Het belang van snelheid in het 'Gouden Uur'

Voor de één een magisch moment, voor de ander een zaak van levensbelang. Het gouden uur. In de fotografie staat het begrip voor het eerste en laatste uur zon op de dag, waarbij het speciale licht bijzondere beelden kan opleveren. In de hulpverlening staan die eerste zestig minuten voor de periode, waarin de kans op een succesvolle behandeling en herstel van letsel het grootst is.

Het gouden uur door de hulpverlening

In het eerste uur na een ongeval loopt een slachtoffer het meeste risico op ernstige gezondheidsschade of zelfs overlijden. Tegelijkertijd is in dat uur ook de kans op een succesvolle behandeling het grootst. Daarom worden slachtoffers sinds 1995 ter plaatse behandeld volgens het Advanced Trauma Life Support concept, ontwikkeld door orthopedisch chirurg Dr. James K. Styner. Hij verloor in 1976 zijn familie bij een vliegtuigcrash omdat er geen adequate hulpverlening was. Volgens de systematische aanpak van ATLS handelen hulpverleners in een vaste volgorde. Daarbij behandelen ze het eerst dat waaraan iemand het eerst kan overlijden: belemmering van de luchtwegen en ademhaling. Vervolgens worden eventuele bloedingen gestelpt en pas dan worden andere letsels en kwetsuren behandeld.

Deze behandeling ter plaatse betekent een enorme tijdwinst ten opzichte van vroeger, toen de hulpverlening vooral gericht was op snelheid van het vervoer en de behandeling pas kon beginnen na aankomst in het ziekenhuis.

De traumahelikopter

We herkennen waarschijnlijk allemaal wel de zinsnede uit het nieuwsbericht in de krant: ‘Het slachtoffer is met een traumahelikopter naar een ziekenhuis overgebracht’.  Een traumahelikopter wordt ingezet als de telefonische hulpdienst 112 of een ambulanceverpleegkundige ter plaatse dit nodig acht. Bij oproep vertrekt de helikopter, samen met een arts, binnen twee minuten naar de plaats van het ongeval. Na behandeling wordt de gewonde meestal met de ambulance, en in een enkel geval met de helikopter, naar het ziekenhuis gebracht.

Het gouden uur door omstanders

Helaas komen te veel verkeersslachtoffers nog op de plaats van het ongeval te overlijden omdat omstanders de basisbeginselen van het reanimatie-ABC niet kennen. Ze weten bijvoorbeeld niet hoe ze op een betrekkelijk eenvoudige manier de luchtweg van het slachtoffer moeten vrijmaken. En dat terwijl ook omstanders door de juiste hulp in het gouden uur na een ongeval het verschil kunnen uitmaken tussen leven en dood.

Recent onderzoek onder bijna 600 automobilisten wees uit dat veertig procent meent het meest afhankelijk te zijn van omstanders voor tijdige hulp bij een ongeluk. Bij de hulpdiensten is dat 29 procent.

Goed voorbereid

Een kwart van de respondenten denkt dat ze het in de eerste momenten na een klap vooral zelf moeten opknappen. Alle reden dus om goed voorbereid en met een goede uitrusting de weg op te gaan. Uit genoemd onderzoek kwam ook naar voren dat bijna tweederde van de ondervraagden altijd een mobiele telefoon bij zich heeft. Gebruik deze in geval van nood en bel direct hulpdiensten of familieleden. Het merendeel van de geënquêteerden heeft bovendien uit voorzorg een geel of oranje veiligheidsvestje in de auto, evenals een noodhamer/lifehammer. Zorg er wel voor dat u weet waar alles ligt, want de gouden regel luidt: in geval van nood telt elke seconde.

Tips voor het verlenen van eerste hulp

1. Blijf zo rustig mogelijk om ook de angst van de gewonde niet te verergeren. Bel direct 112.
2. Zorg voor de veiligheid van uzelf, het slachtoffer en de omgeving.
3. Bezorg het slachtoffer niet onnodig pijn en voer geen onnodige handelingen uit.
4. Wees alert. Kijk naar alle verschijnselen en breng een volledig verslag uit aan dokter of geneeskundige dienst.
5. Zorg dat u bekend bent met de EHBO en -middelen en wees vindingrijk genoeg om met de aanwezige materialen en middelen de eerste zorg te verlenen.