Lief en leed in de familie: mijn zoon stelt me teleur

Beste Else-Marie,
Ik ben erg teleurgesteld in mijn zoon. Hij is vorige week 35 geworden, heeft geen vaste baan, geen afgeronde opleiding, klust wat en is vooral heel vaag bezig met elektronische muziek. Vroeger kon hij goed leren, net als zijn zus, maar op de middelbare school heeft hij het bijltje erbij neergegooid. Ik heb hem altijd erg gestimuleerd met leren. Mijn vrouw vindt dat ik hem te veel onder druk heb gezet. Maar ik wilde dat hij het makkelijker zou hebben dan ik. Ik heb mezelf moeten opwerken via avondstudies omdat mijn eigen ouders eenvoudige mensen waren. Onze zoon vertoont zich nauwelijks meer en áls hij er is, krijgen we ruzie. Vooral mijn vrouw lijdt daar enorm onder. Hoe komt dit ooit nog goed?

Else-Marie geeft advies:         
“Ik ben bang dat ik het met uw vrouw eens ben. Uw zoon zou waarschijnlijk zeggen: ‘Mijnvader heeft nooit gezien wie ik was’. U hebt uw liefde verpakt in die enorme druk op presteren. Maar een mens is meer dan een rapportcijfer. Dat bent u misschien uit het oog verloren. Als er zoveel nadruk ligt op presteren en het loopt mis, dan komt een kind in een ­vicieuze cirkel terecht; het denkt dat het niets waard is en gaat nog minder presteren. Ik vermoed dat dit bij uw zoon gebeurd is.
Hij komt steeds minder thuis, want ja, wat moet hij vertellen? Hij weet al wat u zult zeggen: ‘Elektronische muziek, dat is toch geen baan?’

Er moet echt iets doorbroken worden en ú kunt dat doen. Hoe? Ik denk dat u geen andere keuze hebt dan u te verdiepen in uw zoon. Waarom nodigt u hem niet uit om samen op stap te gaan naar een concert, wedstrijd, stad of tentoonstelling waarvan u weet dat hij het waardeert? Dat hoeft echt niet meteen een reis naar Parijs te zijn. Houd het beperkt: een korte tijd samen, u praat niet over presteren en u slikt al uw teleurstelling voor de gelegenheid in. Dat zou al een grote omwenteling zijn.

Of zo’n uitstapje nog lukt, is maar ernstig de vraag; het kan zijn dat zijn wereld al zo op slot zit, dat hij u niet meer toelaat. Dan is het misschien een kwestie van af en toe een keertje langsgaan, een kopje koffie bij hem drinken. U kunt op internet uitzoeken wat de muziek inhoudt die hij zo graag draait. Vraag hem ernaar, probeer te begrijpen wat hem boeit, en laat uw eisen varen.
Uw zoon heeft al heel lang geen erkenning meer gekregen van zijn vader en moeder. Misschien kunt u stilstaan bij de vraag wat hij betekent in uw leven. Is hij nog iets anders dan een wandelende teleurstelling? En wat betekent hij in het leven van uw vrouw en dochter? Als u op deze manier over hem nadenkt, plaatst u hem in een ander daglicht.

Het is altijd goed voor ouders om ook apart met een kind af te spreken. Dan doorbreek je de vaste patronen. Grote gesprekken over diepe gevoelens moet u voorlopig vermijden. Iets uitpraten? Welnee, dat wordt alleen maar ruzie. De echt belangrijke dingen komen op onverwachte momenten. Als uw zoon helemaal niets met u wil doen, kunt u hem één keer per week bellen. Houd vol, niet beledigd zijn als hij afwerend is. U bent zijn vader, u investeert nu eenmaal méér. Niet schrikken van de afwijzingen, volhouden. En niet verwachten dat er meteen grote gesprekken komen. Echte liefde zit tussen de regels door.

Misschien dat hij op een gegeven moment zijn vader eens om raad kan vragen over de een of andere kwestie. Of nog mooier: dat zijn vader hém eens om raad kan vragen.”