of zeven per dag, waarvan maximaal een of twee momenten snoep, fruit of andere zure voedingsmiddelen en -dranken. Op die manier geeft u speeksel de kans om de zuurgraad in de mond weer te neutraliseren.
- Gebruik geen zure dranken of voedingsmiddelen voor het slapen gaan.
- Poets uw tanden minimaal twee keer per dag twee minuten met een zachte tandenborstel en een fluoridehoudende tandpasta. Fluoride maakt het glazuur namelijk sterk.
- Water, melk en thee zijn onschuldige dranken, die het zuur als het ware wegspoelen. Drink dus tussendoor veel water. Zeker ook bij een avondje uit met veel frisdrank of alcoholische versnaperingen.
- Drink zure dranken bij voorkeur met een rietje en slik het direct door. Op die manier brengt u het voorbij de tanden en kan het zuur relatief weinig schade aanrichten."
5. Wanneer kunt u het beste de tanden poetsen: voor of na het eten?
"Het is het beste om de tanden een uur na het eten te poetsen. Als dat niet lukt, kunt u ze beter voor de maaltijd reinigen. Door te poetsen reinig u uw gebit en dient u fluoride toe. Dit effect heeft u ook als u voor het eten poetst.
Zeker het ontbijt bevat zoetzure componenten, die het glazuur aantasten. Dit maakt uw tanden extra kwetsbaar en als u daar dan overheen raust met een tandenborstel beschadigt u dus meer glazuur. Door de mond een uur de tijd te geven om te neutraliseren, veroorzaakt u minder schade."
Rob Barnasconi is tandarts en voorzitter van de Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (NMT). Meer informatie vindt u op allesoverhetgebit.nl.
