Komkommers en andere klimmende groenten kunt u zelfs in het kleinste hoekje van uw tuin of balkon kwijt. Geef ze een pot met goede grond en met hun grijpgrage tentakels banen ze zich een weg naar boven.
Vroeger was het heel gewoon: een siertuin en een moestuin die door een heg en een hekje van elkaar gescheiden waren. Die tijd is voorbij. De tijd en de ruimte ontbreekt ons om een aparte sier- en moestuin bij te houden.
Dat houdt niet in dat we helemaal geen groenten van eigen oogst meer zouden kunnen eten.
Er zijn nogal wat klimmende groenten die we langs gaas of stokken de lucht in kunnen jagen en die daardoor weinig ruimte innemen. Voor dergelijke klimgroenten heb je zelfs geen tuin nodig, omdat ze het ook in potten of kuipen op terrassen en balkons naar hun zin hebben.
En terwijl onze tuinen kleiner worden, omdat nieuwbouwhuizen op steeds kleinere kavels worden gebouwd, voel je je ook zonder tuin in veel moderne appartementen de koning te rijk. Want vaak beschik je over zo’n ruim terras of balkon dat het geen enkel probleem is om ook zonder tuin te tuinieren.
U kunt een balkon of terras opleuken met citrusboompjes, oleanders en andere oranjerieplanten, maar ook groenteteelt behoort tot de mogelijkheden.
Een veldje eigenheimers of bintjes is wat te hoog gegrepen op een balkon en ook een groente als boerenkool of bloemkool neemt veel ruimte in. Maar tomatenteelt is in potten heel goed mogelijk. Drie of vier tomatenplanten in grote potten kunnen een flinke oogst opleveren en een zomer lang in de tomatenbehoefte voorzien. Het voordeel van een tomaat is dat hij recht omhoog groeit en daardoor weinig ruimte in beslag neemt.
Donzige tomaatjes
Om die opgaande groei te bewerkstelligen, is het wel nodig regelmatig te ‘dieven’: scheuten die in de bladoksels van de plant ontspruiten, verwijdert u. Een vakkundig gediefde tomaat kan met gemak manshoog worden zodat de tomaten zonder bukken geplukt kunnen worden. Wie zelf tomaten kweekt, begrijpt waarom de tomaat in het Italiaans pomo d’oro (gouden appel) wordt genoemd.
Vooral in het vroege strijklicht van de morgen zie je hoe niet alleen de hele stengel maar ook de vrucht met gouden donshaartjes bedekt is. Ligt een tomaat eenmaal in de winkel dan is dat donshaar tijdens het transport van de vrucht allang verdwenen. Geef tomaten nooit water op hun blad en maak bij het watergeven alleen de grond nat; nat blad leidt tot allerlei vervelende schimmelziektes.
Klimlustige komkommers
Een terras- en balkongroente bij uitstek is de komkommer, een plant die niet van nature klimt, maar die met zachte dwang toch wel in een piramide van snoeihout omhoog is te leiden. Plant komkommer en piramide in een grote pot, dan profiteert de komkommer optimaal van de warmte van de zon. Komkommerplanten dragen rijk; een of twee planten in potten kunnen u de hele zomer van verse komkommers voorzien. Houdt u niet van komkommers, eet dan de bloemen. Frituur ze in een beslagje van eiwit, meel en water – een ware delicatesse.
Doperwten en pronkbonen
Naast de tomaten- en komkommerteelt zijn er nog meer mogelijkheden. Doperwten en pronkbonen zijn allebei klimplanten; ook zij kunnen omhoog worden geleid waardoor ze betrekkelijk weinig ruimte innemen. Doperwten klimmen met behulp van draaddunne ranken en daarvoor is houvast nodig in de vorm van kippengaas of rijshout.
De pronkboon is makkelijker: die windt zich om alles wat hij maar in z’n buurt vindt, zodat een wigwam van bamboestokken voldoende is. Ook is het mogelijk om pronkbonen te laten klimmen langs de spijlen van een balkon. Pronkbonen zijn niet alleen lekker om te eten, maar ook mooi om naar te kijken.
Het is nu aan de late kant, maar u zou nog steeds pronkbonen kunnen zaaien. Vooral als de nachten zwoel zijn, kiemen de bonen snel en als u nu zaait, zou u in september en oktober nog bonen kunnen oogsten. Leg de bonen een nacht te weken in lauw water en duw er acht in een grote bloempot, waarin u vier bamboestokken hebt gezet die u met de toppen bij elkaar bindt. Houd de potgrond vochtig. Als de bonen eenmaal gekiemd zijn, zullen ze razendsnel groeien.
Het spreekt vanzelf dat voor die spectaculaire groei veel mest en water nodig is. Geef iedere week vloeibare mest en iedere dag water. Vroeger werd op volkstuinen wel rotte vis als meststof gebruikt, maar op een balkon is dat geen haalbare oplossing.
Pronkbonen zijn er in twee kleurslagen: wit en oranjerood. Ook een combinatie van die kleuren komt voor. Oranjerood bloeiende pronkbonen ogen feestelijker dan witte. Een ouderwets ras met rood-witte bloemen is ‘Painted Lady’, een vrolijke pronkboon met een enorme oogst.
Aubergines en paprika’s
Veel groenten die voor balkonteelt in aanmerking komen, zijn niet alleen lekker om te eten, maar ook smakelijk om te zien. Een flinke plant vol aubergines of paprika’s is net zo’n feest voor het oog als een boompje vol citroenen of sinaasappels. En een stuk makkelijker in de omgang. Kuipplanten als sinaasappels en citroenen moeten
’s winters naar binnen, naar de spreekwoordelijke koele slaapkamer die wij geen van allen meer hebben. Paprika’s en aubergines eet je aan het einde van hun groeiseizoen op.De kaalgeplukte planten gooi je in de afvalbak en de potten zet je omgekeerd onder een afdakje of in een berghok.
Geen tijd of ruimte om groenten te zaaien? Van alle genoemde planten – op doperwten en pronkbonen na – zijn in het voorjaar jonge planten te koop bij tuincentra en op markten. Het is zelfs mogelijk om tot laat in het seizoen grote planten te kopen waar de paprika’s, tomaten en aubergines al aan hangen.
