Dat Nederland zijn grootse verleden in de zeevaart koestert, is te zien in tal van bekende musea. Maar er zijn ook minder bekende maritieme musea met verrassende collecties.
63 meter lang
In 1783 werd in Delfshaven (bij Rotterdam) het oorlogsschip De Delft te water gelaten. Het moest VOC-schepen in de Europese wateren beschermen, maar lag veertien jaar later al op de bodem van de Noordzee. In dezelfde haven bouwen mbo-leerlingen onder leiding van vrijwilligers nu aan een replica, die 63 meter lang en 57 meter hoog moet worden. Daar zijn ze al tien jaar mee bezig en het is nog lang niet af, maar boeiend is het wel. Leuk voor het kleinkind: schieten met een kanon.T 010-276 01 15 of www.dedelft.nl
De wieg van Pak Yon
Zeevaarder Jan Janse Weltevree, wie kent hem niet, strandde in 1626 in Korea. Het beviel hem goed daar. Je kunt zeggen dat hij ‘veroosterde’: hij noemde zich Pak Yon, trouwde met een Koreaanse en werd zelfs adviseur van de regering. Maar in De Rijp (N-H) zijn ze nooit vergeten dat daar zijn wieg stond. Museum In ’t Houten Huys conserveert het roemrijke walvisvaardersverleden van de streek en stelde een tentoonstelling over Weltevree’s levenswandel samen met een hoog VOC-gehalte. Leuk voor het kleinkind: de zwerf- en zoektocht door het museum. T 0299-67 12 86 of www.houtenhuis.nl
Museum met heldenstatus
De zee geeft en de zee neemt. En dat laatste trachtte Dorus Rijkers (1847-1928) juist te voorkomen. Meer dan vijfhonderd schipbreukelingen wist hij vanuit de haven van Den Helder uit de zee te vissen. Geen wonder dat het Nationaal Reddingmuseum zijn naam draagt. Behalve alles wat met de mensenredder te maken heeft, bevat het museum een aantal historische reddingsboten. Bonus: het Marinemuseum ligt ernaast. Leuk voor het kleinkind: de windtunnel testen. T 0223-61 83 20 of www.reddingmuseum.nl
Een bunker als aquarium
Bijna alle dieren en planten die je uit de Noord- en Waddenzee kunt vissen, van garnaal tot geep, van blaaswier tot knotswier, zijn te zien in het aquarium van het MuzeeAquarium in Delfzijl. En dat is heel slim ondergebracht – want zo creëer je precies het goede klimaat – in een Duitse bunker met muren van drie meter dik. Ook de collectie schelpen en scheepsmodellen mag er trouwens wezen. Leuk voor het kleinkind: roggen aaien in de aaibak. T 0596-63 22 77 of www.muzeeaquarium.nl
Van scheepsjongen tot admiraal
Heel Vlissingen ademt de geest van Michiel de Ruyter (die er geboren is), maar het MuZEEum nog iets meer. Een van de panden van het museum is het Lampsinshuis uit 1641, genoemd naar de reder Cornelis Lampsins. De Ruyter begon daar als touwslagersjongen zijn zeeheldencarrière. Extra deze zomer: elke zondag t/m 30 oktober om 14.00 uur start een stadswandeling vanuit het MuZEEum (behalve op 17 en 24 juli) langs Michiel de Ruyter-plekken. Leuk voor het kleinkind: maritieme computergames spelen. T 0118-41 24 98 of www.muzeeum.nl
Leuker dan school
Het onderkomen van het IJmuider Zee- en Havenmuseum is goed gekozen: het historische gebouw van De Visserijschool, Nederlands eerste school voor visserij. Het museum laat zien hoe IJmuiden na het graven van het Noordzeekanaal kon uitgroeien tot een van de grootste vissershavens in West-Europa. En dat doet het met succes, blijkt uit het gastenboek: “Gisteren met drie kleinkinderen (van 4, 6 en 8 jaar) ruim drie uur in het museum rondgekeken. Wij waren alle vier enthousiast en komen zeker nog eens terug. Complimenten ook voor de vriendelijke ontvangst.” Leuk voor het kleinkind: de visveilingklok bedienen. T 0255-53 80 07 of www.zeehavenmuseum.nl
Drijvende vuurtoren
Ooit een verlichte rots in de branding, nu een museumschip. Lichtschip 12 Noord Hinder deed zo’n dertig jaar dienst als drijvende vuurtoren, maar ja, de moderne navigatiemiddelen stellen schepen inmiddels in staat om tot op de millimeter nauwkeurig uit te rekenen waar ze op een zandbank lopen. In 1994 werd de Noord Hinder als laatste Nederlandse lichtschip definitief van zee gehaald en nu ligt het in de haven van Hellevoetsluis. Dankzij de inzet van oud-bemanningsleden en vrijwilligers kunt u er een kijkje nemen. Leuk voor het kleinkind: naar de lichtkoepel klimmen. T 06-5757 57 92 of www.noordhinder.nl
Crimineel verleden
Zestiende-eeuwse schilderijen, scheepsmodellen en -gereedschappen doen het rijke maritieme verleden van Zierikzee herleven, maar dé attractie van Maritiem Museum Zierikzee is het gebouw zelf, beter bekend als Gravensteen. Vierhonderd jaar lang deed het dienst als gevangenis. De cellen op de eerste verdieping zijn tot op de dag van vandaag grotendeels intact gebleven, inclusief de teksten die de criminele matrozen in de houten wanden en deuren kerfden. “DE DUVEL MOET SE HALEN DIE ONS OP GRAVESTE HAELDEN.” Leuk voor het kleinkind: op zoek gaan naar de oudste inscriptie uit 1577. T 0111-45 44 64 of www.schouwen-duiveland.nl
We zien wel waar het schip strandt; hier dus
Toepasselijker bouwmateriaal voor een juttersmuseum is nauwelijks denkbaar. De plaquette aan de wand van het Wrakkenmuseum op Terschelling vertelt het hele verhaal: “In 1906 werd deze boerderij gebouwd van het wrakhout van de Noorse 3-mast bark ‘Cyprian’. Sinds 1968 koffiehuis en tevens een particulier jutters- en duikersmuseum. Kom gewoon even binnen.” Wie dat doet, treft een allegaartje aan voorwerpen aan, afkomstig van de scheepswrakken in de Noord- en Waddenzee. Leuk voor het kleinkind: piraat spelen op de Woeste Willem. T 0562-44 93 05 of www.wrakkenmuseum.nl
Koffers vol schatten van de zee
Dat is apart. Een maritiem museum verwacht je aan de kust of op z’n minst op een plek waar water in de buurt is. Maar Drenthe? Toch bevat het Miramar Zeemuseum in Vledder een uitzonderlijke verzameling schatten van de zee. Ze zijn afkomstig van juffrouw Jeanne Warners, die op 55-jarige leeftijd begon met schelpen rapen en er niet meer mee kon ophouden. Toen ze op 86-jarige leeftijd overleed, had ze zo’n tachtig landen bereisd en koffers vol zeecuriosa mee naar huis gesleept. Leuk voor het kleinkind: een speurtocht doen. T 0521-38 13 00 of www.miramar-zeemuseum.nl
Een volledig overzicht van maritieme musea in Nederland vindt u hier:
- Overzicht: maritieme musea in Nederland
Lees ook:
- Plus Magazine