Geen snelweg voor mijn deur!

De eerste onheilstijding lezen de Spaarndammers drie jaar geleden in de lokale krant. Recreatieschap Spaarnwoude ontvouwt daarin zijn plannen om in en rond het Fort Benoorden Spaarndam, dat op de Werelderfgoedlijst van Unesco staat, een vakantiepark te ontwikkelen. Daar leggen de dorpsbewoners zich niet bij neer. Ze starten een politieke lobby. “Met succes, want de gemeente Amsterdam heeft zich onlangs, zoals Haarlem eerder al deed, uitgesproken tegen de plannen”, vertelt Jan Pranger. Hij is bestuurslid van de Stichting Natuurbehoud Fort Benoorden Spaarndam. “Argument voor de afwijzing is vooral de verwachte verkeersproblematiek in de zomermaanden. Het is nu afwachten hoe het verder gaat, want de twee andere betrokken gemeenten, Haarlemmermeer en Velsen, en de provincie Noord-Holland zijn wel voor.”

Contact met bestuurders

De Spaarndammers lijken aan de winnende hand. Maar dat bereikten ze niet zomaar. De Stichting van Pranger, die bestaat uit leden met hart voor de natuur, sloeg de handen ineen met andere belangenorganisaties in de regio. “We hebben echt alles uit de kast getrokken”, zegt het bestuurslid, “een petitie op internet waarmee we tweeduizend handtekeningen hebben verzameld, een protest­demonstratie en de uitgave van een krant met alternatieven voor het behoud van het Fort, dat hard aan renovatie toe is.”

Pranger belt geregeld met journalisten van lokale kranten en weet inmiddels precies wie de belangrijkste lokale bestuurders zijn van de betrokken gemeenten. Hij ontdekte zelfs wie vriendjes is met wie. Zo blijkt een van de betrokken gemeenteraadsleden, die vóór de komst van het bungalowpark is, te werken bij het Recreatieschap.

Samen sta je sterker

De Spaarndammers hebben het aangepakt volgens het boekje. Het algemene advies is namelijk om een dergelijk besluit zo vroeg mogelijk via de politiek te beïnvloeden. De Vereniging Eigen Huis (VEH) raadt bewoners aan om brieven te sturen aan beslissers en met hen in gesprek te gaan.

Ze adviseert ook medestanders te zoeken. Samen sta je sterker. Elkaar vinden kan bijvoorbeeld op de informatiebijeenkomsten van het project, maar ook via lokale organisaties, het forum van Eigen Huis of gewoon bij de bakker. Vraag ook vooral advies aan iemand die eerder met dat bijltje heeft gehakt.

Bezwaar maken doe je zo

Tegen ieder bouwproject waar inwoners last van hebben, kun je bezwaar maken. Hoe dit moet, is geregeld in de Wet ruimtelijke ordening.

Het begint met het zogeheten voorontwerpbestemmingsplan, waarbij u inspraak hebt. Het resultaat hiervan is het ontwerpbestemmingsplan, waarop u ­wederom kunt reageren tijdens de inzageperiode van zes weken.

De gemeenteraad stelt het uiteindelijke bestemmingsplan vast. Kunt u zich hierin niet vinden, dan is beroep mogelijk bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Dat kost €160.

Bent u voor rechtsbijstand verzekerd, dan betaalt deze verzekering dit griffiegeld. Bijstand door een advocaat of jurist is niet verplicht, maar kan vooral bij een groot (financieel) belang wel verstandig zijn. Zeker in het bestuursrecht, dat als een taai specialisme geldt. Bent u het ook niet eens met de uitspraak van de bestuursrechter? Dan is er nog een laatste appèlmogelijkheid bij de Raad van State.

Juridische hulp

Blijf wel realistisch. Als plannen eenmaal op tafel liggen, zijn ze vaak niet meer tegen te houden. Volgens financieel-juridisch dienstverlener DAS gaan bouwplannen in 80 procent van de gevallen waar het bedrijf bij betrokken is, gewoon door. Zeker als het om grote projecten gaat, zoals de verlegging van de A2 of de aanleg van de Noord/Zuidlijn in Amsterdam. Dat betekent niet dat er geen invloed op kan worden uitge­oefend. “Het lukt ons regelmatig om de bouwplannen te beïnvloeden, zodat de bebouwing iets verder van het woonhuis van een klant af komt te liggen bijvoorbeeld”, vertelt bestuursrechtjurist Olav Wagenaar van DAS.

Niet dat hij zieltjes wil winnen, maar zijn advies is om altijd juridische hulp in te schakelen en niet zelf te procederen. “De precieze effecten van bestemmingsplannen op de korte en lange termijn zijn lang niet altijd helder. De Wet ruimtelijke ordening is bovendien een lastige wet die vaak verandert.”

Compensatie schade

Moet de gemeente voor het geplande project het bestemmingsplan veranderen? En vermindert daardoor de waarde van uw huis? Dan kunt u – of uw advocaat –tot slot van de juridische procedures planschadevergoeding aanvragen (zie ook Geld + Recht, februari 2013). Voorwaarde is dat u niet van de bouwplannen wist bij aankoop van de woning.

Als de procedure om het bestemmingsplan te wijzigen toen al begonnen was, komt u niet in aanmerking voor schadevergoeding. De compensatie moet worden aangevraagd binnen vijf jaar na het definitieve besluit.

Jan Pranger hoopt dat het bij hem zo ver niet hoeft te komen. Hij geniet van zijn vrije uitzicht over de weilanden en de schapen die op Fort Benoorden Spaarndam grazen. Geen spoor van honderden toeristen die zich op de smalle dijkjes van zijn woonplaats zouden verdringen om naar het vakantiepark te gaan.

Pranger is positief en denkt dat de plannen een stille dood zullen sterven. “Fort Benoorden Spaarndam staat er over duizend jaar nog, daarvan ben ik overtuigd. Nu moeten eerst de verhoudingen binnen de politiek normaliseren. Ik hoop dat we daarna met alle ­betrokken partijen om de tafel kunnen zitten voor een nieuw plan. Zonder ruzie dit keer.”