Landgoed de Slotplaats: tal van verrassingen

"Kijk”, wijst boswachter Patrick Huiting, "er staan nu te veel bomen, waardoor je het niet meer goed kunt zien, maar er loopt nog altijd een zichtlijn van De Slotplaats naar Groningen. De bewoners van het landgoed hadden rechtstreeks zicht op de Martinitoren, een kleine dertig kilometer hiervandaan."

Landgoed De Slotplaats in het Friese Bakkeveen werd in de zeventiende eeuw aangelegd door grietman (een soort burgemeester) Van Aylva. Hij bewoonde het Blauwhuis, een slot dat inmiddels is afgebroken. De enige bebouwing op het landgoed nu bestaat uit het voorhuis van de boerderij De Slotplaats, dat dienst doet als theehuis. Wie hier eenmaal zit, moet moeite doen om weer in de benen te komen en het landgoed te ontdekken. Toch doen, want het landgoed kent tal van verrassingen.

Het landgoed maakt deel uit van een van de grootste aaneengesloten bosgebieden van Friesland. Een park is er niet meer te herkennen, wel zijn er nog enkele lange lanen en is de tuin rond het theehuis teruggebracht in de oorspronkelijke Franse stijl, met strakke borders, gladgeschoren gazons en haagjes van beuk en buxus. In de opnieuw aangelegde boomgaard groeien weer oude appelsoorten met namen als rode kroonappel, zoete zilverling en Mooi Neeltje. De uitbater van het theehuis kijkt de appels als het ware uit de bomen om ze in zijn gebak te kunnen verwerken.

De Beakendyk, die over het landgoed loopt, was in de zestiende en zeventiende eeuw onderdeel van een belangrijke handelsroute tussen Friesland en Drenthe. De weg is aangelegd op een hoge zandrug, die indertijd als een baken omhoog stak te midden van de omliggende woeste gronden. “Beaken is het Friese woord voor baken”, zegt boswachter Huiting. “Vaak denkt men dat het beuk betekent, omdat langs deze laan een imposante rij stokoude beuken staat. Voor een rondje rondom de dikste exemplaren heb je twaalf passen nodig.” Vlak aan de Beakendyk ligt ook een zeshoekige sterrenschans, de enige in Friesland en met hetzelfde model als de beroemde schans van Bourtange. Over het ontstaan doen twee theorieën de ronde. Huiting: “Of het was een verdedigingswerk langs de handelsroute, óf een leerobject voor de zoon van de familie Burmania die in de achttiende eeuw het landgoed bewoonde. Hij werd door huisonderwijzer Johan Knoop onderwezen in wis- en meetkunde.”

Op het landgoed groeien voornamelijk naaldbomen. Daarmee was voor de vroegere landgoedeigenaren het meest te verdienen, omdat naaldbomen snel groeien. Natuurmonumenten brengt nu meer variatie in de boomsoorten. Ook mag dood hout blijven liggen of staan. In het dode hout leven larven en insecten die als voedsel dienen voor vogels, en het is een ideale voedingsbodem voor mossen en paddenstoelen. Patrick Huiting is tevreden over het bosherstel: "Zo’n dode eik die prachtig over een smal laantje hangt, is dat niet dramatisch mooi?"

Praktische informatie:
Bakkeveen ligt in de zuidoosthoek van Friesland, onder Drachten.

• Met de auto: neem vanaf de A7 (Heerenveen-Groningen) afslag 30 richting Oosterwolde en volg de borden naar Bakkeveen. Pal voor het bebouwde-kombord gaat u rechtsaf de parkeerplaats van De Slotplaats op.
• Met openbaar vervoer: vanaf NS-station Assen kunt u met de bus in ongeveer één uur in Bakkeveen komen.
• Wandelen: Natuur­monumenten heeft een gemarkeerde wandeling van zeven kilometer over De Slotplaats uit­gezet. Deze kunt u met ongeveer drie kilometer inkorten. Ook uw hond is (aangelijnd) welkom.
• Horeca: Theehuis De Slotplaats is geopend van woensdag t/m zondag van 10 tot 17 uur.

Telefoon 0516- 54 13 33 of www.slotplaats.nl
Meer informatie: www.natuurmonumenten.nl > Natuurgebieden > Friesland.