Natuur en cultuurhistorie van Texel

Texelaars zijn een gastvrij volk; ze laten u graag zien hoe mooi het eiland is. In het duingebied, bijvoorbeeld bij Paal 9 en Paal 28, zijn verschillende plekken vrij toegankelijk. U geniet er van een ruige kuststrook in optima forma. De duinpaden zijn alleen gesloten in het voorjaar, omdat er dan vogels broeden. Bij Paal 9 ziet u wilde runderen en paarden grazen.

De strak groene zeedijk, met uitzicht op de Waddenzee was altijd het domein van grazende schapen. Sinds een paar jaar komen er steeds meer mensen kijken. Het uitzicht vanaf de dijk is indrukwekkend, omdat u daar goed beseft hoe veelzijdig de omgeving van Texel is. U heeft uitzicht over de zee en landerijen en u wordt altijd vergezeld door een heerlijk zeebriesje. Bij helder weer ziet u op een aantal dijkspots de duinenrij, die Texel aan de andere kant beschermt tegen het water. Leuk: de dijk bij De Cocksdorp vormt de start van het Noord-Hollandpad. Dit pad, waarover u de hele provincie doorkruist, is in 2012 uitgeroepen tot wandelpad van het jaar.

Een waterrijke polder vol weidevogels

Waalenburg is een waterrijke polder die de afgelopen jaren is teruggegeven aan de weidevogels. Bedrijven verdwenen stap voor stap uit het gebied en vestigden zich elders op Texel; een ingrijpende en bijzondere operatie. Vanaf de Zaandammerdijk en het lager gelegen fietspad heeft u een mooi uitzicht op het gebied. En Natuurmonumenten heeft er een wandelpad aangelegd, dat buiten het broedseizoen vrij toegankelijk is. Heeft het gevroren? Dan tovert de vorst dit plassengebied om tot de favoriete schaatsplek van Texelaars en Texelgangers.

De Hoge Berg

...ook wel het ‘oude land van Texel’ genoemd. De Hoge Berg maakt deel uit van De Gouden Driehoek. De Gouden Driehoek is een bijzonder gebied rond Oudeschild. U ziet er de tastbare herinneringen aan de Gouden (zeventiende) Eeuw. Nederland was toen een van de rijkste en machtigste landen ter wereld. Texel profiteerde mee dankzij de VOC. Hun handelsschepen gingen voor anker bij Oudeschild. Het glooiende landschap van De Hoge Berg, met tuunwallen, schapen en drinkpoelen is een belangrijk decor van De Gouden Driehoek. De Gouden Driehoek is een initiatief van Museum Kaap Skil in Oudeschild. In dit museum komt u alles te weten over de roemruchte VOC-tijd op Texel.

Horsmeertjes

Veel minder bekend, maar minstens net zo mooi is de Hors en de Horsmeertjes. De Hors is de strandvlakte op het zuidwestelijke deel van Texel. Aan de noordrand van De Hors is veel zandaanvoer. Daar is prachtig te zien hoe duinvorming in zijn werk gaat. De mens grijpt hier bewust niet in, de natuur krijgt vrij spel. De Horsmeertjes en de Kreeftepolder liggen ten zuiden van de Mokbaai. Het zijn jonge duingebieden die ontstaan zijn door de aanleg van zanddijken in de tweede helft van de vorige eeuw. De Horsmeertjes geven een mooi overzicht van de plantenrijkdom van natte duinvalleien. 

Huize Brakestein en Wezenputten

Huize Brakestein heette oorspronkelijk 'het Huis aan den Put', maar werd rond 1745 vernoemd naar de familie Braak, die hier lange tijd woonde. Aan het eind van de 18e eeuw liet de toenmalige eigenaar Leendert den Berger bij Huize Brakestein een tuin in Franse stijl aanleggen. In deze tuin stonden o.a. beelden van Ceres en Neptunus die momenteel in de tuin van Atelier De Vermaning in Den Hoorn staan. Tegenover Brakestein bevinden zich de Wezenputten. Deze waren eigendom van het weeshuis, dat het water uit deze putten vooral verkocht aan de schepen die vanaf de rede van Texel vertrokken. Vandaar de naam ‘Wezenputten.' Het water was ijzerrijk, lang houdbaar en dus gewild water voor schepen die lang onderweg waren. Waar de Wezenputten liggen, vindt u hier op Google Maps.

Ontdek zelf de rijke cultuurhistorie van Texel:

• Het Schipbreuk- en Juttersmuseum Flora van Jan Uitgeest. In dit grootste strandjuttersmuseum ter wereld vertellen jutters hun verhalen. Naast een bonte verzameling voorwerpen, die in de laatste 75 jaar op het Texelse strand aanspoelden, bevat de collectie ook oude tractoren, landbouwwerktuigen en ruim 2500 borden en naamplaten.
• Vuurtoren Eierland: De toren werd tijdens de Georgische Opstand in 1945 zwaar beschadigd. Na de herstelwerkzaamheden bleven zeven van de oorspronkelijke negen verdiepingen over. Vanaf 2009 is de vuurtoren weer deels toegankelijk voor bezoekers. De 153 treden naar de zesde verdieping geven een prachtig uitzicht over het eiland en de zee.
  
• Luchtvaart & Oorlogsmuseum Texel: Met een tentoonstelling over de Opstand van Opstand van de Georgiërs. Let op: het museum is geopend tot en met de herfstvakantie.
• Het Cultuurhistorisch Museum Texel: Vroeger het Agrarisch- en Wagenmuseum Texel. Elk jaar is er een presentatie van één van de centrale thema's: Akkerbouw, Weidebouw, Bloembollenteelt of Vervoer. Het museum is geopend tot en met de herfstvakantie.
• Ecomare bij De Koog. Door de zeehondenopvang het bekendste museum op Texel. Het buitenterrein en de bassins zijn helemaal vernieuwd, waardoor u veel meer van de zeehonden ziet. Ook kunt u hier bruinvissen zien: dit zijn zeer intelligente zeezoogdieren die veel lijken op dolfijnen.
• Oudheidkamer in Den Burg: Een klein museum in een prachtig huis uit 1599. Ingericht met meubels en gebruiksartikelen uit de 19e eeuw. Het museum is geopend tot en met de herfstvakantie.
• Het nieuwe gebouw van Kaap Skil in Oudeschild valt op door het bijzondere design en biedt plaats aan indrukwekkende exposities. Dankzij de allernieuwste technieken komt de maquette van de Rede van Texel helemaal tot leven. U komt in het museum van alles te weten over de roemruchte Verenigde Oostindische Compagnie. Kaap Skil heeft een primeur met de vondsten uit de eerste onderwateropgraving in Nederland, een rijkbeladen zeilschip dat vierhonderd jaar geleden zonk in het Marsdiep. Ook vindt u hier de populaire juttersafdeling en in het Oudeschilder buurtje met huisjes, winkeltjes en werkplaatsen zijn regelmatig demonstraties visroken, smeden en touwslaan.