Tien automobilisten van 21 tot 76 jaar ondergingen opnieuw een écht theorie- en praktijkexamen. Slechts een enkeling slaagt, maar iedereen steekt er iets van op! Lees hier meer over het grote Plus Magazine rijexamen!
Zeg eens eerlijk: rijdt u altijd met twee handen aan het stuur? En spiegelt u altijd goed bij het inhalen? Waarschijnlijk niet, want met de routine achter het stuur sluipt ook vaak de slordigheid erin. Rijervaring maakt gelukkig veel goed, vooral omdat je leert verder vooruit te kijken en beter inspeelt op het overige verkeer.
Jongeren hebben op hun beurt vaker last van een zware rechtervoet, waarmee zij het gaspedaal nogal eens te diep intrappen. Ze rijden goedkopere, oudere en vaak slechtere auto’s. Ze nemen meer risico, missen ervaring en hebben meer afleiding van vrienden of muziek in de auto. Aan de andere kant zitten de rijlessen nog vers in het geheugen en weten ze beter ‘hoe het hoort’. Althans, dat zou je denken.
Plus Magazine nam de proef op de som. En wat blijkt? Oud rijdt beter dan jong. En uit cijfers van verzekeraars blijkt dat jongeren veel meer brokken veroorzaken dan ouderen (zie grafiek). Pas op zeer hoge leeftijd neemt het aantal ongevallen iets toe. Maar de score blijft beter dan de categorie onder de 27 jaar. Het beeld dat soms wordt geschapen van ‘gevaarlijke bejaarden’ is dus niet terecht. Plus Magazine gaf – in samen-werking met het CBR (Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen) – tien kandidaten de kans om opnieuw een rijexamen af te leggen. Zowel theorie als praktijk. Na een oproep op onze website stroomden de aanmeldingen binnen. De nieuwsgierigheid naar nieuwe regels is groot. En opvallend veel mensen willen graag weten hoe het is gesteld met hun rijvaardigheid en theoriekennis.
Rijkunst bijhouden
Eigenlijk is het vreemd dat we bijna nergens terecht kunnen om onze rijvaardigheid bij te houden. De ANWB geeft een paar cursussen en je hebt de zogeheten broemdagen van Veilig Verkeer Nederland, veel meer is er niet. Wie het rijbewijs binnen heeft, wordt geacht een leven lang veilig te rijden. Uit de aanmeldingen selecteerden we een divers gezelschap van evenveel mannen als vrouwen, kilometervreters en bescheiden rijders, 50-plussers en 50-minners.
De oudste deelneemster, Rita Boerrigter (76), doet mee omdat ‘ze weleens wil weten of ze nog even mee kan’. Ze haalde 54 jaar geleden haar rijbewijs op Curaçao. Het theorie-examen bestond nog niet, afgezien van een paar simpele vragen van de examinator. De eerste keer zakte ze nog, omdat de motor uitviel tijdens een hellingproef. Maar binnen een week reed ze opnieuw af en slaagde alsnog. Sindsdien is ze naar eigen zeggen alleen maar beter gaan rijden. “Je groeit met het verkeer mee.”
Vijftig bonnen
Stephan van Andel (21), onze jongste deelnemer, heeft zijn rijexamen nog vers in het geheugen. Hij heeft een beginnersrijbewijs. Dat kan hij de eerste vijf jaar kwijtraken als hij tot drie keer toe een strafpunt krijgt na een aanhouding in het verkeer. Bijvoorbeeld vanwege bumperkleven, meer dan 30 kilometer te hard rijden en het veroorzaken van ongevallen waarbij doden of gewonden vallen.
Het beginnersrijbewijs is ingevoerd omdat jongeren meer brokken veroorzaken. De strenge regels moeten de jongeren tegen zichzelf te beschermen. Stephan is door zijn vader aangemeld voor ons herexamen vanwege zijn ‘eigenzinnige rijstijl’. Die heeft hem in bijna drie jaar autorijden al meer dan vijftig bekeuringen voor te hard rijden opgeleverd. Samen met acht andere kandidaten stappen Stephan en Rita achter het stuur om te zien of ze voor een modern rijexamen zouden slagen. En in de hoop er iets van op te steken.
Herkennen we gevaar?
Het theorie-examen bestaat uit twee onderdelen: 25 vragen over gevaarherkenning, gevolgd door 40 vragen over verkeersregels en verkeersinzicht. Het onderdeel gevaarherkenning levert weinig problemen op. Ten eerste omdat de lat niet zo hoog ligt: van de 25 moet je er 13 goed beantwoorden. Bij de gevaarherkenning krijgt u als kandidaat een vraag voorgeschoteld over een situatie die u ziet door de voorruit van een auto. Vervolgens krijgt u drie mogelijkheden: remmen, gas loslaten of niets doen.
Op die manier wordt getoetst of kandidaten het verkeer goed inschatten en daar goed naar handelen. “Dus niet zomaar op de rem gaan staan als er een auto kort achter je zit. Maar de meeste ervaren chauffeurs slagen gewoon op dit onderdeel”, zegt Henk van Merriënboer, de examenmanager van de CBR-vestiging in Barendrecht. Dat geldt niet voor het tweede onderdeel van het theorie-examen met 40 vragen. Daarvan moet je er 35 goed hebben om te slagen.
Vaak zijn het vragen die je met ja of nee moet beantwoorden, soms is het multiple choice, en er zijn enkele open vragen. Zoals: ‘Hoeveel centimeter mag een lading die u op het dak vervoert aan de zijkant van het voertuig uitsteken?’ Die vraag richt een bloedbad aan onder onze kandidaten. Het juiste antwoord blijkt 20 centimeter te zijn.
En de lat ligt hoog: je mag maximaal vijf fout hebben. Dat ervaart ook Arjen Boer, die voor zijn werk veel rijdt. Ruim twintig jaar geleden legde hij nog een foutloos
theorie-examen af. “Ik had ze allemaal uit mijn hoofd geleerd, want toen waren het nog ‘gewone’ vragen die je alleen met ja of nee kon beantwoorden.” Nu eindigt Arjen op 34 goede antwoorden: op één puntje gezakt. Balen. Vooral omdat de kans groot is dat hij bij één vraag de knop te laat heeft ingedrukt.
Examenzenuwen
De vaart zit er namelijk goed in: binnen een uur worden de 65 vragen op de kandidaten afgevuurd. Om het helemaal echt te laten lijken, zitten onze deelnemers gewoon tussen echte examenkandidaten. De identiteit van de kandidaten wordt vooraf gecontroleerd, want er komt ook weleens een slimmere broer of zus langs om het examen voor iemand anders te doen. Een strenge instructie hoor er dus ook bij: niet spieken (gebeurt dagelijks) en mobieltjes uit!
Gaat-ie toch af, dan mag je direct vertrekken. Ook het werken met de kastjes is even wennen. Al met al hangt er een knetterende spanning in het benauwde examenlokaal. “Het werkte allemaal behoorlijk op mijn zenuwen”, erkent Nico Breur. Hoe ze het gedaan hebben, weet eigenlijk niemand na afloop. “Lastig”, piept een kandidaat. Een ander zucht nog maar eens. Niemand voelt zich zeker van een positieve uitkomst. Uiteindelijk slagen vier kandidaten voor hun theorie. Drie vrouwen en één man: Alexandra Roctus, Ageeth Tetteroo, Aad van Andel en Rita Boerrigter. De andere zes zakken. Achteraf gaan er dan ook stemmen op om meer te doen om de kennis op peil te houden. Een tv-programma misschien? Of een verplicht theorie-examen bij het verlengen van het rijbewijs?
De weg op
Voor het praktijkexamen staat officieel 55 minuten. Dat is inclusief een introductiegesprek, een ogentest en een toelichting achteraf. Het echte rijden duurt maar een half uur. Dat lijkt weinig, maar op de achterbank bij één van de ritten valt op hoeveel een chauffeur eigenlijk doet binnen die 30 minuten. Parkeerplaats af rijden, afslaan, schakelen, spiegelen, invoegen, stukje snelweg, uitvoegen, borden herkennen, voorrang verlenen, snelheid in de gaten houden, achteruit inparkeren. En
intussen maken we ook nog een praatje met de examinator.
Het lijkt allemaal zo vanzelfsprekend, maar dat is het natuurlijk niet. Om nog iets meer van de kandidaten te vragen, is het ‘zelfstandig naar een bepaalde bestemming rijden’ een vast examenonderdeel. Je mag een navigatiesysteem gebruiken. Rita Boerrigter krijgt een zogeheten clusteropdracht. Dan beschrijft de examinator de route: “We rijden hier de parkeerplaats af, gaan direct linksaf, rijden door tot de volgende rotonde. Daar gaan we rechtdoor en bij de eerstvolgende rotonde rechtsaf. Daarna bij de bank het parkeerterrein op en daar doen we een bijzondere verrichting.” Met pen en papier in de hand op de achterbank kost het mij al moeite om het allemaal te onthouden, maar Rita rijdt pittig en zonder problemen naar de bestemming.
Ken uzelf
De examinator let onder meer op de beheersing van de auto, kijkgedrag, voorrang verlenen en rekening houden met andere weggebruikers. En op het wegrijden, het bochtenwerk, gedrag op kruispunten, in- en uitvoegen, inhalen en natuurlijk de bijzondere manoeuvres, zoals keren en inparkeren. Daarnaast worden kandidaten
tegenwoordig gedwongen om zelf na te denken over hun rijgedrag. Vóór het examen vullen ze daarom een formulier in waarop ze zichzelf een rapportcijfer geven voor onderdelen zoals sociaal rijgedrag en omgaan met het voertuig. Dat formulier wordt
achteraf besproken en gebruikt bij de toelichting op de uitslag van het examen.
Zes man gezakt
Alle Plus-deelnemers geven zichzelf voldoendes op het reflectieformulier. Maar de examinatoren zijn een stuk strenger. Zes van de tien kandidaten zakken voor hun praktijkexamen op grond van het totaalbeeld. Veel kandidaten laten steken en steekjes vallen. Hans Neeleman vergeet bijvoorbeeld weleens richting aan te geven, rijdt onnodig links en ziet soms een zijstraatje en een verkeersbord over het hoofd. Stephan van Andel wordt tijdens het examen nog even gewaarschuwd voor een flitser: “Als je nu niet afremt, heb je een dure bon te pakken.” Ageeth Tetteroo vergeet de binnenspiegel en trapt in de bocht de koppeling in.
Arjen Boer denkt op een rotonde nog even voor een fietser langs te kunnen. Maar zwakke verkeersdeelnemers moet je ongehinderd voorrang verlenen. Wilma Peulen rijdt te onrustig en kijkt volgens de examinator niet ver genoeg vooruit. Nico Breur heeft nog zo de zenuwen van het theorie-examen dat hij op de snelweg per ongeluk naar drie schakelt in plaats van naar vijf. En hij vergeet ook nog een dode hoek. De vier overige kandidaten slagen wel voor het praktijkexamen. Dat betekent dat slechts twee van de tien deelnemers geslaagd zijn voor theorie en praktijk. De senioren rijden duidelijk beter dan de jonkies, want de twee geslaagden zijn de 50-jarige Aad van Andel en de 76-jarige Rita Boerrigter. “Ik kan dus nog wel even mee”, roept Rita opgetogen. Aad vindt het vooral héél erg jammer dat zijn 21-jarige zoon Stephan niet geslaagd is. “Ik hoop dat je er iets van opsteekt, jongen”, schatert Aad. Stephan zegt maar even niets...
Maar geslaagd of gezakt: alle deelnemers hebben wat van hun herexamen opgestoken. “Echt heel nuttig. Er slijten toch veel verkeerde gewoontes in. Ik weet nu weer waar ik op moet letten”, zegt Wilma Peulen.
