65+ en doorwerken, is Nederland er klaar voor?

Nee nog niet! Nog geen 5 procent van de 65-plussers is aan het werk. Welke uitdagingen en obstakels komen deze doorwerkers tegen? Meer over doorwerk-CAO, uitstel AOW en meer.

Er lijkt geen ontkomen aan: doorwerken. Als het aan minister Donner (Sociale Zaken) ligt, zwaaien we zelfs niet voor ons 70ste jaar af. Politici roepen om het hardst dat doorwerken nodig is voor het draaiend houden van de economie en de betaalbaarheid van ons sociale stelsel.

Maar het is zeer de vraag of Nederland klaar is voor doorwerken na het 65ste jaar, en voor uitstel van het pensioen. Werknemers trekken gemiddeld rond hun 60ste de deur achter zich dicht. Maar weinig mensen hebben trek daar nog eens tien jaar aan vast te plakken.

En wat doet de overheid? Die sleutelt aan allerlei plannen, maar geeft een werkende 65-plusser een arbeidskorting van dik €1000 terwijl dat belastingvoordeel voor 65-minners twee keer zo groot is.

En de werkgevers? Die zitten doorgaans helemaal niet te wachten op ‘grijs’ personeel, met hun hoge salaris en extra vrije dagen.

In collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) is voor doorwerkers vrijwel niets geregeld. Dat betekent onzekerheid over aansprakelijkheid, vakantiedagen en doorbetaling bij ziekte.

De cijfers spreken dan ook boekdelen: van de 2,4 miljoen 65-plussers verrichten er zo’n 100.000 op en of andere manier betaald werk. Dat is slechts 1 op de 24.

Plus Magazine ging op zoek naar deze ‘minderheid’. Want als doorwerken hard nodig is, hoe werkt dat dan in de praktijk? Er moeten toch bedrijven en instellingen zijn die het serieus proberen en 65-plussers met open armen ontvangen?

Onze zoektocht liep anders dan verwacht. Want wat blijkt? In vrijwel alle gevallen wordt personeel van 65 jaar simpelweg ‘van rechtswege’ ontslagen. Werkgevers die hun personeel langer willen vasthouden, lopen tegen allerlei risico’s aan, zoals het ‘opvolgend werknemerschap’, dat ontslag vrijwel onmogelijk maakt. Bedrijven moeten dus van alles regelen, en laten dat over aan gespecialiseerde uitzendbureaus. Zo’n bureau geeft de werknemer een tijdelijk arbeidscontract en brengt hem onder bij de oude werkgever.

Bedrijven en instellingen, inclusief grote werkgevers zoals ING, Ahold en Unilever, hebben dus nauwelijks 65-plussers in dienst. Desgevraagd kan bijvoorbeeld ING ons niet eens zeggen hoeveel van de 30.000 werknemers ouder zijn dan 65. Áls ze er al zijn, dan staan ze waarschijnlijk op de loonlijst van een uitzendbureau.

De grote uitzondering

Daarom bevat onze Top-10 van de grootste werkgevers voor 65-plussers vooral gespecialiseerde uitzendbureaus. Want dáár, en dus niet bij de bedrijven zelf, zijn 65-plussers vooral in dienst. We vonden één grote uitzondering: het bedrijf Autoreset in Amsterdam . Met 1400 65-plussers in dienst is Autoreset de grootste seniorenwerkgever van ons land. Het bedrijf is een afsplitsing van de nummer 2 in de Top-10: Oudstanding. Dit uitzendbureau heeft ruim 1200 65-plussers aan het werk in allerlei sectoren.

De Doorwerkgever richt zich specifiek op mensen die na hun 65ste bij hun baas willen blijven. Het bureau neemt de mensen in dienst en plaatst ze terug in de oude functie. Het bureau werkt met een eigen ‘doorwerk-cao’. Daarin is het recht op vakantiedagen en de (gedeeltelijke) betaling bij ziekte en arbeidsongeschiktheid geregeld. Het bedrijf is een succes, want sinds de start een half jaar geleden hebben ze al 450 mensen aan het doorwerken.

Hoger opgeleiden

Wie denkt dat ouderen alleen ‘eenvoudige baantjes’ zoeken, vergist zich. “Vooral hoger opgeleid personeel weet ons te vinden, bijvoorbeeld mensen in het onderwijs en de zorg”, meldt Annelous Vrancken van De Doorwerkgever.

Ook bij Oudstanding loopt het aanbod van ‘hoog’ tot ‘laag’. Zo is er daar nog een vacature voor financieel medewerker en een ontwerper van motorfietsen.
Bij uitzendbureau Ervaren Jaren, goed voor vijftig doorwerkbanen, ligt de nadruk volgens filiaalmanager Jan Boerefijn wel op ‘eenvoudige baantjes’, zoals het rijden van bloemen op de veiling. Maar er is nog veel meer. Zo is het bureau Nestrx in Dordrecht er trots op dat er binnenkort een 82-jarige aan de slag gaat als projectleider in de scheepvaart. “Maar we hebben ook een 76-
jarige schoonmaker die fulltime werkt”, zegt directeur Remco Valkman.

De meeste doorwerkers gaan echter niet voor een volledige baan. Senioren willen vóór alles flexibiliteit. Daar zijn maar weinig werkgevers op ingesteld, en dat is dus geen stimulans om door te werken. Daarbij komt dat de werknemer die aan de slag wil blijven, vaak genoegen moet nemen met een
‘uitzendbaan’. Dat betekent vaak een lager salaris en geen cao.

Ideaal is anders...

Kortom: hoezeer politici het doorwerken ook propageren, zij zijn er tot nu toe nog niet in geslaagd de omstandigheden voor doorwerkers echt aantrekkelijk te maken. Sterker: het afromen van de arbeidstoeslag voor 65-plussers, werkt juist ontmoedigend. Voor wie na zijn 65ste tóch wil blijven werken is er letterlijk en figuurlijk werk aan de winkel. Want het is een hele klus om alle fiscale en juridische zaken op een goede én voordelige manier op orde te krijgen.

Conclusie: Nederland is nog lang niet klaar voor doorwerken na je 65-ste. Dat is op dit moment alleen nog voorbehouden aan doorzetters. Maar de banen, die zijn er wel. Wie een beetje zoekt, kan via een uitzendbureau
zonder veel moeite een passende baan vinden.

AOW uitstellen, doorwerk-CAO

Doorwerken houdt de gemoederen in Den Haag flink bezig. Het kabinet vindt dat doorwerkers hun AOW maximaal vijf jaar moeten kunnen uitstellen. Dan wordt de AOW ook hoger. Ook wordt gepraat over extra belastingvoordeel van maximaal €3500 voor wie het pensioen uitstelt. Dat klinkt mooi, maar veelverdienende doorwerkers moeten waarschijnlijk ook AOW-premie gaan betalen. Definitieve maatregelen waren bij het ter perse gaan van dit nummer nog niet bekend. Het kabinet wil dat we langer doorwerken, want het vreest een verlies aan kennis en ervaring en stijgende kosten van de zorg. Doorwerken moet deze problemen oplossen. Maar het kabinet onderkent ook het gevaar dat onderbetaalde of vrijwillig werkende 65-plussers voor oneerlijke concurrentie op de arbeidsmarkt kunnen zorgen.

Hoe we gaan doorwerken en vooral: hoe dat aantrekkelijker wordt, is dus nog vaag. Eerst gaat het kabinet overleggen met vakbonden en werkgevers, moeten cao’s tegen het licht worden gehouden, en worden de juridische en fiscale gevolgen verder onderzocht. We hebben nog een lange weg te gaan...

In december 2008 is een Special werken toegevoegd, met deze artikelen: