De uivormige koepels van kerken, kathedralen en kloosters zijn al van verre te zien in deze cirkel van steden boven Moskou. Nergens breekt de lente zo sprookjesachtig aan.
 |
Zeeën van geel koolzaad
Wie zich wil laten meevoeren door dit bedwelmende gebeier, moet beslist afreizen naar de Gouden Ring, even boven Moskou. Het is een cirkel van steden en dorpen die in de middeleeuwen het culturele en politieke hart van Rusland vormden, lang voordat de huidige hoofdstad zijn dominante positie veroverde.Parel in de kroon is ongetwijfeld Soezdal. De kloosters hier zijn een soort ommuurde eilanden omspoeld door zeeën van geel koolzaad. Hoog boven die zoetgeurende zee schitteren de blauwe koepels van de kathedraal, omgeven door een wal, die ooit bescherming moest bieden tegen de aanstormende Mongolen.
Als ik op een lenteochtend door het lange gras op die wal struin, tref ik overal jonge mensen achter schildersezels. Het blijken kunstacademie-studenten te zijn. Vanuit alle windstreken zijn ze naar Soezdal gereisd om de pracht van Moedertje Rusland vast te leggen.
Maar Soezdal heeft meer te bieden dan religieuze architectuur en kunst. Zo verzeil ik bij toeval in een Troitsa-feest, het Russisch-orthodoxe Pinksterfeest dat de winterkou uit de harten van de mensen moet verdrijven. In het midden van het feestterrein staat een met linten en bloemen versierde berk. Eromheen wordt wild gedanst door meisjes met wapperende vlechten en oude dametjes met even wild wapperende parelkettingen. In het haar dragen ze kransen van berkentwijgen, korenbloemen en seringen. Pompende accordeonklanken, gejoel en felle klederdrachtkleuren vervagen tot één grote uitbarsting van levenslust.
| |
Met veel pathos
Russen houden van schilderen, dat is me in Soezdal wel duidelijk geworden. Dat die passie ze al eeuwenlang in het bloed zit, bewijzen de 17de-eeuwse fresco’s in de Opstandingskathedraal van de Wolga-stad Toetajev.Ik bewonder er Bijbelse scènes in spetterende kleuren, vol drama en humor. Een goddelijke figuur die het universum ontwerpt binnen een soort kosmische zeepbellen. In een magisch blauw tussen de bellen fladdert, zwemt en kruipt het net geschapen leven. Prachtig! Het paradijs waarin Adam aandachtig naar de dieren luistert, is een stralend witte ruimte met groene en donkerrode fonteinvormige bomen. Erboven welft zich een diepblauwe hemel als een goddelijk ooglid. Ook de zondvloed, een geliefd onderwerp op Russische kerkmuren, is met veel pathos neergezet. Onder een massief grijs regengordijn dobbert de ark op een kolkende watervlakte. In de golven vechten de zondaars voor hun leven. Het lijkt een soort verzinnebeelding van de vele rampen die het Russische volk in de loop der geschiedenis hebben overspoeld. In de volgende scène knielen Noach en zijn familie neer in de natte aarde, dankbaar omhoogkijkend naar een regenboog. Achter hen verlaten de dieren de ark over een loopplank. Ze lijken nog even gezellig na te praten. Het grappigst is een eenhoorn. Met een vrolijke grijns kijkt hij terug naar de Ark alsof hij wil zeggen: “Zo’n leuk uitstapje moesten we vaker maken!”
Na uren van gebiologeerd omhoogkijken naar de gewelven zijg ik stijf maar voldaan neer op een kerkbank, de benen losjes over elkaar. Vrijwel meteen word ik vermanend toegesproken door een priester in een zwarte soutane. Ik brabbel wat verontschuldigingen, hoewel ik geen idee heb wat ik verkeerd doe. Er glijdt een glimlach door zijn lange grijze baard, en voorzichtig tilt hij mijn gekruiste been op en zet het op de grond. In een Russische kerk dienen beide voeten stevig op de vloer te staan, begrijp ik. Zou dat zijn omdat de schoonheid ervan je anders zomaar ondersteboven kan blazen...?
| |
Bloeiende kersenbomen
Een paar dagen later roei ik bij Rostov Veliki over een van Ruslands mooiste meren: het Ozero Nero. Een lentebriesje blaast een wolk van ‘sneeuwvlokken’ rond mijn boot. Het zijn de pluizen van uitbundig bloeiende populieren op de oever. De vreemde sneeuwjacht maakt het zicht op Rostov nog sprookjesachtiger: een woud van uivormige koepels, waar zelfs de extra-vagantie van een Disneykasteel niets bij is.
’s Avonds neem ik mijn intrek in een soort kunstenaarsherberg: eenvoudige houten cabines rond een weelderige tuin met bloeiende kersenbomen. Mijn buurman is een beer van een vent met een woeste kop. Uit de achterzak van zijn gescheurde camouflagebroek steekt een fles wodka. Vrouw en kinderen worden met barse stem in het rond gecommandeerd. Ik overweeg of ik niet naar een ander hotel moet omzien, want die fles zal vanavond wel opgaan.
Maar in Rusland moet je nooit te snel je oordeel klaar hebben. Want een uur later zie ik hem in de tuin achter een schildersezeltje zitten, het puntje van zijn tong tussen zijn tanden. Met fijne streken schildert hij een aandoenlijk portret van de groene koepels die boven de kersenbloesem uittorenen. De Russische ziel zit vol tegenstrijdigheden! En als om dat te benadrukken, beginnen de klokken van het paleis het stadje onder te dompelen in hun bloedstollende klanken. Klanken van vreugde en pijn.
Praktisch
| |
Hoe kom je er?
KLM en Aeroflot vliegen direct van Amsterdam naar Moskou in ongeveer 3,5 uur, prijs vanaf €199 p.p. inclusief belastingen.
Visum
Het paspoort moet bij terugkomst zes maanden geldig zijn. Een visum kan worden aangevraagd bij het Russisch Consulaat, Scheveningseweg 2, Den Haag, T 070-364 64 73 of www.ambru.nl.
Of via het Russisch Nationaal Verkeersbureau (zie Infomatie).
Reisorganisaties
Onder meer Tiara Tours, Koning Aap Reizen, Galya Tours en Time Out Reizen organiseren verzorgde reizen of flydrives langs De Gouden Ring.
Om te lezen
‘Moscow, St Petersburg & The Golden Ring’ (Engelstalig), uitg. Odyssey Illustrated Guide, €29.
Informatie
Het Russisch Nationaal Verkeersbureau, T 033-470 27 65 of www.rustravel.nl.
