Miljoenen mensen stappen voor geen goud in het vliegtuig. Kalmeringspillen zijn geen oplossing, een speciale training wel.
Stuiteren, schokken; Ron Bakkers (46) had het gevoel dat hij niet in een vliegtuig zat, maar in de achtbaan. Een gammele achtbaan, waaruit hij elk moment neer kon storten. Na die turbulente vlucht durfde hij jaren niet meer te vliegen. ''Ik besefte hoe kwetsbaar je eigenlijk bent in de lucht, en was ervan overtuigd dat vliegen gevaarlijk was. Vervelend, want voor mijn werk moest ik afspraken in het buitenland annuleren. Mijn vrouw en dochter deed ik tekort omdat we alleen nog maar met de auto op vakantie konden.''
Vliegangst in Nederland
In Nederland lijden miljoenen mensen aan vliegangst. Hoeveel het er precies zijn is niet bekend, maar ongeveer 10 tot 40 procent van de westerse bevolking ouder dan 18 heeft er last van, zo blijkt uit onderzoek uitgevoerd door vliegangstinstituten, universiteiten en vliegtuigfabrikanten in onder meer Europa en de Verenigde Staten. Sommige vliegangstigen hebben nog nooit gevlogen, anderen zijn ermee gestopt. En er zijn mensen die ondanks hun angst toch vliegen.
Huisartsen schrijven hen nogal eens kalmeringspillen voor, maar dat is geen oplossing, vertelt dr. Lucas van Gerwen, psychotherapeut, vlieger en directeur van Stichting VALK (VliegangstBestrijding Leidse universiteit KLM). ''Angst kun je alleen overwinnen als je het toelaat en er vervolgens mee leert omgaan. En kalmeringstabletten kunnen zelfs gevaarlijk zijn, want je bent waarschijnlijk niet in staat om adequaat te reageren op het moment dat een situatie daar echt om vraag. Daar komt nog bij dat kalmerende pillen niet altijd werken, waardoor sommige mensen nog steeds erg bang zijn tijdens de vliegreis.''
Wat helpt wel?
Wat wel helpt tegen vliegangst, is een training bij de Stichting VALK. Van de achtduizend mensen die de cursus in de loop der jaren gevolgd hebben, vliegt 96 procent nu weer geregeld. De stichting is een samenwerkingsverband tussen de universiteit Leiden, KLM, Schiphol en Transavia. De stichting is het eerste en enige gespecialiseerde vliegangstinstituut in Nederland.
''Er zijn tal van oorzaken van vliegangst mogelijk'', zegt Van Gerwen. ''Je kunt het ontwikkelen na een turbulente vlucht, zoals
Ron Bakkers, of tijdens een periode dat je niet zo lekker in je vel zit door indrukwekkende ervaringen, problemen thuis of op het werk. Vaak hebben mensen nog een of meer andere angsten, zoals hoogtevrees, claustrofobie, sociale angst of controledwang.'' Al die angsten worden in een keer aangepakt tijdens de cursus. ''Na de training zien we dan ook dat mensen meer zelfvertrouwen hebben en beter in hun vel zitten. Ze hebben stressmanagement-technieken aangeleerd die ze ook op het werk of thuis kunnen toepassen. Bevrijding van de vliegangst betekent vaak ook bevrijding van andere angsten en dat leidt tot een meer ontspannen en plezieriger leven.''
Ron Bakkers heeft na zijn training inmiddels al verschillende vluchten binnen Europa gemaakt. ''Zonder angst. Zelfs turbulentie doet me niets meer. De volgende vliegreis ben ik nu aan het uitzoeken samen met mijn vrouw en dochter. Het wordt in elk geval een verre bestemming!''
Van angsthaas tot Cessnapiloot
Annette van 't Zet (55): ''Het loeiende geluid van de motoren, de kracht waarmee je achterover in je stoel werd gedrukt. Vreselijk. De start vond ik het allerergste in de jaren dat ik ondanks mijn angst toch vloog. Acht jaar geleden maakte ik mijn eerste vlucht mee. Ik hoorde geluiden in het vliegtuig die ik niet kon thuisbrengen. Ik voelde me raar in mijn hoofd en dacht dat de luchtdruk wegviel, maar mijn man en vrienden sliepen gewoon door. Doodsbang bang was ik. Ik transpireerde en durfde niet te bewegen.
Daarna was vliegen een ware beproeving. Al op de luchthaven keek ik met afschuw naar dikke Amerikanen met hun te zware koffers. Ik was ervan overtuigd dat het vliegtuig die niet kon dragen. Op een gegeven moment besloot ik niet meer te vliegen. Ik kreeg al buikpijn als ik een vliegtuig zag.
Omdat ik heel graag weer eens met mijn man mee wilde op reis, meldde ik me vorig jaar aan voor een vliegangstbehandeling bij Stichting VALK. Aan het einde van de tweede trainingsdag zaten we met de hele groep in het vliegtuig op weg naar Milaan. Doodeng, maar ik vloog! Ik wilde nog een stapje verder. Samen met Lucas van Gerwen maakte ik een vlucht in een Cessna, een klein vliegtuig voor maximaal vier personen. Toen ik instapte dacht ik: waar begin ik aan? Maar eenmaal in de lucht voelde ik me geweldig. Ik heb zelfs nog even aan de stuurknuppel gezeten.''
Stichting VALK
Een vliegangsttraining bij Stichting VALK bestaat uit een diagnostisch onderzoek en indien nodig, een individuele behandeling en/of groepstraining. Er wordt gewerkt met onder meer een vliegsimulator en een virtual-reality helmbril. Voor elke client wordt een programma op maat samengesteld. De begeleiders zijn ervaren klinisch psychologen en psychotherapeuten die tevens piloot zijn. De cursus duurt twee dagen, met een terugkom-programma na drie maanden, om terugval te voorkomen. De training kost 960 euro en wordt, afhankelijk van de ziektekostenpolis, geheel of gedeeltelijk vergoed door de ziektekostenverzekeraar.
Meer informatie: 071-527 37 33 of www.valk.org
Zelfhulp
Voor wie de gang naar Stichting VALK nog net een stap te ver is, ontwikkelde het instituut een Zelfhulpbox. Deze bestaat uit het boek ''Over Vliegangst en hoe je ervan af komt'' van Lucas van Gerwen, een pocket met tips voor aan boord en twee coaching-dvds. Kosten: 260 euro. Informatie: www.vliegangstvrij.nl
