U wilt geld of spullen weggeven aan de kinderen, maar er toch greep op houden? Ga even bij de notaris langs.
Onder bewind schenken
Wilt u zeggenschap houden over het geld, bijvoorbeeld omdat uw kind nog minderjarig is, dan kunt u schenken onder bewind. U stort dan geld op een rekening die op naam staat van uw kind, zonder dat hij of zij er zelf over kan beschikken.
Voor schenken onder bewind is een notariële akte sterk aan te raden. Ook is het nodig dat de bank meewerkt. De Rabobank kent hiervoor Generatiesparen, voor klanten van private banking. De bank regelt dan kosteloos de notariële zaken voor u. Voor het beleggen van minimaal €40.000 onder bewind kunt u terecht bij de Index People (www.indexpeople.nl).
Het is gebruikelijk dat het bewind afloopt wanneer de begiftigde meerderjarig of bijvoorbeeld 25 wordt. Alleen alle partijen samen (bewindvoerder, begiftigde en eventueel diens wettelijk vertegenwoordigers) kunnen het bewind opheffen in een schriftelijke verklaring.
Herroepelijk schenken
Een herroepelijke schenking kunt u – het woord zegt het al – weer herroepen. Als u denkt het geld of goed ooit nog zelf nodig te hebben, is herroepelijk schenken een optie. Sommige ouders passen een herroepelijke schenking toe bij een kind met wie de band minder goed is. Voor de begunstigde is het minder aantrekkelijk, want die moet het bedrag of het voorwerp van de schenking beschikbaar houden. Bovendien moet de ontvanger er schenkbelasting over betalen. Deze krijgt hij wel weer (grotendeels) terug als hij de schenking zou moeten teruggeven, maar toch.
Om de schenking voor de ontvanger iets attractiever te maken, kunt u bepalen dat de herroepelijkheid vervalt na bijvoorbeeld vijf of tien jaar.
In de praktijk vragen schenkers hun herroepelijke schenking bijna nooit terug, zo is de ervaring van Monique Rombouts, notaris bij Van Gogh Notarissen in Zundert. Een herroepelijke schenking is een slimme manier om uw vermogen tijdelijk te verlagen, om zo n aanmerking te komen voor bijvoorbeeld huurtoeslag. U kunt dan een deel van uw vermogen tijdelijk bij uw kinderen onderbrengen door het herroepelijk te schenken. Dit is vooral de moeite waard wanneer u bijna 65 wordt en na uw pensioen een klein inkomen hebt. Na uw 65ste mag u namelijk meer vermogen hebben. Op dat moment kunt u de schenking herroepen en weer zelf genieten van uw eigen geld. Een nota-riële akte is hierbij geen must. Een zogenoemde onderhandse (zelfgeschreven) akte volstaat.
Niets naar de partner
Misschien wilt u met alle liefde een bedrag schenken aan een kind of kleinkind, maar houdt u uw hart vast voor de grillen van een eventuele huwelijkspartner, nu of in de toekomst. Wanneer uw kind of kleinkind trouwt in gemeenschap van goederen, wordt ook uw schenking hierin opgenomen. Bij een echtscheiding verdwijnt dan de helft naar de ex-partner. Dat zou zonde zijn. Om dat te voorkomen kunt u de schenking ook met uitsluiting doen. Het zal dan nooit in welke huwelijksgoederengemeenschap dan ook vallen.
Het volstaat niet deze bepaling alleen in uw testament op te nemen, want dat geldt pas na uw overlijden. Schenkingen die al zijn gedaan, vallen hier niet onder. Voor schenken met uitsluiting is een notariële akte niet per se noodzakelijk.
Notaris Rombouts geeft haar klanten de tip om bij een overschrijving door middel van internetbankieren te vermelden: schenking met uitsluitingsclausule. Dit is rechtsgeldig.
Een schenking met uitsluiting kunt u ook combineren met een tweetrapsschenking. U bepaalt dan niet alleen dat de huwelijkspartner niet meedeelt in de schenking, maar ook dat hij of zij de schenking niet erft wanneer de begunstigde overlijdt.
Schenken op papier
Door te schenken op papier schenkt u de waarde van uw woning in gedeelten aan de kinderen zonder de woning te verkopen. Deze methode is bedoeld om belasting te besparen.
De methode werkt als volgt. U stelt een document op waarin u een kind bedrag x schenkt. Vervolgens maakt u een document op, waarin u bedrag x van uw kind leent. U betaalt uw kind hiervoor 6 procent rente per jaar. Het is heel belangrijk dat u dit bedrag ook echt betaalt en blijft betalen, anders erkent de fiscus de schenking niet. Het kind is nu eigenaar van bedrag x, maar heeft het niet in handen. Dat gebeurt pas wanneer het als erfgenaam (een deel van) de woning erft. Het voordeel is dat dan niet de hele waarde in één keer als erfenis vrijkomt en dat kan flink wat successierecht besparen. Officieel heet dit een schuldigerkenning uit vrijgevigheid. Hiervoor is een notariële akte vereist.
Tweetrapsschenking
Misschien gunt u uw kind graag een deel van uw kunstcollectie, maar wilt u niet dat die na over-lijden van uw kind naar uw minder kunstminnende kleinkinderen gaat. Of u bent zelf schilder en u wilt uw schilderijen uiteindelijk graag weer op één plek bij elkaar hebben. In dat geval kunt u een tweetrapsschenking doen. Hiermee bepaalt u waar uw schenking naartoe gaat na overlijden van de eerste begunstigde. De tweede begunstigde, de tweede trap, kan een andere persoon zijn, maar ook een liefdadigheidsinstelling of een museum.
Tweetrapsschenkingen komen veel voor wanneer een begunstigd kind zelf geen nakomelingen heeft. In dat geval loopt u het risico dat na overlijden van dit kind, de schenking naar de schoonfamilie of naar verre verwanten gaat. Met een tweetrapsschenking houdt u daar zelf grip op. Maar: een kind dat nu geen kinderen heeft, kan die misschien na uw overlijden nog wel krijgen. Ook daar kunt u op vooruitlopen. In tweetrapsschenking kunt u opnemen dat de tweede trap vervalt wanneer uw kind eigen afstammelingen heeft. Ook kunt u bepalen dat de tweede trap bijvoorbeeld vijf of tien jaar na de schenking vervalt.
Voor een tweetrapsschenking is een notariële akte nodig.
Toch maar een testament
Voor een schenking aan een jong kleinkind is een bepaling in uw testament een goed alternatief. Het kind zelf weet toch nog van niets en door het geld nog even in eigen beheer te houden hoeft u ook geen bewind te regelen.
U kunt bijvoorbeeld op uw eigen naam een aparte bankrekening openen, die bestemd is voor uw kleinkind. In uw testament bepaalt u dat u de rekening lega-teert (nalaat) aan het betreffende kleinkind. Tijdens uw leven blijft het bedrag binnen uw eigen vermogen vallen. In uw testament kunt u ook bepalen dat, mocht u overlijden wanneer het kleinkind nog minderjarig is, de ouders de bewindvoerders worden.
Hoe vertel ik het?
Een schenker die voorwaarden verbindt aan de schenking, kan minder blijdschap tegemoet zien dan een gever die dat niet doet. Maar kinderen die op de hoogte zijn van de motieven van hun ouders, zullen die voorwaarden gemakkelijker accepteren. Een paar tips:- Het is úw geld en goed. Laat u niet overhalen om het weg te geven als u daar niet volledig achter staat.
- Spreek open over uw beweegredenen, liefst met alle kinderen bij elkaar. Beantwoord vragen zo eerlijk mogelijk.
- Ziet u erg tegen een gesprek op, bijvoorbeeld omdat u verwacht dat het erg emotioneel kan worden? Vraag dan iemand erbij, bijvoorbeeld een kennis die door iedereen wordt vertrouwd, een financieel adviseur of een coach.
- Er is geen reden om u bezwaard te voelen wanneer u schenkt met uitsluiting van uw schoonzoon of -dochter. In 99 procent van de schenkingsakten die de notaris opmaakt, hebben de schenkers voor de uitsluitingsclausule gekozen.
- Niet schenken is soms beter dan onder voorwaarden schenken.
