Ierland, een prachtig eiland met een eeuwenoude cultuur, prachtige natuur en folklore. Een kort overzicht van de hoogtepunten.
De grenzen zijn weg. Er zijn geen roadblocks meer. En van de oude tegenstellingen Ieren – Noord-Ieren en katholieken – protestanten is op het oog niets meer te bespeuren. Auto rijden, wandelen en fietsen in Fermanagh (Noord-Ierland), Sligo en Donegal (Republiek Ierland) betekent de oude grenzen meermalen overschrijden, zonder dat je het merkt. Alleen valt dan vaak een versterkte, bijna op een vesting lijkende, politiepost op, zoals in Belcoo, dat van het republikeinse Blacklion slechts gescheiden is door een brug over een riviertje. Eigenlijk is nu het belangrijkste verschil is het betaalmiddel: in de republiek betaal je, ondanks de tamelijk Europa-onvriendelijke houding, met euro's, in Noord-Ierland met Britse ponden. Maar, opportunistisch en begrijpelijk, men accepteert bijna overal beide muntsoorten.
Ierland is een mooi eiland, de bloedige conflicten (door de eeuwen heen) hebben daar gelukkig nooit invloed op gehad. Groen. Heuvelig. Soms spectaculair (de kusten). Meestal lieflijk. Rustgevend. Een `onthaastte' natuur, met ver van elkaar gelegen boerendorpjes, sappige, door heggen van elkaar gescheiden weilanden vol koeien, en af en toe een stadje.
Sinds kort zijn in dit grensgebied twee fietsroutes uitgezet, de North West Trail (326 km) en de Kingfisher Trail (216 km). Beide routes voeren door glooiend landschap, meestal over stille landwegen. Máár: door het bijna constante op-en-neer, vaak gecombineerd met forse (tegen)wind – het zijn geen gemakkelijke routes en alleen bestemd voor wie over een goede conditie beschikt. Veel beter kan men twee of drie plaatsen als uitgangspunt kiezen, om van daaruit de onmiddellijke omgeving te verkennen.
Enniskillen
Enniskillen bijvoorbeeld. De naam komt van het oud-Ierse Inis Ceithleann, wat `Kathleen's Island' betekent. Met 13.000 inwoners is Enniskillen de grootste nederzetting in County Fermanagh in het uiterste zuidwesten van Noord-Ierland. Het stadje ligt op een natuurlijk eiland en scheidt Upper Lough Erne van Lower Lough Erne, twee meren gevormd door de rivier Erne. De omgeving bestaat uit lage heuvels, die drumlins worden genoemd.
Sinds de 17de eeuw Brits, na een lang beleg van Enniskillen Castle. Dit kasteel, direct op de oever van de Erne, was lange tijd zetel van de elkaar bij voortduring bestrijdende clanhoofden der Maguires, O'Donnels, O'Neills en de Engelsen. Vechten, vechten, alsmaar weer. Meer recent: de St.Michael's School was in 1987 de plek van de `Remembrance Day Bomb', die aan elf mensen het leven kostte. Nu staat hier het Clinton Centre, als symbool van de (nieuwe) band tussen katholieken en protestanten, symbool voor een toekomst van gehoopte vrede.
Ook de in renaissance-stijl opgetrokken 19de-eeuwse Town Hall werd door een bom zwaar beschadigd, in 1972. Inmiddels geheel gerestaureerd herbergt het gebouw een plaquette van Captain Lawrence Oates, die Scott in 1912 begeleidde op diens tocht naar de Zuidpool. Met bevroren voeten verliet Oates de tent waarin de expeditieleden een vreselijke storm uitzaten, met de woorden `I am just going outside and may be some time'. Zijn lichaam werd nooit gevonden.
Aardig opgeknapt is de Buttermarket, waar vroeger de boter – Fermanagh's voornaamste exportproduct in de 19de eeuw - werd opgeslagen en verhandeld. Nu is dit complex Enniskillen's `Craft and Design Centre'. Wat meer? Kerken (katholieke en protestantse), een mooi park en twee oude stenen bruggen, en de Royal School Portora, waar illustere mannen als Oscar Wilde en Samuel Beckett werden opgeleid. En pubs natuurlijk, met William Blake (ter plaatse beter bekend als Blake's of the Hollow) als een aangename gezellige uitschieter.
Sligo
Ook Sligo, in de Republiek, aan weerszijden van de rivier Garvoge, is een mooi uitgangspunt voor fiets- en wandeltochten door het heuvellandschap, langs de inhammen en het meer Lough Gill. De naam komt van het Ierse Sligeach, wat Shelly's Place betekent, vanwege de grote hoeveelheid schelvis die in de rivier werd gevangen. Een oud stadje, maar na alle veldslagen die hier hebben plaatsgevonden is alleen een deel van Sligo Abbey van de Dominicanen overgebleven uit de Middeleeuwen. Sligo werd vanaf de 15de eeuw een belangrijke haven. Tijdens de Grote Hongersnood in de 19de eeuw vertrokken tussen 1847 en 1851 meer dan 30.000 mensen van hier richting Amerika.
De dichter William Butler Yeats (1865-1939) wordt met Sligo geassocieerd - zijn standbeeld staat in het hart van de stad, op de oever van de hier over stenen springende rivier en tegenover het nieuwe statussymbool van Sligo, hotel (en bar en restaurant) The Glasshouse. Veel van wat Yeats schreef heeft betrekking op het mooie landschap rondom de stad. Hij werd geboren in Dublin, maar bracht grote delen van zijn jeugd door hier in Sligo. Voor zijn werk kreeg hij in 1923 de Nobel-prijs voor literatuur, maar critici vinden dat zijn beste werk pas na deze bekroning het leven zag. De dichter stierf in Frankrijk, maar wilde in Sligo worden begraven. Dat gebeurde in 1948, in Drumcliffe, niet ver van de stad.
De omgeving van Sligo – Yeats had dat goed gezien - is heel mooi. Er moeten talrijke `heilige bronnen` zijn, en er zijn vast vriendelijke locals die deze bronnen willen aanwijzen – tenminste, als hun plaatselijke slang begrijpelijk is. Deze heilige bronnen waren al plekken van verering in prehistorische tijden, Later, in de tijd dat het katholicisme was verboden, hielden hier priesters hun missen. Behalve deze bronnen wemelt het van de megalithische graven.
Op een kilometer of vijftien van Sligo, op de hoge oever van Lough Gill, staat het 17de-eeuwse Parkes Castle, dat liefdevol werd gerestaureerd. Een mooie tea room biedt een fraai uitzicht op het meer, dat als een van de mooiste van heel Ierland wordt beschouwd.
Omagh
Nog een stadje – weer gelegen in Noord-Ierland - dat zich uitstekend loont voor verkenningstochten te voet of op de fiets: Omagh, gelegen aan weerszijden van de rivier de Strule. Omagh was marktstad en garnizoensstad, en is in de kern niet veel veranderd sinds de 16de eeuw. De hoofdstraat, waarlangs de meeste monumenten (kerken, kapellen, het courthouse, banken) zich bevinden, heet achtereenvolgens Market Street, High Street, George's Street en Castle Street.
In de groene glooiende omgeving van de stad zijn prehistorische graven en stenen, heilige bronnen, stenen cirkels, beken en meertjes om te vissen en te pootjesbaden. Dorpjes zijn schaars, hier is puur natuur die doorsneden wordt door smalle weggetjes. Heuvels, beekjes, weilanden en koeien, meer is er niet, meer hoeft er ook niet te zijn.
En op enkele kilometers van het centrum, aan de Old Mountfield Road, staat een prachtig gebouw, dat van buiten alleen opvalt vanwege de gele kleur en de `boomsculpturen' naast de tuin. Het is het Georgiaanse Mullaghmore House, een B&B van bijzondere klasse. Een oud, eerbiedwaardig huis met grote kamers, een bibliotheek, een snookerzaaltje en een waarlijk fantastische keuken (het oudste deel van het huis), waarin – klopt het of is het ontsproten aan het brein van de excentrieke eigenaar – op de tafel nota bene, de bekende acteur Sam Neill (van o.m. `The Piano') werd geboren.
Achter het huis bevinden zich werkplaatsen, waarin antieke meubels, schouwen en ramen worden gerestaureerd en waar manden worden gevlochten zoals ze onder andere zijn afgebeeld op de sociologische schilderijen van Breughel.
Informatie
Omagh, Enniskillen en Sligo zijn vanuit Belfast gemakkelijk te bereiken, want er verkeren regelmatige busdiensten vanaf Europa Bus Station. De meeste bussen vervoeren ook fietsen. Maar je kunt ook fietsen huren bij
Wildflower Cycle Tours, James McManus http://www.wildflowercyclingholidays.com/html/links.html
McManus verstrekt ook informatie over de mooiste routes.
Meer informatie:
Tourism Ireland
Spuistraat 104
1012 VA Amsterdam
Northern Ireland Tourist Board
59 North Street
Belfast BT1 1NB
www.discovernorthernireland.com
Mullaghmore House
www.mullaghmorehouse.com
Geschreven door Herbert Paulzen
