Help, ook hij is in de overgang

Niet alleen vrouwen, ook mannen kunnen last krijgen van overgangsperikelen. Al hebben de klachten natuurlijk niets te maken met de menstruatiecyclus. Hoe zit het met deze ‘penopauze’?

Hoe werkt het?

Net als bij de vrouw krijgen mannen ergens tussen hun veertigste en vijftigste jaar te maken met veranderingen in de hormoonspiegel. Dit kan zich uiten in lichamelijke en geestelijke klachten.

Welke klachten dat zijn verschilt van persoon tot persoon. Niet iedereen krijgt dezelfde klachten en de een zal er meer last van hebben dan de ander. Bepaalde lichamelijke of geestelijke klachten komen wel wat vaker voor in deze leeftijdsfase.

Het roer om

Lichamelijke gevolgen van een dalend testosterongehalte zijn botontkalking en vermindering van de spierkracht. Een lagere hormoonspiegel kan ook geestelijke gevolgen hebben zoals emotionele instabiliteit en achteruitgang van mentale functies als geheugen en leercapaciteit.

Zowel bij mannen als bij vrouwen kan een gevoel van ‘is dit het nou’ ontstaan. Het besef dat een groot deel van het leven al achter je ligt en de onzekerheid of het leven dat je leidt nog wel genoeg bevrediging geeft. Het scheidingspercentage in deze periode is dan ook hoog om zo vrij te zijn nieuwe impulsen te vinden. Veel gescheiden mannen hebben hun carrière al op de rails. Ze blijken verrassend vaak een nieuw gezin te stichten met een jongere vrouw, de bekende 'tweede-kansgezinnen'.

Seksueel

De overgang kan ook gevolgen hebben voor het seksleven. De zin in seks kan verminderen, de erectie wordt minder hard en stevig, het duurt langer voor de erectie tot stand komt en deze verdwijnt sneller. De spieren trekken minder goed samen met als gevolg dat het sperma minder krachtig naar buiten komt. Ook de hoeveelheid sperma, die vrijkomt bij een zaadlozing, vermindert. Het voorvocht wordt minder of verdwijnt helemaal.

Gelukkig betekent dit absoluut niet dat mannen geen seks meer kunnen hebben, het gaat alleen allemaal wat langzamer.

Om welke hormonen gaat het?

Mannelijke hormonen zijn ondermeer dihydrotestosteron (DHT), testosteron en dehydroepiandosteron (DHEA).

Testosteron beïnvloedt de spierproductie en de groei van schaam- en lichaamshaar. DHT heeft invloed op de groei van de prostaat, baard- en lichaamshaar en het hoofdhaar. In combinatie met erfelijke factoren is dit hormoon bepalend voor het moment dat kaalheid optreedt. Dit begint vaak met een kalende kruin (het bekende kransje) of kalende inhammen.

Dat daling van het testosterongehalte reden is voor stemmingswisselingen blijkt uit een onderzoek van de Medical Research Council’s Human Reproductive Sciences Unit in Edingburgh (Schotland). Zij merkten dat mannen lusteloos, futloos en geïrriteerd kunnen worden en, bij een sterke daling van het hormoon, zelfs alle zin in seks verliezen. Ook krijgen ze last van opvliegers.

Uit het onderzoek bleek gelukkig ook dat het percentage mannen, dat last heeft van overgangsverschijnselen, beduidend lager dan vrouwen. Slechts 20 procent van de mannen krijgt te maken met een of meerdere symptomen.

Dit Irritable Male Syndroom (IMS) heeft wel dezelfde heftigheid als het premenstrueel syndroom of de overgang bij vrouwen. Volgens de Amerikaanse psychotherapeut Jed Diamond kunnen mannen met IMS zelfs volstrekt onhandelbaar worden.

Effecten van hormoonbehandeling

Lang niet altijd zijn klachten te wijten aan een tekort aan testosteron. Om dat vast te stellen zal een huisarts het testosterongehalte bepalen. Als de waarde inderdaad te laag blijkt dan kan dat een reden zijn om met een hormoonbehandeling het niveau weer op pijl te brengen.

Het hormoon kan worden toegediend met injecties, pillen of pleisters. Voordat met een hormoonbehandeling wordt begonnen onderzoekt de arts of de man prostaatkanker heeft. Dit is belangrijk om te weten omdat door de toediening van het hormoon, sluimerende prostaatkanker wordt aangewakkerd. De werking van de hormoonpreparaten is echter nog niet optimaal en ook het effect op langere termijn is nog niet bekend.

De effecten op korte termijn zijn toenemen van spiermassa en stevigheid van de botten, vermindering van de cholesterolwaarde en verbetering van het geheugen. Ook nemen slaapstoornissen en depressieve klachten af.

Pas op uw prostaat

Veel mannen hebben er een hekel aan om naar een dokter te gaan. Ze denken dat het toch niet helpt, willen eigenlijk niet weten wat hen mankeert en negeren of verbergen hun kwalen. Dat is niet verstandig, zeker niet bij plasklachten. Oudere mannen hebben een verhoogd risico op prostaatkanker. Hoe eerder dat ontdekt wordt, hoe beter en effectiever deze aandoening behandeld kan worden worden. Plasklachten kunnen wijzen op een vergroting van de prostaat of een andere prostaataandoening. Ga dus altijd met plasklachten naar de dokter.

Praat ook eens met de huisarts als u symptomen heeft als