'Als we morgen alle schulden schrappen, zijn ze weg, probleem opgelost'

Beursgoeroe Willem Middelkoop maakte furore door de huidige kredietcrisis te voorspellen. Zijn tip: “Verkoop je huis dit voorjaar. Verzilver die jackpot en ga huren. Zo heb je in één klap een extra buffer.”

Wie met Willem Middelkoop spreekt, moet rekening houden met verdeelde aandacht. Want niet alleen praat en schrijft hij over de economie, hij probeert er ook munt uit te slaan. Altijd. Dus ook tijdens dit gesprek ligt de iPad met actuele goud- en zilverkoersen op tafel en om het kwartier dwalen de ogen af. Deze ochtend gaat het goed. Helaas zit het niet altijd mee, erkent Middelkoop.

“Tijdens een korte vakantie heb ik bedragen verloren waarmee ik een lange wereldreis had kunnen maken. Daar staat tegenover dat ik ook heel veel heb verdiend. Andere mensen kijken naar ‘Goede tijden, slechte tijden’ om te weten hoe het afloopt. Voor de spanning, de cliffhanger. Ik doe dit.” Hoewel Middelkoop er ook weleens naast zit, wordt hij geroemd om zijn rake analyse van de economie.

Sinds hij in 2007 de kredietcrisis voorspelde, wordt hij zelfs gezien als beursgoeroe. En als deze goeroe ergens heilig in gelooft, dan is het in goud en zilver. “Dat is altijd geld geweest en zal ook altijd geld blijven.” Critici bestempelen hem als een doemdenker en onheilsprofeet, die zo vaak in de media te zien is dat zijn rampscenario’s vanzelf uitkomen. Want als je maar vaak genoeg roept dat het slecht gaat met de economie, dan slaat de paniek vroeg of laat automatisch toe. Middelkoop doet die kritiek af als te veel eer. “Zonder Willem was die kredietcrisis er ook wel gekomen. Wat heb ik nou voor invloed op de huizenprijzen in de Verenigde Staten? Ik probeer zaken alleen maar zo goed mogelijk te snappen en zo duidelijk mogelijk uit te leggen. Daar maak je jezelf niet altijd populair mee.”

Wat is de ergste belediging die jou ooit ten deel viel?
“Dat ik op een stilstaande klok lijk. Want die heeft ook twee keer per dag gelijk. En dat terwijl je analyse dan wél gewoon klopte. Terwijl je het wél gewoon goed had gezien. Maar andere economen willen de boodschap niet horen en ze gunnen je het succes niet. De kinnesinne en de jaloezie die je dan ontmoet… Stuitend!”

Waar komt die geldingsdrang vandaan?
“Dat is de dominee in mij. Waar die precies vandaan komt, weet ik niet; hij is er in ieder geval altijd al geweest. Toen ik als 15-jarige met fotograferen begon, vond ik het verschrikkelijk onbevredigend om die foto’s in een album te stoppen en daarna in de kast te zetten. Dat wil je toch aan de wereld laten zien? Datzelfde heb ik nu met mijn ideeën over ons economische systeem. Ik heb me daar de afgelopen 25 jaar echt in verdiept en nu snap ik het eindelijk. Dan ga ik al mijn kennis en inzichten toch niet op een zolderkamertje voor mezelf houden? Ik móet dat delen.”

Wat zou iedereen over dit systeem moeten weten?
“Dat het een doodzieke patiënt is die we met allerlei kunstgrepen nog even in leven kunnen houden. Het systeem is gebaseerd op het maken van geld door schulden op elkaar te stapelen. Dat houdt vanzelf een keer op. Weet je dat een bank iedere euro die ze bezit wel tien keer uitleent? Zo creëert ze nieuw geld. Daar staat natuurlijk een onderpand tegenover, bijvoorbeeld een huis. Maar als de hypotheek op dat huis niet meer kan worden betaald, dan moet de bank die afschrijven van dat toch al kleine eigen vermogen. Zo komt ze razendsnel in de problemen.”

Wat betekent dat voor ons spaargeld?
“Misschien zal de spaarrente nog een beetje stijgen, maar die stijging zal niet in verhouding staan tot het risico dat je bij een bank loopt. Dan zou je minstens 5 procent moeten krijgen. Mensen hebben een grenzeloos vertrouwen in dit systeem. Bij de bank is mijn geld veilig, denken ze. Dat is niet verstandig, want één stroomstoring en je kunt niet meer bij je geld. En zoals ik al zei: banken zijn kwetsbaar. Dat sommige mensen maar één tientje contant geld in hun portemonnee hebben, snap ik niet. Wat dat betreft kunnen we nog iets leren van de generaties voor ons. Die hadden niet alles op de bank staan, want je weet maar nooit. Ze stopten wat in een oude sok. Vaak kochten ze ook nog goud of zilver.”

Wat betekent deze crisis voor de pensioenen?
“Omdat de pensioenen niet meestijgen met de inflatie, levert iedereen al een paar jaar in. Het lijkt om een paar procent per jaar te gaan, maar dat is genoeg om dekoopkracht van ouderen steeds verder aan te tasten. Ik verwacht overigens niet dat er in 2012 massaal gekort gaat worden op de pensioenen. Vooral omdat de beurzen met dank aan Europese hulp wel weer even zullen herstellen. Dat is goed nieuws voor de pensioenfondsen en gepensioneerden. Maar het herstel is tijdelijk: het economische systeem is zoals gezegd doodziek. Het is alleen maar wachten op de volgende dip. Dan wordt korten onvermijdelijk.”

Moeten we dat lijdzaam afwachten?
“Nee, zeker niet. We hebben nu genoeg waarschuwingen gehad, dus het is de hoogste tijd om de realiteit onder ogen te zien. Dit is echt een wake-up call. Je moet het systeem niet blind vertrouwen. Gebruik dit jaar om orde op zaken te stellen voor jezelf. Veel ouderen hebben het voordeel dat ze in een huis zitten met overwaarde. Van een ton, maar soms ook wel van een half miljoen of meer. Mensen kopen iedere maand een lot in de hoop zulke bedragen te winnen! Mijn tip is: verkoop je huis dit voorjaar nog. Verzilver die jackpot en ga huren. Door al die leegstaande huizen valt er voor huurders veel te kiezen. Zo heb je in één klap een extra buffer, waardoor je minder afhankelijk bent van de grillen van pensioenfondsen en banken. En wie later zorg wil inkopen, kan dat dan gewoon zelf betalen. Wacht niet met de verkoop van je huis, want in de toekomst wordt dat alleen maar moeilijker.”

En het systeem, wie gaat dat op orde krijgen?
“Dat een geldsysteem valt, is niets nieuws. Dat is al 180 keer eerder gebeurd. Alleen voor deze generatie is het nieuw, en dus een schok. Als dit geldsysteem in de toekomst verdwijnt, draait de wereld gewoon door en gaan we op zoek naar een ander systeem. In de tussentijd kan het een echte chaos worden. Dat wil niemand, dus komen alle neuzen dezelfde kant op te staan. Mijn verwachting is dat deze crisis uiteindelijk leidt tot een grote schuldensanering. Dat kan bijna niet anders. Schulden bestaan alleen op papier. Als we morgen beslissen alle schulden te schrappen, zijn ze weg. Probleem opgelost. Maar om het kloppend te krijgen, moet je daartegenover ook bezit wegstrepen. Het is dan de vraag wie die rekening gaat betalen.”

Nu zijn dat de spaarders, beleggers en gepensioneerden?
“Tot nu toe wel, en dat is het onrechtvaardige aan deze crisis. Er is een paar duizend miljard schuld, maar ook ontzettend veel rijkdom. Alleen is die rijkdom geprivatiseerd door enkele gelukkigen die optimaal gebruik hebben gemaakt van het systeem. De schuld is gesocialiseerd en weggezet bij ‘het volk’. De steenrijke belegger Warren Buffett heeft niet voor niets gezegd: laat mij nou méér betalen! Als alle oliesjeiks ook meedoen, komen we al een heel eind. Zouden ze mij vragen of ik 10 procent van mijn vermogen wil inleveren om het systeem te redden, dan zou ik het meteen doen.”

Willem Middelkoop (49) werd landelijk bekend als beurscommentator op RTL7. In 2007 brak hij door als beursgoeroe met zijn boek 'Als de dollar valt'. Zijn meest recente boek heet 'Goud en het geheim van geld' (2011). Naast zijn werk als publicist en spreker, handelde hij met AmsterdamGold.com actief in goud en andere edelmetalen. Vorig jaar verkocht hij dat bedrijf. Sindsdien runt hij Gold&Discovery Fund, een beleggingsbedrijf dat vooral investeert in de ontginning van edelmetalen.

Lees ook: