Bewonder het stilstaan van de tijd in IJlst

Halve dag

IJlst is een van de Friese elf steden. Waar buurman Sneek uitgroeide tot een flinke stad met poorten en een omwalling, bleef IJlst wat in de luwte liggen. Eeuwenlang was IJlst niet veel meer dan een grachtje met aan weerszijden huizen en boerderijen. Later volgden de scheepswerven en de fabriek van Nooit­gedagt waar schaatsen, gereedschap en speelgoed werden gemaakt. IJlst was een houtstad, waar de molen het hout zaagde en timmerlieden en scheepsbouwers hun brood verdienden.

De schaarse stadsuitbreidingen vonden plaats aan de noordelijke en de oostelijke kant van dat ene grachtje. En dat maakt IJlst uniek. Direct ten westen van het centrum ligt de Ruterpolder. Weideland, doorsneden door sloten. Wie daar wandelt, ziet vrijwel hetzelfde stadsgezicht als iemand die daar tweehonderd jaar geleden liep: de kerktoren, de schoorsteen van Nooit­gedagt en een klapbrug. Vlak achter die schoorsteen ligt een pontje waarmee wandelaars zichzelf kunnen overzetten. Een pad leidt langs het roodbonte vee van Rispens State, naar het meest ongeschonden stadsgezicht van Nederland.

Hele dag

Het wandelpad door de Ruterpolder is een kleine vier kilometer lang en voert dwars door de weilanden naar het andere einde van het grachtje. De Eegracht staat bekend om zijn overtuinen. De schuin aflopende grasveldjes liggen direct aan het water. Wie vanuit zijn huis naar de overtuin wil, moet eerst de straat oversteken. Dat is geen punt. Verkeer is er nauwelijks, de weg langs de gracht loopt dood. Het stadje is nooit ingericht op wegverkeer, al het transport ging over het water. Lange tijd leidde er zelfs maar één weg naar IJlst. Mede dankzij die wat geïsoleerde ligging heeft IJlst zijn intieme karakter weten te behouden. Zelfs de industrie in het stadje heeft iets knus. In het Doe en Kijkcentrum in het oude fabrieks­gebouw komt de roemruchte geschiedenis van Nooitgedagt tot leven. En aan de oevers van de Geeuw laat houtzaagmolen De Rat een paar keer per week de wieken draaien. Dan stampen de zaagramen op en neer en worden boomstammen in plakjes gezaagd of het niets is. Achter de molen loopt het Sneekerpad, het prachtige schelpenpaadje richting Sneek.

Weekend

Niet ver van de molen liggen vier bootjes afgemeerd waar vier huisjes bij horen. Deze houten Sinnehúskes bieden onderdak aan iedereen die IJlst en omgeving wil verkennen. De inrichting is modern en voorzien van alle gemakken. De aluminium fluisterboot, de Sinneskou, is bij de huurprijs inbegrepen. Over de Geeuw naar Sneek en het Sneekermeer, of juist de andere kant op richting Heeg of Oudega: het kan allemaal. IJlst is een knooppunt in het uitgestrekte net van water­wegen dat dit deel van Friesland omspant, dezelfde waterwegen waarover de inwoners zich vroeger verplaatsen. En waarover schaatsers in de winter van stad naar stad jagen wanneer een dikke ijslaag de golven heeft gestold. Langs plekken waar zelfs fietsers en wandelaars niet kunnen komen. Ook stadsherberg Het Wapen van IJlst verhuurt logementen, met uitzicht op IJlst, op de gracht en op de passerende bootjes. Is het te fris om te varen maar nog niet fris genoeg om te schaatsen? Dan is de Elfstedentocht per auto (200-250 kilometer) een prachtig alternatief.

Lees ook:

• Reisverslag: zou Herschel zijn oude thuis missen? 
• Uw hobby loont: 3 verhalen van Pluslezers
• Hoogtepunten van langlaufen in Scandinavië
• Wandeling van de maand: Groene Wissel Nijmegen