Else-Marie van den Eerenbeemt (64) is familietherapeute en heeft verschillende boeken geschreven over familiebanden. Deze maand: ‘Ik ben kapot van verdriet. Hoe kan dat nou toch?’
Beste Else-Marie,
Zes weken geleden is mijn moeder (83) overleden. Ik ben enig kind en de relatie met mijn moeder was ronduit slecht. In haar ogen deed ik nooit iets goed, op alles had ze kritiek en uiteraard ook op mijn man Maarten, met wie ik dertig jaar getrouwd ben. Mijn moeder had mij eigenlijk niet nodig, zo simpel is het. Haar adagium was: “Kind, ik red me wel.” Ze was kerngezond, zou die bewuste avond gaan bridgen. De buurman vond haar en belde gelijk naar mij. Maarten nam het telefoontje aan, ik was badmintonnen. Toen ik ’s avonds laat thuiskwam, zei hij letterlijk: “O ja, je moeder is dood.” Hij veronderstelde dat ik opgelucht zou zijn. En misschien verwachtte ik dat zelf ook wel. Maar niets is minder waar. Ik ben volledig ingestort. Ik ben kapot van verdriet. Hoe kan dat nou toch? Mijn man verdraag ik niet meer om me heen. Hij zegt: “Opgeruimd staat netjes, van die heks zijn we eindelijk verlost.” We zijn nu tijdelijk uit elkaar gegaan. Wij hebben geen kinderen, ik wilde niet zo’n moeder zijn.
Antwoord van Else-Marie:
Met het sterven van uw moeder is niet zozeer haar dood aan de orde, maar vooral ook haar leven. Uw moeder verpakte haar zorg in kritiek. Dat is een vorm die moeders vaak hanteren. En dochters nemen die kritiek aan als heilige wetten. Ieder woord van een moeder wordt gewogen op een goudschaaltje. U hebt uw leven ingericht als één grote reactie op uw moeder, tot en met uw eigen kinderloosheid aan toe. En de hoop die u misschien koesterde om ooit nog een betere verstandhouding met haar op te bouwen, is nu vervlogen. En bedenk wel, u hebt u niet kunnen voorbereiden op haar overlijden. Waarschijnlijk dacht u dat er nog genoeg tijd zou zijn om u ooit met haar te verzoenen of om ooit wél iets voor haar te kunnen betekenen. Die kans is nu verkeken. Haar plotselinge dood veroorzaakt een golf van rouw. Om alles wat er niet was en nooit meer zal zijn.
Uw echtgenoot heeft een verkeerd beeld voor ogen gehad. Hij is uw moeder in de loop der jaren gaan zien als een soort geniepige vijand, als de bron van uw repeterende pijn, frustratie en verdriet. Hij heeft u gesteund in uw boosheid, en dat is wel begrijpelijk en lief, maar niet verstandig. Mijn advies voor een partner in zo’n situatie is: je mag wél troosten, maar nooit aanvallen. Het was beter geweest als hij zich wat creatiever had opgesteld en dingen had bedacht die de eeuwige spanning tussen uw moeder en uzelf wat hadden verminderd. Naar het theater gaan met elkaar, een gezamenlijke passie ontdekken, dat soort dingen. Daarmee zou hij indirect een investering hebben gedaan in zijn relatie met u. Dat hij u niet in vliegende vaart naar uw moeder heeft gebracht op de avond van haar overlijden, was een flinke inschattingsfout. U hebt hem eruit gezet. Misschien ook wel omdat het een manier is om postuum voor uw moeder te knokken en om haar alsnog de plek in uw leven te geven die ze verdient?
Ik denk dat het belangrijk is dat u zich postuum met uw moeder verzoent. Voor zover dat mogelijk is, althans. En dat betekent niet een kaarsje branden en zeggen ‘ik heb me verzoend’. Het is een proces. Neem in ieder geval de tijd om uw moeders huis te ontruimen. Laat al haar brieven, dagboeken, schilderijen, kleding door uw handen gaan. Vergroot die ene foto waar ze als stralende jonge moeder blij met haar dochtertje op haar arm staat. Breng haar geschiedenis in kaart door met mensen om haar heen te praten. Heel vaak komt hierdoor de geschiedenis van een moeder in een ander licht te staan en vaak is dat verzoenend. Hoe is zij opgevoed? Welke opdracht kreeg zij mee van háár moeder? Waarom heeft ze maar één kind gekregen?
Hou uw man op de hoogte van waarmee u bezig bent en vraag hem om wat geduld met u te hebben. En misschien kan hij u in de praktische zaken toch wel bijstaan?
Oproep
Wilt u ook advies van Else-Marie over een familiekwestie? Stuur uw brief naar de redactie van Plus Magazine, o.v.v. ‘Else-Marie’, Postbus 44, 3740 AA Baarn! U kunt uw verhaal ook insturen via de email. Uw brief kan, als u dat wilt, anoniem worden geplaatst (vermeld wel altijd uw naam en adres).
Uw brief kan, als u dat wilt, anoniem worden geplaatst (vermeld wel altijd uw naam en adres).
Lees ook oudere afleveringen van Lief en Leed in de familie:
- Plus Magazine
