Haaruitval? U kunt er iets aan doen!

Dat u elke dag haar verliest, is normaal. Het wordt immers constant vernieuwd volgens een precieze cyclus. Elke dag vinden we in onze haarborstel gemiddeld 10 tot 15% van onze haren terug, die op natuurlijke wijze in de telogene fase (aan het einde van hun levenscyclus) zijn terechtgekomen. Dit cijfer varieert naargelang ons genetisch erfgoed (het haar van mannen vernieuwt sneller) en de morfologie van de schedel. U kunt dus makkelijk 20 tot 100 haren per dag verliezen zonder dat uw arts zich zorgen zal maken. In geval van twijfel zal hij zijn diagnose stellen door niet alleen de uitgevallen haren maar ook de kwaliteit van de nieuwe haren (in de anagene fase) en de fijnheid van de haartjes te analyseren.

Talloze oorzaken

Zodra onze haarborstel vol zit, raken we in paniek. Het kan echter ook gewoon gaan om een tijdelijke haaruitval (gedurende twee tot drie maanden) die na een specifieke gebeurtenis optreedt (een seizoenswissel, een chirurgische ingreep,...) en altijd omkeerbaar is. Chronische haaruitval wordt meestal veroor- zaakt door een verstoring van de schildklierwerking of stress. In dat geval is ze geheel of gedeeltelijk omkeerbaar. Omdat de oorzaken de behandeling bepalen, zetten we de belangrijkste boosdoeners op een rijtje.

1. De seizoenen
In de lente en de herfst verliezen we gewoonlijk meer haar. Deze situatie duurt niet langer dan zes weken en hoewel iedereen er last van heeft, gaat deze tijdelijke (en lichte) haaruitval meestal onopgemerkt voorbij. Ze kan wel andere oorzaken van haaruitval verergeren. Na enkele weken is onze haardos echter weer even weelderig als voordien. Wetenschappers kunnen dit fenomeen niet zo goed verklaren. Ze weten alleen dat de hormonen die de haargroei bevorderen in de zomer meer gestimuleerd worden, en dat het haarverlies op het einde van het warme seizoen dan groter is. De haaruitval in de lente zou te maken kunnen hebben met de ophoping van toxines tijdens de winter.

2. De voeding
In het algemeen heeft ons haar te lijden onder een onevenwichtig voedingspatroon op het gebied van vitamines, mineralen, spoorelementen, aminozuren en essentiële vetzuren. De belangrijkste oorzaak van haaruitval blijft echter een tekort aan ijzer. De meeste mensen (en vooral vrouwen) eten te weinig fruit en groenten (276 g per dag, zeggen de statistieken, in plaats van de aanbevolen 600 g). Dit heeft uiteraard gevolgen voor de gezondheid van de huid en de haren. Die hebben immers microvoedingsstoffen nodig, vooral vitamine B. Als u ze niet uit een evenwichtige voeding haalt, kunt u een voedingssupplement nemen.

3. De leeftijd
Wanneer het vrouwelijke hormoon niet meer voldoende afgescheiden wordt, bijvoorbeeld tijdens de menopauze, veroorzaakt dit haaruitval. Het oestrogeengehalte daalt immers terwijl het gehalte aan androgenen (mannelijke hormonen die in kleinere hoeveelheid ook bij de vrouw terug te vinden zijn) stabiel blijft. Deze wanverhouding resulteert dan in haarverlies. Dit geldt vooral bij vrouwen vanaf de premenopauze, van wie de hoofdhuid genetisch gevoelig is voor androgenen. Zonder behandeling is er geen verbetering mogelijk.

Bovendien zijn er andere factoren die de situatie verergeren. Sommige HST’s (hormoonsubstitutietherapie) en het steroïde hormoon DHEA hebben dezelfde gevolgen. In dat geval kan een hormoonsubstitutietherapie met een antiandrogene werking, m.a.w. een therapie die zeer actieve progestativa tegen het mannelijke hormoon bevat, soelaas bieden. Sommige specialisten raden eveneens aan om lokale behandelingen (massages, speciale shampoos) te gebruiken of voedingssupplementen te nemen, maar ze geven toe dat u geen wonderen mag verwachten.

4. Erfelijkheid
Bij mannen is een zeer grote gevoeligheid voor androgenen (mannelijk seksueel hormoon) in 90% van de gevallen verantwoordelijk voor androgenetische alopecia. De levenscyclus van het haar wordt immers zodanig versneld dat de haarzakjes het productietempo niet meer kunnen volgen en bijgevolg fijner haar gaan produceren. Tot ze uiteindelijk elke activiteit stoppen en de huid kaal wordt. Het is dan ook beter voor deze onomkeerbare fase in actie te schieten, zodra het geleidelijke haarverlies vastgesteld wordt: bij mannen eerst ter hoogte van het voorhoofd en rond de slapen en daarna op de kruin.

Ook bij vrouwen kan de hoofdhuid overgevoelig zijn voor androgenen. Deze genetische haaruitval wordt vaak in de hand gewerkt door bepaalde anticonceptiemiddelen, hormoonsubstitutietherapieën etc. Ook in dit geval treedt het verlies geleidelijk op en kenmerkt het zich in een eerste fase door de vorming van fijnere haartjes. De plaats van de betrokken zones is verschillend. Bij vrouwen wordt de haaruitval eerst op de kruin vastgesteld. Als het probleem niet behandeld wordt, treedt geleidelijk kaalheid op.

De familiale voorgeschiedenis is altijd interessant voor een dermatoloog. Als uw ouders of grootouders al vroeg met hetzelfde kwaaltje te maken kregen is de kans reëel dat er erfelijkheid in het spel is. Door vanaf het eerste haarverlies een arts te raadplegen zullen behandelingen snel vruchten afwerpen. Het is zelfs zo dat mannen en vrouwen die weten dat ze een risico op alopecia lopen en die het probleem snel aanpakken, uiteindelijk een meer weelderige haardos kunnen hebben dan diegenen die de aandoening niet hebben maar hun haar niet verzorgen!

5.Stress
Stress veroorzaakt soms gedragsstoornissen, zoals het dwangmatig uittrekken van het eigen haar. Dit wordt trichotillomanie genoemd en leidt in extreme gevallen tot gedeeltelijke kaalheid. Psychotherapie is dan aangewezen. Uit recent onderzoek is gebleken dat ook bepaalde externe factoren een schadelijke invloed kunnen hebben op het haar. Denk maar aan UV-straling, milieuvervuiling, gebruik van een haardroger, kleuringen maar ook overwerkt en vermoeid zijn kunnen haaruitval veroorzaken.

Stress maakt dat er vrije radicalen geproduceerd worden en veroorzaakt onzichtbare micro-ontstekingen waarvan de gevolgen tot in de haarwortels merkbaar zijn. Deze ontstekingen verharden het collageen rondom de haarwortel, waardoor de wortel verstikt en het haartje op den duur uitgestoten wordt. Sinds kort beschikken we echter over stoffen die op deze oorzaak kunnen inwerken.

De haarwortel is van veel bloedvaten voorzien en dus hypergevoelig voor stress. Maar stress verhoogt ook de afscheiding van talg en produceert toxines die een lokale irritatie en op lange termijn haaruitval kunnen veroorzaken. En aangezien haaruitval ook heel wat psychische spanning meebrengt, mag dit probleem absoluut niet geminimaliseerd worden. Zo snel mogelijk een dokter raadplegen is dan aangeraden. 

6.Geneesmiddelen
Bloeddrukverlagers, ontstekingsremmers, cholesterolverlagers, cortisone, antidepressiva maar ook de stoffen die gebruikt worden tijdens algemene verdovingen kunnen een invloed hebben. In dit geval treedt het eerste haarverlies ongeveer drie maanden na de chirurgische ingreep of het begin van de behandeling op. De ernst van de symptomen hangt af van de voorgeschreven doses, de duur van de behandeling en uiteraard de persoonlijke gevoeligheid. De haaruitval, die in dit geval de volledige schedel treft, is omkeerbaar zodra u met de geneesmiddelen stopt, maar keert terug als u ze opnieuw neemt. Het gaat hier vaak om een ingewikkelde situatie. Eerst moet u zeker zijn dat de haaruitval een gevolg is van de behandeling. Vervolgens moet de arts de schadelijke moleculen trachten te vervangen terwijl hij de aandoening van zijn patiënt met de best mogelijke resultaten verder behandelt.

Gangbare oplossingen

Als haarverzorgingsmiddelen geen effect hebben, raadpleeg dan een dermatoloog (bij voorkeur gespecialiseerd in haarproblemen). Hij zal eerst een diagnose proberen te stellen: dermatologische aandoening, endocriene problemen, onevenwichtige voeding, psychologische shock,... Er wordt vaak een trichogram uitgevoerd: enkele haren worden met hun wortel uitgetrokken om de groeifase te bepalen. Soms is er geen verklaring, wat een behandeling echter niet uitsluit! Verder hangt de therapie af van eventuele andere aandoeningen aangezien ze nooit een ander geneesmiddel mag tegenwerken (bijv. tegen een hoog cholesterolgehalte of depressie). Het grote voordeel is dat een dermatoloog uw klachten niet onderschat.

1.Medicatie
Sommige geneesmiddelen in de vorm van lotions of capsules geven goede resultaten. Maar medicatie houdt ook altijd een risico in op bijwerkingen. Als u ze  denkt nodig te hebben, raadpleeg dan  een dermatoloog.

2.Voeding
Verse (of diepgevroren) groenten bevatten massa’s vitaminen en mineralen. Ze zijn onmisbaar en voeren onder meer vitamine A aan: een belangrijke antioxidant en dus nuttig tegen vrije radicalen. Hoe ouder u wordt, hoe hoger de productie van deze vrije radicalen. In dat geval verkalken de aders, wordt de huid minder elastisch en verschijnen er rimpels. Antioxidanten vertragen dus het verouderingsproces. Planten bevatten ook vitamine E en C.

Verder willen we er op wijzen dat de zwavel in uien en look de weerstand aanzienlijk verbetert. In geval van zwaveltekort breken de nagels en haren gemakkelijker. U kunt aan salade eveneens wat noten toevoegen. Ze bieden tien keer meer mangaan dan welke andere plant ook. Volgens zeer recent onderzoek zou dit spoorelement een belangrijke antioxidante rol vervullen en op deze manier ouderdomsverschijnselen voorkomen. Maar er zijn nog enkele voedingsstoffen of -supplementen die u in geval van haaruitval maar beter in voorraad kunt hebben. 

- Olijfolie (niet verhit):
Een kwaliteitsvolle vetstof, rijk aan vitamine E en onmisbaar voor de opname van bepaalde vitaminen. Olijfolie hoort er altijd bij!
- Koninginnenbrood:
Koninginnenbrood is een luxehoning! Het bewijs: in de bijenkorven hebben alleen de koninginnen er recht op. En ze leven dan ook langer dan de werkbijen. Het is een van de voedingsmiddelen die het rijkst is aan aminozuren (waarvan acht essentieel), voedingsstoffen (calcium, koper, ijzer, fosfor, kalium, silicium, zwavel) en vitamine A, B (B1, B2, B3, B6, B7, B8, B12), C en D Verkrijgbaar in natuurwinkels en in sommige supermarkten.
- Biergist:
Concentraat van voedingsstoffen met een neutrale smaak die u dus ongestoord kunt uitstrooien over yoghurt, kwark en salades, of verwerken in een soep. Het bevat voornamelijk vitamine B, ijzer, kalium en fosfor.
- Stuifmeel:
Voedingssupplement in de vorm van capsules.?Is rijk aan spoorelementen, minerale zouten en essentiële aminozuren. Het is volledig natuurlijk. Het zou wonderen verrichten bij een fletse haardos. Voor een maximale doeltreffendheid neemt u een stukje stuifmeel op de nuchter maag. Kauw er goed op en doe dit twee keer per dag. Verkrijgbaar in natuurwinkels en in sommige  supermarkten.

3. Haartransplantatie
Als de meest geavanceerde geneesmiddelen niet doeltreffend blijken te zijn, kan alleen nog een chirurgische ingreep helpen.

Een haartransplantatie kan de haardos mooier maken maar geen extra haar toevoegen aan de hoofdhuid. Als er ongeveer 70.000 van de 100.000 oorspronkelijke haren overblijven, zal de specialist ze opnieuw verdelen. Hij neemt haartjes weg uit goedbehaarde stukken en plant ze in op de plaatsen waar de schedel kaal is. De ingreep wordt uitgevoerd onder plaatselijke verdoving en het resultaat oogt natuurlijk.

Ten slotte zijn er nog ingrepen zoals de FUT-methode (Follicular Unit Hair Transplants), waarbij een reepje hoofdhuid (huid + haar) versneden wordt en vervolgens geïmplanteerd in het kalende gebied. Deze ingreep gebeurt onder algemene verdoving en moet uiteraard uitgevoerd worden door een ervaren plastisch chirurg.